Oekraïense president Zelenski spreekt Britse parlement toe: "In het VK is de koning een gevechtspiloot, in Oekraïne is elke gevechtspiloot een koning"

Iets na 11 uur Belgische tijd is een militair vliegtuig van het Britse leger met de Oekraïense president aan boord geland op de luchthaven van Stansted, ten noordoosten van Londen. Het bezoek van Zelenski aan Londen was pas enkele uren daarvoor bevestigd door Downing Street, het kantoor van de Britse premier Rishi Sunak.

Zelenski begon zijn bezoek aan het Verenigd Koninkrijk met een ontmoeting met de Britse premier. Later op de dag sprak hij het Britse parlement toe, niet in het Lagerhuis of Hogerhuis, maar in de historische Westminster Hall, waar nog niet zo lang geleden het lichaam van de overleden Queen Elizabeth II lag opgebaard en de nieuwe koning Charles III het parlement toespraak.

De Oekraïense president gaf er een bevlogen toespraak, zoals dat van hem bekend is, met goed uitgekozen oneliners die moeten blijven hangen. Alles met de bedoeling om de aanhoudende westerse steun voor Oekraïne te blijven verzekeren. "Een overwinning voor Oekraïne zal de wereld veranderen en zal elke toekomstige agressor afschrikken", meent Zelenski. "In voorbije conflicten heeft het kwade verloren en ik ben zeker dat de vrijheid zal winnen. Het zal de belangrijkste overwinning van ons leven zijn."

Om te kunnen winnen, heeft Oekraïne echter nog meer westerse wapens nodig, benadrukte Zelenski nog eens. Alleen zo kan het Russische offensief gestopt worden. De Oekraïense president bedankte de Britse premier voor de levering van tanks en de opleiding van Oekraïense militairen, maar wees ook op de behoefte aan meer, met name gevechtsvliegtuigen. "We zullen alles doen om de wereld te overtuigen om ons gevechtsvliegtuigen te leveren."

Om zijn oproep kracht bij te zetten, had Zelenski een origineel geschenk meegebracht voor de speaker van het Britse parlement: een helm van een gevechtspiloot met daarop de woorden "we hebben vrijheid, geef ons vleugels om ze te beschermen". Volgens Zelenski gaat het om de helm van "een van de meest succesvolle piloten in Oekraïne, een van onze koningen". Waarna hij besloot met de oproep "gevechtsvliegtuigen voor Oekraïne, vleugels voor vrijheid".

Op het einde van zijn toespraak gooide Zelenski er nog een weldoordacht zinnetje tussen: "Ik dank jullie hier allen in het Britse parlement bij voorbaat al voor krachtige Engelse vliegtuigen." Zelenski benadrukte niet alleen de behoefte aan wapens en militair materieel. Hij herhaalde ook dat er nog strengere sancties moeten komen tegen Rusland, "tot Rusland niet meer in staat is om deze oorlog te financieren". De Britse regering maakte vandaag alvast nieuwe sancties bekend. Ook de EU werkt aan een nieuw sanctiepakket, het tiende al.

Na zijn toespraak in het parlement had Zelenski een ontmoeting met de Britse koning Charles III, een "bijzonder moment voor mij en ons land", zo liet hij voor de ontmoeting in zijn toespraak verstaan. "Ik zal hem bedanken voor zijn steun toen hij nog de prins van Wales was en hem iets vertellen wat heel belangrijk is voor de toekomst van Oekraïne en voor die van Europa: in het VK is de koning een gevechtspiloot, in Oekraïne is vandaag elke gevechtspiloot een koning."

Het is het eerste bezoek van Zelenski aan het Verenigd Koninkrijk sinds het begin van de Russische invasie in zijn land, nu bijna een jaar geleden. De Oekraïense president sprak eerder wel al het Britse parlement toe via een videoverbinding, net zoals hij in vele andere landen deed. Sunak en Zelenski zagen elkaar wel al eerder, de Britse premier bracht in november een verrassingsbezoek aan Kiev. 

Voor Zelenski is het zijn tweede trip buiten zijn land sinds het begin van de invasie. In december bracht hij een bezoek aan de Verenigde Staten, waar hij een ontmoeting had met de Amerikaanse president Joe Biden en het Amerikaanse Congres toesprak.

Het Verenigd Koninkrijk is een van de belangrijkste financiers van Oekraïne wat betreft militaire steun. De Britse regering heeft al voor meer dan 2 miljard euro wapens en materieel naar Oekraïne gestuurd. En meer dan 10.000 Oekraïense militairen kregen al een opleiding in militaire basissen in het VK. Zelenski brengt vandaag normaal gezien ook een bezoek aan Oekraïense militairen die op dit moment in het VK opgeleid worden.

Eerder vandaag kondigde de Britse premier Sunak aan dat zijn land nu ook Oekraïense piloten zal opleiden om met gevechtsvliegtuigen te vliegen "volgens de normen van de NAVO". Maar of er ook gevechtsvliegtuigen geleverd zullen worden en wanneer, is nog onzeker. De Britse regering houdt de boot voorlopig af, net als de Verenigde Staten. "Een beslissing is er nog niet genomen, maar niets is uitgesloten", luidt het.

Na zijn bezoek aan Londen reist Zelenski vanavond door naar Parijs. Hij zal er de Franse president Emmanuel Macron ontmoeten. Ook de Duitse bondskanselier Olaf Scholz zal in Parijs aanwezig zijn om Zelenski te ontmoeten.

Morgen - of mogelijk vanavond al - komt Zelenski ook naar Brussel. Hij zal er onder meer de leiders van de 27 EU-lidstaten ontmoeten, zo heeft hij zelf bevestigd tijdens een afsluitende persconferentie met Sunak. Of er ook een ontmoeting met premier Alexander De Croo is gepland, is niet duidelijk.

Nog maar een week geleden was een uitgebreide delegatie van de Europese Unie in Kiev voor een Europees-Oekraïense top. Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, 15 Europese commissarissen en Europees Raadsvoorzitter Charles Michel reisden toen allemaal naar de Oekraïense hoofdstad om te praten over de verdere Europese steun aan Oekraïne en de mogelijke toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie. Morgen zal Zelenski er naar verluidt opnieuw bij de Europese leiders op aan dringen om die toetredingsonderhandelingen nog dit jaar op te starten.