Internationaal onderzoeksteam: "President Poetin gaf toestemming voor inzet van Boek-raket die MH17 neerhaalde boven Oekraïne"
Er zijn "sterke aanwijzingen" dat de Russische president Vladimir Poetin zelf toestemming heeft gegeven voor de inzet van de raket waarmee in 2014 boven Oekraïne een vliegtuig van Malaysian Airlines is neergehaald. Dat zegt het internationale onderzoeksteam dat de ramp heeft onderzocht. Een tweede rechtszaak over MH17 komt er niet, daarvoor zou er te weinig bewijs zijn. Het onderzoek wordt voorlopig stopgezet.
Het internationale onderzoeksteam Joint Investigation Team (JIT) dat het neerschieten van vlucht MH17 de voorbije 8 jaar heeft onderzocht, heeft vandaag zijn eindrapport voorgesteld. Het gaat om experten uit Nederland, België, Maleisië, Australië en Oekraïne.
"Onze limiet is bereikt, alle aanknopingspunten zijn uitgeput en alle telecomdata zijn geanalyseerd. Daarom wordt het onderzoek stopgezet", klonk het op een persconferentie. Eerder op de dag werden de nabestaanden ingelicht over de hoofdbevindingen van het onderzoek en de nog niet eerder bekendgemaakte informatie.
Vlucht MH17 van Malaysian Airlines, vertrokken vanuit Amsterdam en onderweg naar Kuala Lumpur, stortte op 17 juli 2014 neer boven oorlogsgebied in het oosten van Oekraïne, meer bepaald nabij Hrabove, in de provincie Donetsk, waar pro-Russische rebellen actief zijn. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven. De meesten van hen waren Nederlanders, 196 om precies te zijn, maar er waren ook 6 Belgische slachtoffers.
Na uitvoerig internationaal onderzoek bleek dat het vliegtuig wel degelijk werd neergeschoten vanuit pro-Russisch rebellengebied. Met een Russische Boek-raket, die vanuit Rusland naar Oekraïne was gebracht. Er wordt vanuit gegaan dat het vliegtuig per ongeluk is neergeschoten, omdat men dacht dat het om een militair toestel ging.
De meest opvallende conclusie van het JIT is dat er "sterke aanwijzingen" zijn dat de Russische president Vladimir Poetin in 2014 zelf de toestemming heeft gegeven om Russische Boek-raketten in te zetten in Oekraïne. Dat zou blijken uit opgenomen gesprekken die het onderzoeksteam in handen heeft gekregen. Met zo'n raket is het vliegtuig neergehaald. Rusland heeft altijd elke betrokkenheid bij het neerschieten van MH17 ontkend.
Het JIT is er ook van overtuigd dat de Russische president in die tijd wel degelijk persoonlijk betrokken was bij het conflict in het oosten van Oekraïne, belangrijke beslissingen nam over de strijd op het terrein en dus mee verantwoordelijk is voor wat er zich in het oosten van Oekraïne heeft afgespeeld. Ook op het MH17-proces (zie verder) werd vorig jaar al benadrukt dat Rusland het in 2014 voor het zeggen had in de Volksrepubliek Donetsk.
Onschendbaar
Het JIT kreeg ook nieuwe informatie over de rol van de mensen die de raket hebben bediend. Maar een nieuwe rechtszaak komt er niet, tot teleurstelling van de nabestaanden. Daarvoor zouden er te weinig bewijzen zijn. Het blijft tot op vandaag onduidelijk wie op het terrein het bevel gaf om de raket af te vuren, wie op de knop duwde en waarom dat gebeurde, besluit het onderzoeksteam. "Het is ook niet mogelijk om te bepalen of het neerhalen van MH17 al dan niet een oorlogsmisdaad is", klonk het.
Het onderzoek wordt nu (voorlopig) stopgezet, zonder dat er nieuwe verdachten aangeklaagd worden. Mogelijke nieuwe getuigen kunnen zich wel nog altijd melden, via telefoonnummers die operationeel blijven. Poetin zelf aanklagen kan niet, omdat hij onschendbaarheid geniet als staatshoofd. Zolang hij president is, kan hij dus niet vervolgd worden in Nederland. Nederland en Oekraïne hebben Rusland wel al voor het Europees Hof voor de Mensenrechten gedaagd, wegens zijn vermoedelijke rol in het neerschieten van MH17.
Wat de Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe betreft, heeft het onderzoeksteam geen bewijzen gevonden dat hij de bevoegdheid had om de beslissing te nemen om de Boek-raketten in te zetten in Oekraïne.
Drie keer levenslang
In november vorig jaar werd in Nederland na 2,5 jaar het grote MH17-proces afgerond. Twee Russen en een Oekraïense separatist werden tot levenslang veroordeeld wegens moord. Ze werden verantwoordelijk geacht voor de bestelling en het transport van het Russische Boek-raketsysteem van Rusland naar Oekraïne. Een vierde verdachte werd bij gebrek aan bewijs vrijgesproken.
De drie veroordeelden zitten niet in de cel. Ze zijn bij verstek veroordeeld en bevinden zich wellicht in Rusland of in door Rusland gecontroleerd gebied in Oekraïne. De kans dat ze door Rusland uitgeleverd worden, is onbestaande en de kans dat ze door de Oekraïense autoriteiten opgepakt kunnen worden, wordt bijzonder klein geacht.