Wat werkt er echt tegen de ‘sunday blues’? ‘Op zondagmiddag krijg je de rekening van je eigen lichaam aangeboden’

Een onverklaarbaar mistroostig gevoel op zondagnamiddag. De maandag die aan de horizon verschijnt, gedachten over onbeantwoorde mails, vergaderingen die op de planning staan, wanneer de boodschappen en wat nu weer koken en oh, verjaardagen, feestjes en ook nog een tandartsafspraak. Het weekend is over. En niet pas op maandagochtend, maar zondag al, zo rond een uur of vier. Herkenbaar? Gefeliciteerd, u hebt last van de sunday blues. Wat valt ertegen te beginnen?

Wat is een zondagdip precies? Het is een term die wordt gebruikt om de neerslachtige stemming of de angstgevoelens te beschrijven die vaak voorkomen op deze dag. Het fenomeen heeft verschillende oorzaken: vrij van werk, dus meer tijd om na te denken over problemen of zorgen. Of de sociale interactie van de week die afneemt, waardoor iemand zich eenzaam kan voelen. Ook is zondag het moment waar het besef van een nieuwe week doorbreekt: u hoort de wekker in de verte al afgaan. Zonde, want het weekend is vaak al kort.

Te veel stress

Volgens Luc Swinnen, arts en stressconsulent, is er een logische verklaring. Mensen staan tegenwoordig de hele week onder stress. Naar werk in de file: stress. Een collega wil iets van je: stress. Deadline halen? Stress. ’s Avonds de file in: stress. Koken? Stress. En in plaats van ‘s avonds te relaxen, blijven we achter onze schermen plakken. Dat dendert vijf dagen zo door. En dan breekt het weekend aan, waarbij de boodschappen gedaan worden, sociale afspraken op de planning staan en dan nog iets met het huishouden.

Mensen houden vaak alleen de zondagvoormiddag over om tot rust te komen, zegt Swinnen. Want later op de dag komt de stress weer naar boven van het werk dat ligt te wachten op maandagmorgen, waardoor we er tegenop zien om de week weer te starten.

Alle dagen rustdag

De rustdagen in het weekend zijn belangrijk, zeker. Swinnen is dan ook blij met werkgevers die werknemers aanleren niet te mailen in het weekend, en ziet ook dat mensen om zich heen sinds corona bewuster met hun tijd omgaan. “Ikzelf leer cliënten en patiënten: stuur maar geen mails in het weekend, ik lees ze toch niet. Mensen passen zich daarna aan.”

Maar de arts pleit er vooral voor om rust niet te laten afhangen van het weekend, maar om dit alle dagen in te bouwen. “Maandag tot en met vrijdag werken en zaterdag en zondag als rustdag: het is kunstmatig. Daar houdt ons lichaam geen rekening mee. Mensen krijgen de rekening van hun eigen lichaam vooral op zondagnamiddag aangeboden. Er is te weinig tijd om op adem te komen.”

We hebben elkaar ethisch en gevoelsmatig aangepraat dat we altijd moeten werken en bezig moeten zijn., volgens Swinnen. “Alsof werken an sich waarde heeft. Terwijl rust en mijmeren juist zo waardevol is bijvoorbeeld om creativiteit aan te wakkeren. Er is geen enkele uitvinding gedaan of het was in de lummeltijd.”

Zwaartekracht? Newton zat onder een appelboom te chillen toen er een appel op zijn hoofd viel. Bell vond de eerste telefoon uit terwijl hij onderuitgezakt in bad zat. J.K. Rowling zat te mijmeren in de trein en bedacht het verhaal van een jongen die ontdekte dat hij een tovenaar is. Dit toont aan dat soms het nietsdoen of rusten van de geest kan leiden tot creativiteit en ontdekkingen. En dat stuk van je brein gaat niet aan als je druk aan het werk bent.

Online zijn vele tips te vinden om de sunday blues te bestrijden. Standaard iets leuks plannen op zondagavond waar je naar uitkijkt, je routine behouden - ook in het weekend, niet naar de alcohol grijpen want dat versterkt de dip, vroeg slapen, een boek lezen, mediteren, een film kijken, maaltijden voorbereiden voor de week die voor je ligt, een taart bakken (wie wil maandag niet met taart beginnen)? Of lang in bad zitten en/of je hoofd leeg stappen.

Volgens Swinnen is de oplossing gemakkelijker: plan niets in. “Lummel gewoon een eind weg op zondagavond. Zorg dat je vrijdag je werk goed afsluit, zodat je maandag goed kunt starten.” Wat we in het weekend dan kunnen doen? Praat eens rustig met dierbaren, zegt hij. Maak een wandeling, mediteer. “Je kunt zoveel leuke dingen doen. Als het woord ‘moeten’ weg is, is het goed. Zeker in het weekend. Daar hoort moeten niet thuis. Lummelen is het woord.”