Verenigde Staten halen het ene na het andere ‘onbekende object’ uit de lucht: dit is alles wat we nu weten

De twee landen proberen nog steeds de objecten te identificeren en te bergen, maar die inspanningen worden waarschijnlijk bemoeilijkt door de afgelegen locaties voor de Arctische kust van Alaska en de ruige Canadese wildernis.

De incidenten kwamen er een week nadat de Verenigde Staten een Chinese spionageballon uit de lucht hadden geschoten. Die was uitgerust met een antenne die bedoeld was om de locatie van communicatieapparatuur te bepalen en in staat was om gesprekken op die apparatuur te onderscheppen. De ballon, die meerdere dagen door Amerika trok, hield het publiek in zijn greep en vestigde zowel in Washington als in het hele land de aandacht op de toenemende rivaliteit tussen China en de Verenigde Staten.

Wat gebeurde er boven Alaska, Yukon en Michigan?

Vrijdag schoot het Amerikaanse leger een ongeïdentificeerd vliegend object neer boven de Noordelijke IJszee bij Alaska. Troepen van het Amerikaanse Northern Command werkten in de buurt van Deadhorse samen met eenheden van de Nationale Garde van Alaska, de FBI en de plaatselijke politie om het object te bergen en de aard ervan vast te stellen, aldus functionarissen van het ministerie van Defensie.

Zaterdag haalde een Amerikaanse F-22 van het North American Aerospace Defense Command, dat gezamenlijk door de Verenigde Staten en Canada wordt bestuurd, dan weer een object neer boven het Yukon Territory in Canada. NORAD had Amerikaanse straaljagers gestuurd, die al snel gezelschap kregen van Canadese jagers, om het object op te sporen.

De F-22 gebruikte een Sidewinder lucht-luchtraket om het object boven Canadees grondgebied neer te halen, hetzelfde type dat werd gebruikt om de twee vorige vliegende objecten te vernietigen.

De Verenigde Staten haalden tot slot zondag een derde object boven het Huronmeer neer. Dat gebeurde dit keer met een F-16 straaljager die het object neerschoot met een Sidewinder lucht-luchtraket.

Waarom werden deze objecten sneller neergeschoten?

De Chinese spionageballon vloog door de hele Verenigde Staten voordat hij eerder deze maand werd neergehaald, waardoor Amerikaanse functionarissen hem konden observeren en inlichtingen verzamelen. Hij vloog op meer dan 18 kilometer hoogte en vormde geen gevaar voor vliegtuigen.

Het object boven Michigan vloog op 6 kilometer en vormde wel een potentieel gevaar voor de burgerluchtvaart. Amerikaanse en Canadese functionarissen zeggen dat de vrijdag en zaterdag neergeschoten objecten ook lager vlogen dan de spionageballon en daardoor een groter gevaar vormden voor burgerluchtvaartuigen.

Functionarissen van het Pentagon wijzen er op dat vallend puin van de spionageballon mensen op de grond had kunnen raken. Maar de andere objecten werden neergehaald boven water of dunbevolkte gebieden, waardoor het risico van vallend puin minimaal was.

De spionageballon heeft bovendien een staat van verhoogde waakzaamheid gecreëerd. Hoewel de Verenigde Staten zelden ongeïdentificeerde vliegende objecten neerschieten, blijven de spanningen met China hoog nadat de ballon bijna twee weken geleden voor het eerst in het Amerikaanse luchtruim werd waargenomen.

Waarin verschillen de laatste objecten van de Chinese ballon?

Amerikaanse functionarissen weten niet zeker wat de laatste objecten zijn, laat staan wat hun doel is of wie ze gestuurd heeft. Peking heeft wel toegegeven dat de ballon van China was, maar zei dat hij bedoeld was voor weeronderzoek. De hoogste militaire bevelhebber die toezicht houdt op het Noord-Amerikaanse luchtruim beschreef de Chinese ballon als ongeveer 60 meter hoog en met een gewicht van een paar ton.

Witte Huis-woordvoerder John F. Kirby meldde dat het neergeschoten object bij Alaska “veel, veel kleiner was dan de spionageballon die we hebben neergehaald” en dat “de manier waarop het aan mij werd beschreven ongeveer de grootte van een kleine auto was, in tegenstelling tot de lading die twee of drie bussen was”.

Het object boven Yukon werd door Amerikaanse en Canadese ambtenaren dan weer omschreven als cilindrisch, en kleiner dan de spionageballon die het weekend ervoor boven de Atlantische Oceaan was neergeschoten. Het object dat zondag werd neergehaald had een achthoekige structuur met afhangende touwtjes, zeiden Amerikaanse functionarissen.

Wat was de spionageballon aan het verzamelen?

Dat blijft de grote vraag. Ambtenaren weten nog niet welke informatie de ballon verondersteld werd te stelen terwijl hij zich een weg door het land baande.

De ballon had een “signals intelligence array” - spionagetaal voor een antenne die communicatieapparatuur kan lokaliseren en afluisteren. Maar functionarissen weten nog niet of die antenne bedoeld was om oproepen van militaire radio’s of van gewone mobiele telefoons af te luisteren, of iets anders.

Hoeveel spionageballonnen zijn er geweest?

Ballonnen zijn moeilijk op te sporen op de radar. Veel van de eerste Chinese spionageballonnen die werden waargenomen in de buurt van Amerikaanse militaire oefeningen of bases werden niet geïdentificeerd als bewakingsinstrumenten. In plaats daarvan werden ze geclassificeerd als ongeïdentificeerde luchtverschijnselen, het moderne jargon van het Pentagon voor UFO’s.

In de afgelopen 18 maanden kwamen de Verenigde Staten meer te weten over het Chinese spionageballonprogramma. Toen ambtenaren enkele eerdere gevallen van ongeïdentificeerde luchtverschijnselen bekeken, stelden ze vast dat het om spionageballonnen ging. Uit een herziening van de oude gegevens bleek dat ten minste drie spionageballonnen het Amerikaanse luchtruim binnenkwamen ten tijde van de regering-Trump. Er was minstens één extra overtocht tijdens de Biden-regering.

Maar al die eerdere incidenten waren relatief kort - niet de dagenlange transit van de spionageballon van deze maand.

Was dit onderdeel van een breder Chinees bewakingsprogramma?

China heeft een spionageballonprogramma ontwikkeld als aanvulling op zijn vloot van verkenningssatellieten, aldus Amerikaanse functionarissen, met als doel informatie te verzamelen over de hele wereld.

Omdat de mogelijkheden van de spionageballonnen nog niet helemaal duidelijk zijn, is het niet zeker of zij andere informatie verzamelen dan China’s satellieten. Toch kunnen de ballonnen, aldus ambtenaren, op zijn minst langer boven een locatie blijven hangen dan een satelliet. En terwijl verkenningssatellieten vaak gericht zijn op beeldmateriaal, lijken de ballonnen vooral communicatie te verzamelen.

Sommige functionarissen zeggen dat het spionageballonprogramma is gericht op het gebied van de Stille Oceaan om informatie te verzamelen over Amerikaanse bases en geallieerde militaire operaties. En natuurlijk gebruiken de Chinezen niet alleen ballonnen om militaire bases te bewaken. Volgens sommige geheime rapporten gebruiken ze ook geavanceerdere technologieën om informatie te verzamelen over het Amerikaanse leger.

Is dit ernstig of niet?

Ja. De ballonnensaga is uiteraard niet te vergelijken met een aardbeving in Turkije waarbij meer dan 35.000 doden vielen. Noch is het vergelijkbaar met de oorlog in Oekraïne die een tweede jaar ingaat.

Toch zal het spionageballonincident de relatie tussen de twee machtigste landen op aarde bemoeilijken. Sommige beleidsmakers en wetgevers in Washington beweren al jaren dat het Amerikaanse publiek de uitdaging van China niet serieus genoeg neemt en voorrang geeft aan de goedkope Chinese smartphones en de video’s op zijn platform TikTok boven de bezorgdheid over een autoritaire staat die zijn macht versterkt door opdringerige bewaking van zijn bevolking.

Maar de gebeurtenissen met de ballonnen was wel belangrijk genoeg voor het ministerie van Buitenlandse Zaken om de geplande reis van minister Antony Blinken naar China - de eerste reis van een regeringslid van Biden naar Peking - te annuleren. Volgens Blinken vormde de ballon een “duidelijke schending van de soevereiniteit van de VS en het internationaal recht”.

Wat is het plan om de brokstukken te bergen?

Duikers van de marine zijn al sinds 5 februari bezig met het verzamelen van brokstukken van de ballon om er zelf inlichtingen over te kunnen verzamelen, aldus functionarissen van het Pentagon en de FBI. De berging zal naar verwachting nog dagen duren.

De ballon zelf werd snel geborgen, evenals wat bedrading die op het oceaanoppervlak dreef. Maar de meeste elektronica zat in de lading van de ballon, die eronder zat. De resten daarvan liggen verspreid over de oceaanbodem, zij het in de relatief ondiepe wateren voor de kust van South Carolina.

De duikteams overhandigen het teruggevonden materiaal aan de FBI, die het naar haar lab in Quantico, Virginia zal brengen. In welke staat het zich zal bevinden, en hoeveel ervan kan worden geleerd, blijft een open vraag. Waarschijnlijk zullen ook de brokstukken uit Alaska en Yukon naar het high-tech laboratorium van de FBI in Quantico worden gebracht om door deskundigen van de Amerikaanse inlichtingendiensten te worden onderzocht.

Wat zijn de volgende stappen?

De regering Biden gaat door met het vrijgeven en delen van informatie over de spionageballon, en heeft geallieerde en partnerlanden uitgenodigd voor briefings over China’s bewakingsprogramma’s. De diplomatieke druk is een teken dat de regering het incident wil gebruiken om bondgenoten te overtuigen dat China’s wereldwijde ambities inbreuken op hun soevereiniteit kunnen betekenen.

Peking daarentegen is boos over het besluit van de VS om de ballon neer te schieten, wat door het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken als “buitensporig” werd omschreven. China houdt vol dat de ballon een civiel apparaat was voor meteorologische doeleinden.

Punten van wrijving tussen Peking en de Verenigde Staten komen steeds vaker voor. China vuurde een spervuur van raketten af in de nasleep van het bezoek dat toenmalig voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi vorig jaar aan Taiwan bracht. Huidig voorzitter Kevin McCarthy zei voordat hij haar dit jaar opvolgde dat hij het zelfbesturende eiland, dat door China als zijn grondgebied wordt beschouwd, ook zou willen bezoeken.

_{© The New York Times}