Nu al vier vreemde objecten uit de lucht gehaald boven de VS en Canada: wat is er aan de hand?
In iets meer dan een week tijd zijn nu al vier vreemde objecten uit het Amerikaanse en Canadese luchtruim geschoten. De Verenigde Staten zijn ervan overtuigd dat het eerste object een Chinese spionageballon was, over de rest wordt met geen woord gerept. Ook spionage, of nog iets anders? "We zitten nu in een situatie waarin elk object als iets verdachts beschouwd wordt", zegt VS-correspondent Björn Soenens.
Wat is er gebeurd?
Eind januari werd een vreemd object opgemerkt boven het Amerikaanse luchtruim. Volgens het Pentagon, het ministerie van Defensie, ging het om een gigantische ballon die dienst deed als spionagetuig. Het object had -nog volgens het Pentagon- een gondel die meer dan 1 ton woog en uitgerust was met antennes en grote zonnepanelen. Daarmee kon heel wat informatie en communicatie verzameld worden. Het ding zweefde dagenlang door de Amerikaanse lucht, voor het op zaterdag 4 februari werd neergeschoten voor de kust van South Carolina.
Op vrijdag 10 februari schoten gevechtsvliegtuigen een tweede object neer voor het noorden van Alaska. Volgens Defensie vloog het "binnen het Amerikaanse luchtruim boven Amerikaanse territoriale wateren". Het zou ongeveer zo groot geweest zijn als een Volkswagen Kever, maar zou geen aandrijf- of controlesysteem gehad hebben.
Op zaterdag 11 februari haalde een Amerikaans gevechtsvliegtuig op bevel van de VS en Canada een object uit de lucht dat "op grote hoogte" in het Canadese luchtruim vloog. Dat gebeurde boven Yukon, een territorium in het noordwesten van Canada, op ongeveer 160 kilometer van de grens met de VS. Het zou "een bedreiging voor de burgerluchtvaart" gevormd hebben. Canada omschreef het als cilindervormig, ook ongeveer de grootte van een Volkswagen Kever. Over de herkomst van het object wilde Canada niet speculeren.
Op zondag 12 februari is dan een onbekend object uit de lucht geschoten boven het Huron-meer, een van de vijf Grote Meren, in de staat Michigan. Dat zou achthoekig van vorm geweest zijn. Volgens de Amerikaanse overheid was het allicht geen militaire bedreiging voor gronddoelwitten, maar zou het wel de burgerluchtvaart in gevaar gebracht kunnen hebben.
BEKIJK - Voor de vierde keer in iets meer dan een week tijd is een vreemd object uit het Amerikaanse luchtruim geschoten:
Wat is er teruggevonden?
Van het object dat op 4 februari boven de Atlantische Oceaan werd neergehaald, zijn flarden van de ballon teruggevonden. Die dreven voor de kust van Myrtle Beach, in South Carolina. De Amerikaanse marine verspreidde foto's van de restanten van de ballon.
Teams van het Amerikaanse leger speuren nog altijd de kust voor South Carolina af naar de rest van het object. Ze werken vanaf vliegtuigen, boten en mini-onderzeeërs en worden beschermd tegen mogelijk gevaarlijke materialen zoals explosieven.
Van de andere objecten is voorlopig nog niks teruggevonden. Het Amerikaanse leger zoekt naar het tweede object boven het zee-ijs nabij Deadhorse, Alaska, maar dat verloopt moeilijk. "Arctische weersomstandigheden, zoals wind chill (een koudere gevoelstemperatuur, red), sneeuw en beperkt daglicht, zijn een factor", zegt het leger.
Naar het derde object wordt gezocht in de Yukon-rivier, met assistentie van een maritiem verkenningsvliegtuig van het Canadese leger. Het Amerikaanse leger zal ook zeer snel gespecialiseerd personeel inzetten om in het ijskoude water van het Huron-meer te gaan zoeken naar restanten van het vierde object.
Wat zijn die objecten eigenlijk?
Over wat voor soort objecten gaat het nu eigenlijk, dat is dé vraag. Het antwoord blijft in nevelen gehuld. De VS was al snel heel stellig: het eerste object was een spionageballon, afkomstig van China. China zegt echter dat het ging om een luchtballon voor klimaatonderzoek die uit koers geslagen is. Een uitleg die de Amerikanen niet geloven.
Over de herkomst van de drie andere objecten is officieel nog niks gecommuniceerd. Er is ook nog niks van teruggevonden. De Amerikaanse Defensie heeft geen idee hoe ze werden aangedreven en in de lucht bleven, "maar we noemen ze geen ballonnen voor een reden".
Zijn het ook spionagetuigen, komen ze van China of van een andere natie, Rusland misschien? Voorlopig is er geen instantie die met een beschuldigende vinger naar een ander land wijst, of het woord "spionage" in de mond neemt.
Amerika schiet ondertussen een vierde "vliegend object" uit de lucht: "Door beperkte informatie ontstaan rare theorieën"
Onbekende vliegende objecten, dan denken veel mensen al snel
aan buitenaardse activiteiten. Het klinkt lachwekkend, maar dat is het
niet. NORAD, de militaire organisatie die waakt over het luchtruim in de
VS en Canada, kreeg er al vragen over. "Op dit moment sluit ik niks
uit", zei generaal Glen VanHerck gisteren. Waarna de speculatie alleen
nog maar groter werd. Maar veiligheidsadviseurs waren snel om te zeggen
dat ze daar niet in geloofden. "Niemand denkt dat die dingen iets anders
zijn dan toestellen die hier op aarde gemaakt zijn", klonk het.
BEKIJK - Generaal VanHerck beantwoordt de vraag over "aliens" van een niet nader genoemde reporter:
Waarom zijn er nu ineens zoveel objecten?
Vier objecten die iets meer dan een week tijd uit het Amerikaanse luchtruim zijn geschoten, het doet vragen rijzen. Hangen zulke zaken altijd in de lucht, reageert het leger nu alerter of is het iets nieuws?
"Het lijkt me een combinatie van allerlei zaken", zegt VS-correspondent Björn Soenens. "Men is nu in alarmtoestand. NORAD heeft na het neerhalen van het eerste object de radars gevoeliger afgesteld. Daardoor kunnen objecten sneller gedetecteerd worden. Men kan niet met zekerheid zeggen of het er meer zijn. Waarschijnlijk hangen er altijd wel meerdere objecten in het luchtruim, maar alleen worden ze niet altijd opgespoord en vervolgens ook niet neergehaald."
Na die eerste Chinese ballon is iedereen in paniek geschoten. Iedereen zit op die radars te kijken, het wordt een obsessie.
Volgens analisten krijgen Amerikaanse en Canadese inlichtingendiensten constant enorme hoeveelheden ruwe gegevens binnen en focussen ze bij het screenen vooral op het gevaar van inkomende raketten, niet op traag bewegende objecten zoals ballonnen.
"Na die eerste Chinese ballon is iedereen wat in paniek geschoten", zegt Soenens. "Iedereen zit op die radars te kijken, het wordt een obsessie. Er was na het neerhalen van het eerste object bovendien de vraag: waarom worden zulke dingen niet eerder uit de lucht geschoten? We zitten nu in een zenuwachtige situatie waarin elk object als iets verdachts beschouwd wordt."
Welke gevolgen heeft dit voor de relatie met China?
De relaties tussen de Verenigde Staten en China staan zo al onder hoogspanning. Het ballonverhaal doet er dan ook geen goed aan.
Na de ontdekking van de "spionagesatelliet" schrapte het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken het bezoek van minister Antony Blinken aan China. Dat was er net op gericht om de relaties wat te verbeteren. Er kwamen ook sancties voor zes Chinese instanties waarvan gedacht wordt dat ze militaire spionageprogramma's met ballonnen ondersteunen.
China, dat dus zegt dat het eerste object een afgeweken weerballon is, is boos omdat het ding uit de lucht geschoten werd. "Dit is een ernstige schending van internationale praktijken", klinkt het. China zei zich het recht voor te behouden "om de nodige middelen in te zetten om met gelijkaardige situaties om te gaan."
Vanmorgen kwam China dan met de melding dat de VS sinds januari vorig jaar zelf al meer dan 10 ballonnen het Chinese luchtruim ingestuurd heeft. "Er is niets zeldzaams aan Amerikaanse ballonnen die illegaal het luchtruim van een ander land binnendringen", zei een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken. De VS moet "in de spiegel kijken" en "zijn praktijken veranderen."