Iraanse schaakster die zonder hoofddoek deelnam aan toernooi, woont nu in Spanje: "In Iran ligt een arrestatiebevel klaar"
"Ik mis mijn familie, maar ik heb geen spijt van mijn beslissing om Iran te verlaten." Dat zegt de Iraanse topschaakster Sara Khadem vanuit Spanje, haar nieuwe woonplaats, aan de Britse omroep BBC. Foto's van Khadem die zonder hoofddoek deelnam aan een toernooi, gingen in december de wereld rond. Het was een teken van steun aan de protesten, maar het regime nam het haar niet in dank af. In Iran ligt een arrestatiebevel te wachten.
In Iran wordt al sinds september geprotesteerd tegen het regime. De aanleiding was de dood van de jonge Mahsa Amini door toedoen van de gevreesde zedenpolitie. Amini zou haar hoofddoek niet correct hebben gedragen. Vrouwen kwamen uit protest op straat zonder hoofddoek of staken die zelfs in brand.
Ook Iraanse sporters zijn verplicht om een hoofddoek te dragen, zelfs in het buitenland. Dat topschaakster Sara Khadem (25) haar hoofddoek niet droeg tijdens een wereldkampioenschap in Kazachstan, maakte in december veel reacties los. "Als ik keek naar de offers die meisjes en vrouwen brachten in de straten van Iran, sommigen die zelfs hun leven op het spel zetten, was dat het minste wat ik kon doen", zo vertelt ze in een interview met de Britse omroep BBC.
Ze overwoog ook om zich bij de protesten aan te sluiten, maar zag daarvan af vanwege haar jonge zoontje. "Ik draag verantwoordelijkheden voor hem en ik dacht dat ik mijn invloed misschien op andere manieren kon gebruiken."
Na de heisa besloot Khadem om niet terug te gaan naar Iran en met haar man en kind te verhuizen naar Spanje. Ze woont ergens in het zuiden van het land, maar wil niet zeggen waar uit angst voor het regime. "Ik mis mijn familie, maar ik heb geen spijt van mijn beslissing", zegt ze. "Ik vertegenwoordig nog steeds Iran, ik ben een Iraanse en het Iraanse volk ziet mij nog steeds zo."
Khadem kwam eerder al in conflict met het streng-religieuze regime in Iran. Zo sprak ze enkele jaren geleden openlijk haar steun uit voor Alireza Firouzja, een andere topschaker die met zijn familie naar Frankrijk was geëmigreerd uit onvrede met de regel dat Iraniërs niet tegen Israëli's mogen spelen. Haar echtgenoot, die onder meer filmregisseur is, belandde enkele maanden in de gevangenis nadat hij een documentaire had gemaakt over de hiphop-cultuur in Teheran.
BEKIJK - Sara Khadem speelde een partijtje tegen Premier Sánchez:
De Iraanse schaakster voelt zich in elk geval welkom in Spanje, waar ze enkele weken geleden een ontmoeting had met premier Pedro Sánchez. "Het was op dezelfde dag dat er een arrestatiebevel werd uitgevaardigd in Iran. Ik had gemengde gevoelens: ik voel me geapprecieerd in dit land, maar in mijn eigen land, waar je veel succes hebt behaald, krijg je arrestatiepapieren." Sánchez postte achteraf op Twitter dat hij veel geleerd had van een vrouw die hem inspireert.
Khadem ziet zichzelf niet als een activiste, zo zegt ze in het interview met de BBC. Maar ze noemt de demonstranten, die nog altijd op straat komen in Iran, wel een inspiratie voor haarzelf en vele anderen.
Khadem is niet de enige Iraanse die besloot om zonder hoofddoek deel te nemen aan haar discipline. Het bekendste geval is dat van klimster Elnaz Rekabi, die achteraf verklaarde dat ze hem "vergeten" was. Rekabi is wel teruggekeerd naar Iran. Hoe het met haar gaat, is onduidelijk. Enkele weken na haar terugkeer kwam het bericht naar buiten dat haar ouderlijke huis vernield was.