De druppeltjes en pilletjes vitamine D staan stof te vergaren in het apothekerskastje, of neem je af en toe in, als je eraan denkt. Maar zijn ze wel nodig? Ja, zegt Chantal Mathieu, professor endocrinologie (UZ Leuven). Op een zonnige dag zoals vandaag ‘kun je nog op het dak in je blootje gaan zitten’, het zal niet voldoende zijn om de reserves van je lichaam aan te vullen, zegt ze.

En die reserves op peil houden is belangrijk, want een tekort aan vitamine D vertaalt zich in poreuzere botten, een groter risico op auto-immuunziektes en infecties, en wordt ook geassocieerd met type 2 diabetes, hartziektes en bepaalde vormen van kanker.

‘Vitamine D’ is eigenlijk geen vitamine, maar een hormoon dat we aanmaken in onze huid, onder invloed van zonnestralen of UV-licht. Daar breken ze een ring van 7-dehydrocholesterol open, die we vitamine D noemen. Die substantie wordt opgeslagen in ons vet, en losgelaten wanneer we ze nodig hebben.

‘In onze streken, met ons klimaat en onze winterkleding, krijgen we tussen oktober en maart onvoldoende zonlicht op onze huid, waardoor we te weinig vitamine D in ons bloed hebben’, zegt Mathieu. ‘We wonen te ver van de evenaar, waardoor de zon niet hoog genoeg boven de horizon verschijnt.’

Hoog in de bergen

Vanaf november beginnen de reserves van je lichaam op te raken, tegen midden februari zitten we doorgaans op een dieptepunt. Het is dus vanaf het najaar aangewezen om bijvoorbeeld druppeltjes bij te nemen, die je bij de apotheek kunt krijgen. De dosis is afhankelijk van je leeftijd.

Pas vanaf maart of april, wanneer de zon hoger aan de horizon gaat staan, gaan die reserves weer omhoog, zegt Mathieu. Tenzij je de luxe hebt om tijdens de wintermaanden op vakantie te gaan in de bergen. Dan kun je via je handen en gezicht wel aan genoeg zonlicht worden blootgesteld.

Maar dan nog zijn er groepen mensen die het hele jaar door last kunnen hebben van een vitamine D-tekort: mensen die doorgaans kledij dragen die hun hele lichaam bedekt, bewoners van woonzorgcentra die al eens te veel binnen blijven, en jongeren die de voorkeur geven aan videogames dan aan buiten spelen.

En dankzij een streep zonlicht voelen we ons dan wel blijer, maar sporadische blootstellingen aan waterige winterzonnestralen zijn niet voldoende. Ook de vitamine D die we via onze voeding opnemen, via bijvoorbeeld vette vissen zoals zalm en makreel, is vaak niet genoeg om onze reserves aan te vullen. Slikken, is dus de boodschap.