Gedaan met grof zwart geld verdienen in het amateurvoetbal of zijn nieuwe regels maat voor niets?

Er gaat heel wat zwart geld rond in het betaald amateurvoetbal. Exacte cijfers zijn er – uiteraard – niet, maar het is veelzeggend dat we nauwelijks spelers vinden die met naam en toenaam willen getuigen over de problematiek. Verschillende voetballers laten anoniem (nvdr. namen bekend bij de redactie) weten dat de bedragen hoog kunnen zijn, al zijn ze al veel lager dan ze vroeger waren. Er zijn voorbeelden bekend van amateurspelers die indertijd hun huis gebouwd hebben met het geld dat ze bij elkaar gevoetbald hebben. Zoiets is al langer veel moeilijker geworden.

Zelfs heel jonge spelers met nauwelijks ervaring en zonder veel bewezen te hebben, konden tot over enkele jaren een aardige som bijverdienen. "Toen ik 16 was, had ik een jeugdcontract met een winstpremie van 185 euro", legt een van hen uit aan VRT NWS. "Als ik vier keer na elkaar won, dan ging dat over meer dan 700 euro per maand. Zeker als 16-jarige is dat veel geld. De ervaren spelers verdienden 400 euro per match. Die hadden een extra maandinkomen." Intussen liggen de bedragen - zo horen we - een pak lager. Denk gemiddeld aan 300 euro per winnende match.

Een groot stuk is tegenwoordig in het wit, al blijft er zeker in de laagste klassen veel zwart geld omgaan. Zo zijn er spelers die aangeven dat ze twee contracten hebben: een officieel contract waarbij ze via een overschrijving betaald worden en een officieus contract waarbij ze een envelop toegestopt krijgen. "Dat gaat soms over enkele honderden euro’s per match", zegt een andere anonieme speler. Ze krijgen vaak ook extraatjes in natura. "In mijn geval ging dat over drankbonnen, maar ik ken spelers die van hun sponsors ook dure cadeaus kregen."

Al dat zwart geld leidt tot oneerlijke concurrentie met clubs die wel alles volgens het boekje doen. "We zijn sportief gezakt, van eerste naar tweede provinciale, omdat we ons aan de regels houden", zegt Bart Vandesompele, ondervoorzitter van FC Latem aan VRT NWS. Volgens hem is de spelers meer betalen financieel niet haalbaar voor de meeste lokale ploegen. "We hebben net enkele crisissen achter de rug, zoals bijvoorbeeld de energiecrisis."

"Het gemiddelde van wat een speler bij ons krijgt, varieert tussen de 250 en 300 euro per overwinning", legt hij uit. "In de lijn van wat Voetbal Vlaanderen voorstelt. Er zijn spelers die bij de onderhandelingen zeggen dat ze elders 800 euro winstpremie kunnen krijgen. Bij zo’n vraagprijs haken wij af. Er zijn clubs die er geen geheim van maken dat ze de grenzen opzoeken en erover gaan. Waar komen al die centen vandaan? Dat is niet houdbaar voor een lokale club."

Het is deels op vraag van clubs zoals FC Latem dat Voetbal Vlaanderen met de nieuwe regels komt. "Als je het als club goed en correct doet, maar omringd bent door andere clubs die het dan weer niet zo nauw nemen met de regels, ervaar je oneerlijke concurrentie", legt Nand De Klerck van de sectororganisatie uit. Terwijl het in die lagere voetbalklassen net om het sportieve zou moeten gaan. Welke ploeg speelt het beste?

De hamvraag blijft natuurlijk of dit dé wonderoplossing is om het zwart geld uit het betaald amateurvoetbal te halen. "Het is een stap voorwaarts en zal voor een schokgolf in de sector zorgen", zegt fiscaal expert Michel Maus aan VRT NWS. Maus is niet alleen gespecialiseerd in fiscaliteit, maar is zelf ook jarenlang actief geweest in het provinciaal voetbal. Hij kent de verhalen en de uitwassen naar eigen zeggen al te goed. "Het is een sector waar veel zwart geld in omgaat."

Maus vindt de oplossing van Voetbal Vlaanderen tegelijk te complex. "Het is weer een nieuw uitzonderingsregime", legt hij uit. Terwijl er nochtans andere mogelijkheden zijn. "Er bestaat al een fiscaal systeem voor verenigingswerkers en de deeleconomie. Je kunt ermee tot 7.170 euro per jaar verdienen waarop je dan 20 procent belastingen betaalt en geen sociale zekerheidsbijdragen. Netto zou dat op hetzelfde neerkomen en daarmee zouden verschillende "hobby-inkomsten" op dezelfde manier behandeld worden."

Tegelijk is het systeem mooi op papier, maar kunnen clubs natuurlijk nog altijd een envelop onder tafel geven aan hun spelers. Wie gaat dat controleren? Voetbal Vlaanderen gaat zelf niet nagaan of er nog andere betalingen zijn naast de officiële. De federatie speelt de bal daarvoor door naar de fiscus. Het is zeer de vraag of die voldoende mensen hebben om de volledige sector van het betaald amateurvoetbal door te lichten.

"De controle op het systeem wordt cruciaal", zegt Sigi Hendrickx, fiscalist en sportief verantwoordelijke van SC Hoegaarden in "De wereld vandaag" op Radio 1. "Waarom gaat een speler nu van een ene club naar een andere? Dat heeft soms met het sportieve te maken, maar ook met het financiële. Als een speler overal hetzelfde gaat verdienen, gaat er dan net geen zwart circuit gecreëerd worden doordat hij ergens anders meer kan krijgen onder tafel?"

Een mogelijke oplossing daarvoor is volgens Maus een meldpunt. "Er is al een meldpunt van Voetbal Vlaanderen voor discriminatie en racisme, zou het geen idee zijn om dat ook open te stellen om excessen op fiscaal vlak kenbaar te maken", vraagt de fiscalist zich af. "En ik zie ook niet in waarom we geen sportieve sancties kunnen opleggen voor spelers die de regels overtreden en buiten het officiële systeem centen accepteren."