LEES OOK. Oekraïense vluchtelingen volgen opleiding tot poetshulp: “We zijn heel gemotiveerd en willen hier graag werken”

Het aantal Oekraïense vluchtelingen dat een job vindt in Vlaanderen, blijft langzaam maar zeker stijgen. Eind oktober ging het nog om 20 van de vluchtelingen. Eind januari was dat aandeel al opgeklommen tot 23%, of 1.726 Oekraïners om precies te zijn.

Maar het gaat hier wel alleen over de vluchtelingen die bij VDAB zijn ingeschreven. Er zijn ook veel Oekraïeners die een leefloon krijgen en daar is geen verplichting om te werken aan gekoppeld. “De federale regering heeft beslist om de vluchtelingen een leefloon toe te kennen”, zei Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) dinsdag, toen hij op Linkeroever in Antwerpen het nooddorp voor Oekraïners bezocht. “Wij hebben daar een andere mening over. Met dat leefloon stimuleer je deze mensen niet om naar werk te zoeken, terwijl we ze daartoe wel moeten motiveren.”

Leefloners activeren

Tom Ongena, Vlaams parlementslid en arbeidsmarktspecialist van Open Vld, sluit zich daarbij aan. ”We mogen een inspanning vragen aan de steden en gemeenten”, zegt Tom Ongena. “Zij krijgen in de eerste vijf maanden 135% van het leefloon van een Oekraïense vluchteling. 100% storten ze door aan de vluchteling, en de overige 35% kunnen ze gebruiken als opvangkosten. Ik vind dat er een bonus-malussysteem moet worden ingevoerd, waarbij steden en gemeenten meer of minder extra geld krijgen, afhankelijk van hoeveel vluchtelingen ze naar een job loodsen.”

Karine Lalieux (PS), federale minister van Sociale Integratie, vindt dat een slecht idee. “Steden en gemeentes zijn niet verantwoordelijk voor het aantal vacatures op hun grondgebied”, klinkt het op haar kabinet. “Elke Oekraïner die een leefloon ontvangt, moet zich trouwens ter beschikking houden van de arbeidsmarkt.”

“Geen wondermiddel”

VDAB benadrukt dat het “ter beschikking houden” niet inhoudt dat een Oekraïners zelf verplicht naar een job moet zoeken. Vlaams minister van Werk Jo Brouns (CD&V) wil dat aanpakken door alle Oekraïners in Vlaanderen te verplichten om zich in te schrijven bij VDAB. “Zowel degenen die hier nog komen, als degenen die hier al zijn. Het is de bedoeling dat die maatregel dit voorjaar nog wordt ingevoerd”, zegt zijn woordvoerder.

Maar Nathalie Debast, woordvoerder van de Vereniging van Steden en Gemeenten, benadrukt dat er geen wondermiddel is. “Wie makkelijk aan de slag kan, zal al wel aan de slag zijn”, zegt ze. “Bij anderen duurt het wat langer, ze moeten bijvoorbeeld passende huisvesting vinden. Ook zaken zoals kinderopvang moeten worden geregeld. Een groot deel van de Oekraïense vluchtelingen zijn moeders met jonge kinderen. Tegelijk zou het goed zijn dat bijvoorbeeld werkgevers de vereiste voor een Oekraïense werknemer om Nederlands te spreken, minder strikt toepassen. In Nederland gaan werkgevers daar soepeler mee om.”

Vergelijking met Nederland

In Nederland is 46% van de Oekraïense vluchtelingen al aan de slag geweest. Bij de Oekraïners die bij VDAB zijn ingeschreven, is dat 37% (dat is hoger dan de 23% die aan het werk is, want sommige Oekraïners hebben al gewerkt, maar nu even niet meer).

Dat komt niet alleen doordat Nederlandse werkgevers soepeler omgaan met de taalkennis. “Oekraïners komen in Nederland gewoon veel vaker in interimwerk terecht, waarbij ook jobs zitten van minder dan twintig uur per week”, zegt Joke Van Bommel, woordvoerder van VDAB. “Er bestaan daar zogenaamde nulurencontracten, waarbij de werkgever van week tot week kan aangeven hoeveel uren er kan worden gewerkt.”

“Met VDAB leveren we een intensievere dienstverlening aan Oekraïense vluchtelingen dan wat er in Nederland gebeurt”, zegt Joke van Bommel. “We zorgen er bijvoorbeeld voor dat ze een taalopleiding krijgen, geven jobcoaching en organiseren beroepsopleidingen op de werkvloer.”

VDAB organiseert in de komende maanden dertig jobbeurzen voor Oekraïners. Op 2 februari was er een jobbeurs in Geel. 70 van de 140 deelnemers daaraan hebben intussen uitzicht op een job.

LEES OOK. Oekraïense vluchtelinge Anna zocht en vond meteen werk in Antwerpen: “Ik wil vooruitgaan met mijn leven”