Nieuw soort diepzeemijnbouw voor kostbare metalen kan grote impact hebben op walvissen, zeggen onderzoekers
Commerciële mijnbouw op de bodem van afgelegen oceaangebieden kan mogelijk een grote impact hebben op de zeefauna, onder meer op walvissen, en die impact kan langdurig en onomkeerbaar zijn. Daarvoor waarschuwen wetenschappers in een nieuwe studie. Ze vragen dat er eerst meer onderzoek gebeurt naar de effecten vooraleer grootscheepse mijnbouw op de oceaanbodem - onder meer voor autobatterijen - wordt toegelaten.
Er is al jaren een race aan de gang om afgelegen stukken zeebodem te gaan exploiteren. Het gaat onder meer om grote gebieden in de Clarion-Clipperton Zone, in de Stille Oceaan ten westen van Mexico. Op grote diepte zijn daar mangaanknollen te vinden, mengsels van ijzer- en mangaanoxide die allerlei metalen bevatten zoals nikkel, koper en kobalt.
Die metalen zijn dan weer nuttig voor het produceren van batterijen voor elektrische auto's. Dat is een industrie die volop aan het groeien is, maar die niet op oneindig veel grondstoffen kan rekenen. Omdat de mangaanknollen kostbare metalen bevatten, worden ze ook wel eens "de truffels van de oceaan" of "het nieuwe goud" genoemd.
Verschillende landen en bedrijven - waaronder het Belgische DEME - staan dan ook te popelen om aan de ontginning te beginnen. Omdat het over internationale wateren gaat, is het de International Seabed Authority (ISA) of Internationale Zeebodemautoriteit, verbonden aan de Verenigde Naties, die moet beslissen over exploitatievergunningen.
Tot nu toe zouden er al 17 exploratievergunningen zijn toegekend, maar er moet nog een timing worden vastgelegd voor de start. Momenteel experimenteren sommige bedrijven en landen al op kleine schaal, want werken op grote diepte is niet evident. De Clarion-Clipperton Zone (CCZ) is gemiddeld 5.500 meter diep en beslaat ongeveer 4,5 miljoen vierkante kilometer, bijna 150 keer de oppervlakte van België.
Zelfde frequenties
Intussen blijven tegenstanders waarschuwen voor de risico's voor ecosystemen en dieren in de diepzee. Zij vinden dat er nog meer onderzoek nodig naar de precieze effecten van die mijnbouw. Ze zullen zich gesterkt voelen door een nieuwe studie van de universiteit van Exeter en onderzoekers van de Greenpeace Research Laboratories, die verschenen is in Frontiers in Marine Science.
In die studie waarschuwen onderzoekers ervoor dat het ontginnen van de diepzeebodem "een groot risico" kan betekenen voor de ecosystemen daar, met wellicht "langdurige en onomkeerbare gevolgen". Zo is er concrete bezorgdheid over walvisachtigen die in de CCZ hun habitat hebben. Het gaat om een paar dozijn soorten zoals baleinwalvissen (mysticetes) en tandwalvissen (odontocetes).
Diepzeemijnbouw kan een groot risico betekenen voor plaatselijke ecosystemen met wellicht langdurige en onomkeerbare gevolgen
"De geluiden van de mijnbouw overlappen met de frequenties die walvissen gebruiken om te communiceren en kunnen honderden kilometers ver dragen voor de dieren," besluiten onderzoekers in hun studie. Tot ver in de omtrek kan de directe communicatie van walvissen verstoord worden, wat gedragsstoornissen kan veroorzaken. Bovendien zou de mijnbouw zowat 24 uur op 24 voor overlast kunnen zorgen, op verschillende dieptes, afhankelijk van de voorwaarden in de vergunningen.
Er is dringend meer onderzoek nodig naar de effecten van diepzeemijnbouw op walvissen
Eerder onderzoek wees ook al op risico's voor walvissen. Zo zou bij bultruggen het risico vergroten dat moeders gescheiden raken van hun jongen.
"Walvisachtigen hebben nu al met tal van stressfactoren te maken, zoals de klimaatverandering, terwijl veel soorten zich nog aan het herstellen zijn van eeuwen van overbevissing. We doen dan ook een dringende oproep voor meer onderzoek om de potentiële impact van diepzeemijnbouw in kaart te brengen", besluiten de onderzoekers.
Intussen dringt de tijd. "Ondanks het gebrek aan informatie, lijkt het erop dat de industriële mijnbouw nu snel kan gaan beginnen in een van 's werelds weinige gebieden die nog niet door de mens verstoord zijn." De ISA houdt verdere besprekingen in maart en juli, en wil tegen juli de regels klaar hebben.