Alleen goed genoeg om op te stoken: hoe onze goedkope kleren gedumpt en verbrand worden in Kenia
De afvalbergen in Kenia worden gevoed door goedkope, synthetische kleding vanuit Europa. Een derde van de gebruikte kledingstukken die door Europese bedrijven worden verscheept naar Afrika, eindigt op stortplaatsen. De bedoeling is dat de kledij ter plaatse als tweedehandskledij wordt verkocht, maar de kwaliteit van onze kleren is vaak te slecht daarvoor. Deze instroom heeft verwoestende gevolgen voor het milieu en de lokale bevolking.
Ondanks dat de export van plastic afval werd verboden door de Europese Unie (EU) blijkt dat een derde van de Europese kledij die naar Afrikaanse landen wordt verstuurd, van zo'n lage kwaliteit is dat het eigenlijk afval is.Â
Ook BelgiĂ« is schuldig aan deze vorm van afvalexport: in 2021 verscheepten we 3 miljoen kledingsstukken naar Kenia, daarvan blijkt ongeveer de helft ongeschikt. Dat concludeert een gezamenlijk rapport van verschillende milieuorganisaties.Â
Helft is afval
Het rapport stelt dat ongeveer de helft van de geĂ«xporteerde kleren naar Kenia afval is. Ze zijn van zo'n slechte kwaliteit dat ze niet verkocht noch gedragen kunnen worden.Â
Een extra probleem is dat steeds meer kleren van goedkope synthetische stoffen zijn gemaakt. In 2021 zijn naar schatting meer dan 900 miljoen gebruikte kledingstukken geëxporteerd naar Kenia. Van die 900 miljoen was 458 miljoen ongeschikt, waarvan 307 miljoen kledingstukken plastic vezels bevatten.
BEKIJK - Onze reportage over het dumpen en verbranden van onze kledij in Afrika:
Het rapport wijst met de vinger naar de zogenoemde fast fashion-productieketen. Goedkope fast fashion-kleren, die massaal worden gekocht in Europa, zijn van slechte kwaliteit. Ondertussen lijden de Keniaanse inwoners en het milieu onder deze situatie.
Fast fashion en milieuvervuiling
Met de opkomst van fast fashion is kledij een wegwerpproduct geworden. Goedkope, synthetische stoffen domineren de mode. Maar het milieu betaalt hiervoor de prijs. De kleren bestaan, om het eindproduct zo goedkoop mogelijk te houden, uit kunststof.Â
Kunststof, zoals polyester, is zeer schadelijk voor het milieu. De stof bestaat uit plastic vezels. Bij het wassen van de kleren komen de plastic vezels los. In de vorm van microplastics komen ze in de oceanen terecht. De kleding verslijt sneller en daarom moet de consument sneller nieuwe kleren kopen. Het resultaat is een enorme berg aan afgedankt textiel.Â
Van de kledingcontainer tot de afvalberg
BelgiĂ« telt honderden kledingcontainers voor de internationale markt in verschillende kleuren en van verschillende organisaties. Maar ze beloven hetzelfde: een nieuw leven voor je kleren. Wanneer de containers zijn geleegd, komt de afgeschreven kledij in een sorteercentrum terecht.Â
De merkkledij en de kleren gemaakt van kwaliteitsvolle stoffen worden apart gehouden. Deze worden doorgespeeld naar andere Europese markten. De rest wordt verpakt in balen en naar armere landen verscheept. Soms maken ze een tussenstop in landen zoals Pakistan, waar de arbeidskosten lager liggen. Die landen fungeren dus als sorteerhub voor de kleren hun uiteindelijke bestemming bereiken.Â
Eenmaal aangekomen op hun bestemming, worden de balen opgekocht door lokale handelaars. Zij bekijken de kleren en komen tot de conclusie dat ongeveer de helft van de inhoud van de balen ongeschikt is. De kledij is vaak vuil, ongeschikt voor het lokale klimaat of cultuur of gewoonweg onherstelbaar beschadigd.Â
Die kleren, die eigenlijk afval zijn, worden gedumpt. Ze komen terecht op afvalbergen of in rivieren. In Kenia, waar het onderzoek zich op toespitst, liggen veel kleren in de Nairobi rivier. Op die manier komen de microplastics van de kleding in de oceaan. Onderzoek heeft aangetoond dat 35 procent van de microplastics in de oceaan afkomstig zijn van synthetische kledij.
Een ander deel van de afvalkleren wordt verbrand. Op het vuur worden bijvoorbeeld pinda’s geroosterd. Aangezien het merendeel van de goedkope kledij bestaat uit synthetische stoffen, komen er bij verbranding giftige stoffen vrij. Zo’n stoffen zijn schadelijk voor het milieu en de mens.
Het antwoord van de EU
De EU onderzoekt nu of ze producenten van kleding kan dwingen om zelf initiatief te nemen om hun afval te verwijderen. Maar voorlopig leidt de westerse verslaving aan fast fashion tot het dumpen van kleding in Afrika.