Ook partijvoorzitters komen er niet uit: stikstofdebat verhuist na krokusvakantie weer naar Vlaamse regering

De Vlaamse minister-president zat vrijdag tot 16 uur samen met Egbert Lachaert (Open Vld), Sammy Mahdi (CD&V) en Bart De Wever (N-VA) om een oplossing te vinden in het stikstofdebacle. Het gesprek vond plaats in de Royal Yacht Club in Antwerpen. Ook viceministers-presidenten Bart Somers (Open Vld), Hilde Crevits (CD&V) en Ben Weyts (N-VA) sloten aan. Jambon heeft ook zijn geplande trip naar Spanje voor de krokusvakantie geannuleerd, eerder moest hij een handelsreis naar Marokko afzeggen.

Volgens Jambon was de vergadering met de voorzitters noodzakelijk. “Ik denk dat dit is moeten gebeuren”, zegt hij. “Soms, als het een moeilijk moment is, moet je er anderen bij halen die ook betrokken zijn.” De krokusvakantie zal worden gebruikt om de zaak technisch verder uit te klaren. In de week na de vakantie wil Jambon een akkoord. “De drie partijen hebben hier uitgesproken dat ze echt wel een akkoord willen maken”, zegt hij. “Maar iedereen beseft dat het geen eenvoudige zaak is.” Er is volgens de minister-president nu een context van vertrouwen gecreëerd. Een nieuwe samenstelling van de regering is volgens hem niet aan de orde.

KIJK. Jan Jambon reageert na crisisberaad met voorzitters regeringspartijen:

In N-VA-kringen is te horen dat er nu verder wordt gepraat op basis van het laatste compromisvoorstel dat Jambon vrijdagmiddag in een kern na de ministerraad op tafel heeft gelegd. Dat werd toen afgeketst door CD&V. De CD&V’ers benadrukken dat hun opmerkingen nu ernstig zullen worden genomen. “Er is afgesproken om vanaf eind volgende week technische werkgroepen te organiseren om door alle inhoudelijke opmerkingen te gaan.”

De oppositiepartijen vragen intussen om tijdens de vakantie het parlement samen te roepen over de kwestie. Daarover beslist het Uitgebreid Bureau maandag.

Er wordt al weken onderhandeld binnen de Vlaamse regering om te proberen een nieuw akkoord rond stikstof af te kloppen. De drie regeringspartijen onderhandelden donderdagavond nog, maar gingen toen misnoegd uit elkaar, vertelden goed ingelichte bronnen aan onze politieke redactie. Toen al was er sprake over “een parfum de crise” die boven de Vlaamse regering hangt.

De uitstoot van stikstof en ammoniak moet in Vlaanderen sowieso omlaag, maar de regering-Jambon raakt het maar niet over eens op welke manier dat moet gebeuren. Het akkoord dat hierover vorig jaar in februari werd gesloten stoot namelijk op fel protest van de boeren. Er werden liefst 20.000 bezwaren ingediend tegen dat zogenaamde ‘Krokusakkoord’.

In de onderhandelingen heeft CD&V nog een lijst van zo’n vijftien inhoudelijke knelpunten, met telkens daarbij voorstellen van oplossing, zo vertellen betrokkenen aan HLN. Onder meer wil de partij dat er minder zogenaamde ‘rode’ en ‘oranje’ landbouwbedrijven verplicht tegen 2025 de deuren moeten sluiten. Die ‘rode’ en ‘oranje’ boerderijen liggen in de nabijheid van kwetsbare natuurgebieden.

Daarnaast willen de christendemocraten dat oudere boeren tot 2040 mogen verder doen, zonder hun stikstofuitstoot drastisch te moeten terugschroeven. Want dat zou grote investeringen vragen van mensen die op het einde van hun loopbaan zitten. Een cruciale vraag van CD&V is ook dat landbouw en industrie evenveel stikstof mogen uitstoten.

Bij N-VA klinkt het dan weer dat dat er “politieke spelletjes” worden gespeeld aan CD&V-kant. De Vlaams-nationalisten vermoeden dat CD&V niet enkel inhoudelijke problemen ziet, maar zich ook scherp wil profileren tegenover haar eigen achterban. Lokaal staat CD&V nog altijd sterk in heel wat Vlaamse gemeenten én zijn er historische banden met de landbouwers.

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) denkt dat de twee weken uitstel die nu werden aangekondigd niet veel zullen veranderen aan de uitslag: “Als we het akkoord niet uitvoeren, zal de rechtbank het doen. Deze Vlaamse regering moet Vlaanderen een bommentapijt van stikstofarresten besparen. Vorig jaar wou elke partij dat. Hopelijk komt men snel tot inkeer”.

KIJK. Politiek journalist Karel Lattrez: “Al tweede crisis op enkele maanden tijd”

Open Vld ziet de clash tussen CD&V en N-VA wat met lede ogen aan. Ook de liberalen betreuren het “gebrek aan oplossingen” vanuit christendemocratische zijde. Jambon legde deze voormiddag nog een compromisnota op de regeringstafel, die zowel N-VA als Open VLD als een goede basis zagen om verder op door te onderhandelen. Maar voor CD&V was de inhoud van die nota kennelijk onvoldoende.

Om de impasse te doorbreken, schoven de Vlaamse partijvoorzitters gisteren in de namiddag dus mee aan tafel.

Bij de Vlaamse oppositie is men niet mals over de regeringscrisis. “Los.Het.Op”, tweet Groen-voorzitter Jeremie Vaneeckhout. “Rekent Jambon in het landbouwdebat echt op ‘matige Mahdi’ om te gaan bemiddelen…? Gaat die Jambons strategie meespelen en zich laten verdrinken in het stikstofbad?”, is de analyse van Vlaams Belang-fractievoorzitter Chris Janssens. “Een regering die zelf geen knopen meer kan doorhakken en de partijvoorzitters (wie heeft die ook weer verkozen?) moet laten beslissen. Wat Vlaanderen zelf doet, doet het beter?”, vraagt Jos D’Haese, fractievoorzitter van PVDA, zich af.

Als er geen nieuw stikstofakkoord uit de bus komt, dan heeft dat verstrekkende gevolgen. Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA) waarschuwde eerder al voor een “vergunningenstop”: zelfs de luchthaven van Zaventem zou vanaf de zomer van 2024 in gevaar komen. Vlaamse bedrijven vrezen een “miljardenfactuur”, lieten ze vorige week weten. Ook de geplande uitbreiding van het Wijnegem Shoppingcenter kwam recent op de helling te staan, omdat er dan 0,004% teveel stikstof zou worden uitgestoten.