"Combined Arms Warfare": dé strijdtechniek die verdere verloop van oorlog in Oekraïne kan bepalen

Oekraïne mag de komende maanden dan wel de levering van Duitse Leopard 2-tanks verwachten, de hoogtechnologische machines zullen niet hét wondermiddel zijn dat het land nodig heeft om de oorlog te winnen. Zelfs de leveringen van gevechtsvliegtuigen zouden misschien niet het effect hebben dat de Oekraïense president Volodimir Zelenski had gehoopt. Of toch niet zonder de juiste strategie...

Als het Oekraïense leger vooruitgang wil boeken in deze uitputtingsslag, dan zal het de westerse wapens doelgericht moeten inzetten. De wapenleveringen op zich zullen dus niet noodzakelijk het verschil maken in de oorlog, wel wat men er mee gaat doen. Volgens de Amerikanen is hét antwoord op dat vraagstuk Combined Arms Warfare (CAW).

Wat houdt die oorlogstechniek in? En kan het inderdaad een verschuiving teweeg brengen in de oorlog?

Eigenlijk geeft de naam het al grotendeels prijs: CAW is een gevechtstechniek waarbij de verschillende soorten wapensystemen gecombineerd worden. In dit geval betekent het dat infanterietanks, artillerie, zeemacht en vliegtuigen op elkaar moeten afgestemd worden. 

"Eigenlijk kan je CAW het best vergelijken met een orkest", legt Tom Simoens uit. Hij is historicus en docent aan de Koninklijke Militaire School. "Je kan heel erg goeie violisten en blazers in je gezelschap hebben, maar als zij niet samenspelen en elk hun eigen ding doen, dan trekt het geheel op niet veel. Als Oekraïne met kwaliteit het verschil wil maken in de oorlog, dan zal CAW echt nodig zijn."

Om dat te doen, moeten de verschillende bondgenoten niet alleen de beloofde tanks, de gepantserde voertuigen en de geavanceerde munitie leveren, ze moeten ook het Oekraïense leger trainen om dat nieuwe materieel samen te gebruiken. 

In zo'n geval hebben de wapens immers meer effect dan wanneer ze elk afzonderlijk worden gebruikt. In de oorlog is dus een gecombineerd gebruik van wapens nodig, een combined arms warfare.

Toch zou de levering van gevechtsvliegtuigen niet meteen een garantie bieden op succes. "Ik zie het Oekraïense leger niet meteen de gevechtsvliegtuigen inzetten aan het front", gaat Simoens verder. 

"De Russische luchtafweer is erg goed, sommigen menen zelfs beter dan de westerse systemen. Ik denk eerder dat gevechtsvliegtuigen boven het Oekraïense luchtruim ingezet zullen worden, wat verder van de frontlinie, om daar opnieuw controle te krijgen."

Om die vliegtuigen te gebruiken, moet het Oekraïense leger dus opgeleid worden. Dat klinkt eenvoudig, maar dat is het zeker niet. Sommige Amerikaanse eenheden trainen maanden, in sommige gevallen zelfs jaren, om bepaalde militaire systemen onder de knie te krijgen. 

De verschillende westerse bondgenoten trainen de Oekraïense troepen al sinds het begin van de oorlog, bijna een jaar geleden, om met de eerste geleverde wapensystemen te werken. 

Hoe organiseer je "trainingssessies CAW"? "In ons land wordt vaak getraind met behulp van simulaties, maar eigenlijk moet je dat fysiek doen", legt Simoens uit. "Het enige nadeel daaraan is dat zulke operaties enorme logistieke inspanningen vragen. Alle eenheden moeten op hetzelfde moment op één plaats aanwezig zijn. Bovendien kosten zulke trainingen handenvol geld. Dat maakt het allemaal erg moeilijk."

Toch betekent dat niet noodzakelijk dat het een slecht idee is om de wapensystemen aan Oekraïne te bezorgen. "Het valt wel op hoe snel het Oekraïense leger de laatste nieuwe wapensystemen, zoals het HIMARS-raketsysteem, heeft geïntegreerd", meent hij. 

"De snelheid waarmee het leger zich die nieuwe technieken meester maakte... Ik ben niet negatief over de slaagkansen van dit project." Toch zal de vliegtraining van Oekraïens militair personeel tijd vragen. En laat tijd nu net zijn wat het Oekraïense leger niet heeft.

Rusland kan daar immers handig gebruik van maken om de eigen troepen te bevoorraden en zelfs om nieuwe troepen te mobiliseren. Lang circuleerden geruchten dat president Vladimir Poetin bij de start van het nieuwe jaar zo'n nieuwe mobilisatie zou aankondigen. Dat is voorlopig nog niet gebeurd. Toch groeit de vrees dat een plots Russisch offensief onvermijdelijk is. Daar wil het Oekraïense leger natuurlijk op voorbereid zijn. 

Volgens Simoens zijn de westerse oorlogsinspanningen "too little, too late". "Als we willen dat Oekraïne de oorlog wint, dan moeten we daar militaire actie aan koppelen", legt hij uit. "Het Westen is daarbij altijd te laat. We zenden enkel materiaal naar Oekraïne als dat broodnodig is. De hoeveelheden wapens die wij leveren, zijn onvoldoende groot om het tij te doen keren."

Een goede training is dus erg belangrijk, maar praktisch bijna onmogelijk te realiseren. Kunnen Amerikanen die wapensystemen dan niet bedienen op Oekraïense bodem? De NAVO-landen willen geen eigen troepen in het oorlogsgebied inzetten. Dat is een rode lijn die (voorlopig) nog niet overschreden wordt door de westerse landen. 

De Noord-Atlantische verdragsorganisatie speelt voorlopig op veilig: haar acties zijn vooral defensief, niet offensief. Op die manier probeert de NAVO niemand in het conflict te provoceren. "Ons verbond heeft de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de oorlog zich niet uitbreidt tot buiten Oekraïne", staat te lezen op de officiële website.

Als die CAW zo'n succesvolle strategie is, waarom past het Russische leger die dan niet toe?

Het Russische leger probeert dat wel, het lukt gewoon niet erg goed. Dat hoeft op zich niet te verbazen. Het moreel bij de troepen aan het front staat op een laag pitje, ze hebben een gebrek aan discipline en werden onvoldoende getraind. Rusland voert daardoor op een "primitieve" manier oorlog. Eerst schieten ze alles kapot, waarop de infanterie het probeert in te nemen. 

Ook een andere factor speelt in deze een groot belang: de organisatie van het Russische leger. "Het Russische leger mist commandostructuur en flexibiliteit", concludeert Simoens. "We spreken in die context vaak over mission command." 

"Om succesvol aan CAW te doen, moet je je eenheden vertrouwen. De legerleiding vertelt aan hun ondergeschikten wat ze moeten doen, maar niet op welke manier." Een systeem dat veel vrijheid en flexibiliteit biedt aan de troepen. Het huidige systeem is gebaseerd op angst. Dat is niet compatibel met CAW.