Geen eigen leger of munt meer: Poetin wil Wit-Rusland volledig inlijven, claimt gelekt Kremlin-document
Een eengemaakte munt, Russische troepen op Wit-Russisch grondgebied, geen eigen militair commando meer, gratis Russische paspoorten, en tegen 2030 een nieuwe ‘Unie van Rusland en Wit-Rusland’. Een geheim document van het Kremlin, dat nu is uitgelekt, legt haarfijn uit hoe Rusland buurland Wit-Rusland de komende jaren stap voor stap wil overnemen.
17 pagina’s telt het document met de titel ‘Strategische doelen voor de Russische Federatie in Wit-Rusland’, waarin stap voor stap wordt beschreven hoe het Russische buurland de komende jaren aangepakt moet worden. Een onderzoeksconsortium van onder andere Duitse, Amerikaanse, Zweedse maar ook Wit-Russische oppositiemedia kon het document inkijken en analyseren. De echtheid ervan werd bevestigd door westerse inlichtingenbronnen.
Voor drie data, 2022, 2025 en 2030, worden zowel economische, sociale, humanitaire, culturele en vooral ook militaire doelen beschreven. Wetten moeten op elkaar afgestemd worden zodat beide landen steeds meer gelijk zullen lopen. Zo moet er geleidelijk aan een eengemaakte grenswacht komen, maar ook meer samenwerking tussen Wit-Russische en Russische culturele instellingen (zie kader). De finale doelstelling is de oprichting van een nieuwe eenheidsstaat tussen Rusland en Wit-Rusland.
Enkele maatregelen uit het plan
2022
• Gezamenlijk verzet tegen de uitbreiding van de NAVO en haar militaire voorbereidingen in Polen en de Baltische staten
• Verlenging van de overeenkomst inzake het huurvrije gebruik van Russische bases in Wit-Rusland
• Gezamenlijke militair-tactische oefeningen voor de strijdkrachten van Rusland en Wit-Rusland
• Opheffing van handelsbelemmeringen en verbod op discriminatie van Russische bedrijven en producenten in Wit-Rusland
2025
• Invoering van een vereenvoudigde procedure voor de afgifte van Russische paspoorten aan Wit-Russische burgers
• Versterking van de positie van de Russische media in Wit-Rusland
• Integratie van energie-, vervoers- en communicatiesystemen
2030
• Uitvoering van een gemeenschappelijk grensbeleid en een gecoördineerd buitenlands beleid op defensiegebied
• Eén enkele culturele ruimte en een gemeenschappelijke benadering van het historisch verleden
• Invoering van een gemeenschappelijk monetair stelsel, een gemeenschappelijke douane- en belastingruimte en een uniforme regeling voor exportcontrole
De plannen werden al in de zomer van 2021 gemaakt door het Presidentiële directoraat voor grensoverschrijdende samenwerking, een Russische dienst die vijf jaar geleden werd opgericht als onderdeel van het kabinet van president Vladimir Poetin. De dienst bestaat vooral uit inlichtingen- en veiligheidsofficieren en heeft als opdracht controle uit te oefenen over de landen die Rusland binnen zijn invloedssfeer wil houden. Naast Wit-Rusland gaat het ook over de Baltische staten Estland, Letland en Litouwen, en Oekraïne en Moldavië.
Van die zes landen is Wit-Rusland het enige dat na de implosie van de Sovjet-Unie begin jaren 90 zijn blik richting Rusland hield. Vooral de laatste jaren wordt president Aleksandr Loekasjenko, die al sinds 1994 aan de macht is en gemeenzaam ‘Europa’s laatste dictator’ wordt genoemd, almaar afhankelijker van zijn grote buur. De protesten na de verkiezingen van 2020 konden enkel met geweld worden neergeslagen met de hulp van veiligheidsdiensten uit Moskou. Duizenden mensen werden gevangengezet, oppositieleden het land uitgezet.
Onderwerping
Volgens Martin Kragh, hoofdonderzoeker bij het Zweedse Instituut voor Buitenlandse Zaken in Stockholm, die het document kon inkijken, ligt het Russische plan volledig in lijn met Poetins politiek van de afgelopen twintig jaar. “In se komt het erop neer dat Wit-Rusland geïntegreerd wordt in Rusland”, zegt hij in de Zweedse krant Expressen. “Op elk beleidsdomein is het Wit-Rusland dat zich aan Rusland moet onderwerpen, en er almaar afhankelijker van moet worden. Oorspronkelijk had Rusland trouwens hetzelfde doel met Oekraïne. Twintig jaar geleden al probeerde Rusland dat land dichter in zijn invloedssfeer te krijgen. Pas toen dat mislukte, greep Poetin naar militaire macht.”
Een belangrijk middel voor de integratie is volgens het gelekte document het uitdelen van paspoorten vanaf 2025, een strategie die Rusland al sinds 2014 in de Donbas in het oosten van Oekraïne inzet. Door de inwoners daar massaal de Russische nationaliteit te geven, kon het Kremlin zeggen dat het de rechten van zijn staatsburgers die zogezegd werden onderdrukt, moest verdedigen.
Lees ook
Poetin geeft in toespraak Westen de schuld van de oorlog en schort deelname aan kernwapenverdrag op
‘Opvallend was wat niet gezegd werd tijdens zijn speech: Poetin kon geen overwinningen vermelden’
Vertraging
Een aantal maatregelen lijken door de oorlog in Oekraïne vertraging te hebben opgelopen, terwijl andere dan weer net versneld zijn ingevoerd. Op militair vlak werken beide landen vandaag bijvoorbeeld al intens samen, en het Russische leger gebruikte Wit-Rusland op 24 februari 2022 als springplank voor de invasie van het noorden van Oekraïne en van hoofdstad Kiev.
Tot een formele deelname aan de oorlog lijkt Loekasjenko op dit moment niet bereid, gezien de lage populariteit ervan bij de bevolking. Officieel klinkt het dat Rusland zijn buur nooit gevraagd heeft troepen te sturen, en dat Wit-Rusland enkel ten oorlog zal trekken als het wordt aangevallen.
Toch lopen de spanningen op, en beschuldigde het Wit-Russische ministerie van Defensie Oekraïne vanmorgen nog van “militaire provocaties” die een “rechtstreekse bedreiging” vormen voor het land. Er zouden “adequate maatregelen” komen tegen de “aanzienlijke verzameling van Oekraïense troepen aan de grens”. Het aantal gezamenlijke militaire oefeningen zal dit jaar verder oplopen tot 150.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
