Het was federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) die in mei 2022 de Hoge Gezondheidsraad gevraagd had te onderzoeken of de leeftijd voor het doneren van bloed niet opgetrokken kon worden. Hij bezocht toen een donorcentrum van het Rode Kruis, dat net een oproep gedaan had om meer bloed te doneren, en stelde er vast dat hij zelf niet meer mocht, omdat hij 66 jaar was en de voorbije jaren ook geen bloed meer gegeven had.

Bij het Rode Kruis mag een 66-plusser slechts bloed doneren als die in de voorbije drie jaar minstens één keer bloed gegeven heeft en op de bloedinzameling toestemming krijgt van de aanwezige arts. Deed je het niet eerder of langer dan drie jaar geleden, dan kom je zoals de minister niet in aanmerking.

Risico te groot voor ontvangers

Na de kwestie onderzocht te hebben, beveelt de Hoge Gezondheidsraad niet aan om de leeftijd voor bloeddonatie te verhogen. Dat werd woensdag bekendgemaakt op een persconferentie. In de eerste plaats geldt dat advies voor de donoren zelf. Hoe ouder je bent wanneer je voor het eerst in lange tijd bloed gaat doneren, hoe groter de kans op bijwerkingen of reacties als flauwvallen of stuipen tijdens of na het doneren. Bovendien duurt het dan in veel gevallen ook langer voor je hersteld bent van die reactie, soms tot meer dan 30 minuten.

Ten tweede vindt de Gezondheidsraad het risico ook te groot voor de ontvangers van het bloed. Sommige kankers en neurodegeneratieve en andere ziekten nemen sneller toe tussen de 65 en 70 jaar en gaan in de vroege ontwikkelingsfase nog niet gepaard met duidelijke symptomen. Het risico is dan ook groter dat die via het bloed nietsvermoedend doorgegeven worden.

Geen reden tot bezorgdheid

Het nieuwe advies van de Hoge Gezondheidsraad ligt in lijn met hoe het Rode Kruis in ons land momenteel al handelt. Veranderingen zal het wellicht niet teweegbrengen en bezorgdheid is volgens Rode Kruis Vlaanderen ook niet nodig. Gedelegeerd bestuurder Philippe Vandekerckhove wijst er in een reactie wel op dat er geen reden is tot bezorgdheid bij 65-plussers die wel actief bloed geven.

‘Wat het eerste aspect betreft – het risico voor de oudere donoren zelf – zien we zelfs dat het omgekeerde waar is’, zegt Vandekerckhove. ‘Het aantal fysieke ongemakken bij actieve 65-plus donoren ligt in realiteit het laagst van àlle leeftijdsgroepen. Meer nog: bij de 65-plussers in Vlaanderen is het risico op deze zogeheten donorreacties, denk bijvoorbeeld aan flauwvallen of een grote blauwe plek, zelfs drie keer kleiner dan bij de 20- tot 29-jarigen. Dat heeft onder andere te maken met het feit dat er in ons land altijd een medische screening door de arts gebeurt, alvorens je bloed mag geven. En daarbij gaan onze artsen altijd zeer voorzichtig om met oudere donoren.’

Ook het risico voor de ontvanger wordt goed gemonitord, zegt Vandekerckhove. ‘Ook hier is er dus gelukkig weinig om ons zorgen over te maken. We hebben in Vlaanderen drie heel sterke veiligheidslagen: de medische vragenlijst met het bijhorende gesprek met de arts, de grondige tests waaraan we de bloedstalen onderwerpen en de bewerking van de bloedproducten. Die drie zaken samen zorgen ervoor dat alle bloedproducten in Vlaanderen – ook degene die afkomstig zijn van 65-plussers – enorm veilig zijn.’

Wie wel in aanmerking komt en bloed wil doneren, kan in de veertien donorcentra van het Rode Kruis terecht. Om de paar maanden worden op verscheidene plaatsen in Vlaanderen ook inzamelingen georganiseerd.