Hoge Gezondheidsraad: ‘Maximumleeftijd voor bloeddonoren moet naar beneden’

Tot nu toe mochten 66-plussers bloed geven nadat ze goedkeuring hadden gekregen van een arts en ze de voorbije drie jaar ook al bloed hadden gegeven. Dit moet anders volgens u?

“We stellen voor dat 66-plussers simpelweg geen bloed meer mogen geven. Dus geen nieuwe donoren of regelmatige donoren meer. Daarmee volgen we de regelgeving van heel wat andere landen: in Zweden is de maximumleeftijd bijvoorbeeld 60 jaar.

“Ons advies is niet-bindend: we sturen het nu naar de autoriteiten en zij mogen dit dan wel of niet volgen. Het is dus helemaal niet zeker of de wetgeving er uiteindelijk ook echt komt. Al merken we dat ons onderzoek vaak een serieuze aanzet is.”

We hebben ongeveer 50.000 bloeddonoren te kort. Is het gezondheidsrisico bij die ouderen dan zo groot?

“We zitten inderdaad met een tekort, zeker tijdens vakanties, al is dat niet zozeer algemeen: we missen vooral bloed van specifieke bloedgroepen zoals O negatief. Maar wat ons betreft is het gezondheidsrisico te groot om 66-plussers nog bloed te laten geven, dat concluderen we uit wetenschappelijke studies. Er bestaan kankers en zenuwziekten waar eiwitten een verkeerde vouwing aannemen en zo de hersenen aantasten. Die aandoeningen komen veel vaker voor bij 66-plussers en het duurt vaak tientallen jaren voor we dat kunnen diagnosticeren. Dus het risico dat ze het eiwit via het bloed doorgeven en de ontvanger het pas jaren later merkt, bestaat.

“Ook andere eiwitgerelateerde ziekten zoals Creutzfeldt-Jakob kunnen 66-plussers door transfusie soms makkelijker overdragen. In Frankrijk bijvoorbeeld stierven 125 jonge meisjes nadat ze hersenextracten kregen om hun groeihormoon te stimuleren. Dat is natuurlijk een extreem geval en maakten we hier nog nooit mee. Al vonden we wel een paar gevallen van overdracht op een variant van Creutzfeldt-Jakob, de dollekoeienziekte.

“Daarom zeggen we dus dat de maximumleeftijd naar beneden moet. Het gaat over de risico’s van de patiënten, niet over de wensen van de donoren.”

Lopen die donoren dan soms zelf risico?

“Ja. Oudere bloeddonoren die bijvoorbeeld flauwvallen, herstellen veel minder snel. Daardoor belanden ze soms in het ziekenhuis. Het duurt soms een half uur, dat is gevaarlijk en al vaak gebeurd.”

Waarom leggen jullie de grens op 66 jaar?

“Er is een enorme stijging van het risico op de bovengenoemde aandoeningen vanaf 66 jaar. Het gaat dan heel snel, de cijfers verdubbelen bijna.”

In andere landen mogen 66-plussers wel nog bloed geven. Hoe komt dat?

“Alles hangt af van de structuur en regelgeving van een land. In Zweden mogen ze inderdaad bijvoorbeeld maar tot hun 60ste bloed geven. In Scandinavië is er vrij verkeer van gegevens, waardoor de Zweden wel de Deense cases bestuderen, dat kan hier niet. Zij hebben dus een grotere database om te onderzoeken en passen op basis van hun bevindingen de regelgeving aan. Onze database is klein, zeker voor donoren van oudere leeftijd. We moeten dus onderzoek doen met een beperkt aantal gegevens. Mogelijk blijven risico’s bij ons daarom onder de radar.”

Hoeveel donoren zouden we verliezen als de regelgeving er komt?

“Vanaf 60 jaar zien wij een lineaire daling in donoren. We schatten dat we zo’n 5 procent van de mensen die bloed geven zouden verliezen. Die moeten dan liefst vervangen worden. Daarom stellen we een grote campagne voor. Mensen mogen namelijk vier keer per jaar bloed geven, maar de meesten komen maar een à twee keer. Mocht iedereen van die donoren een keer meer komen, dan was het probleem vanzelf opgelost. Het is vooral belangrijk dat specifieke bloedgroepen als O negatief vaak bloed geven, dat is een universele bloedgroep die iedereen kan gebruiken.”