Toch geen extra ruimte voor kunstvakken in het katholiek onderwijs? ‘Een verborgen tactiek om ons buitenspel te zetten’

Enkele weken geleden publiceerde Katholiek Onderwijs Vlaanderen zijn nieuwe lessentabellen. Aanvankelijk werden die door leerkrachten van kunstvakken zoals esthetica en plastische opvoeding positief onthaald. Terwijl hun vakken in de vorige lessentabellen volledig dreigden te verdwijnen, voorziet de onderwijskoepel nu in meer vrije ruimte die scholen zelf kunnen opvullen. Bovendien verdween het vak MEAV (maatschappelijke, economische en culturele vorming), dat vanwege zijn brede insteek veel kritiek kreeg.

Maar de hoerastemming sloeg snel om. Na verdere reflectie is de actiegroep ‘Neen tegen nog minder artistieke vakken in het secundair’ zeer ontevreden over de nieuwe situatie. In de nieuwe lessentabellen zou er niet meer, maar juist minder ruimte zijn voor artistieke vorming. De groep schreef daarom een open brief aan Lieven Boeve, de topman van Katholiek Onderwijs Vlaanderen.

“Bij nader bestudering van de lessentabellen zien we dat er zelfs opnieuw gesnoeid is in de artistieke uren die er nog waren bij de vorige lessentabellen”, valt er te lezen. “Nu al krijgen we signalen dat geen of nog minder artistieke vakken georganiseerd zullen worden op sommige scholen. Dit noemen wij geen euforie, maar een verborgen tactiek om de artistieke vakken al van vooraf aan buitenspel te plaatsen, zonder dat het al te veel opvalt.”

‘Hangt af van directeur tot directeur’

Het is niet de eerste keer dat kunstleerkrachten aan de alarmbel trekken. In 2020, toen bleek dat er in de nieuwe lessentabellen geen uren voor kunstvakken voorzien waren, schreven ze ook al een open brief. “Lieven Boeve heeft toen teruggeschreven en zei: boze kunstleraar, u hebt gelijk”, zegt Michiel Dehondt, leerkracht muziek, artistieke vorming, esthetica en cultuur en voortrekker van de actiegroep. “Hij zei toen dat ze meer ruimte voor artistieke vorming wilden inplannen, maar dat de eindtermen dat niet toelieten.”

Intussen werden die eindtermen op vraag van Katholiek Onderwijs Vlaanderen vernietigd door het Grondwettelijk Hof. De nieuwe lessentabellen zijn daar een gevolg van. “Toch krijgen we geen eigen vak, maar zal het opnieuw afhangen van directeur tot directeur”, zegt Dehondt. “En als klap op de vuurpijl raadt de koepel zelf aan om al minstens een van die vrije uren op te vullen met Nederlands.”

De actiegroep betreurt ook dat kunst en cultuur geen eigen leerplan krijgt binnen de koepel, maar een onderdeel is van de brede leerplancommissie Gemeenschappelijk Funderend Leerplan. “Blijkbaar vond u het niet nodig om leerkrachten artistieke vakken hiervan op de hoogte te brengen en uit te nodigen voor deze leerplancommissie”, zeggen de briefschrijvers.

‘Meer ruimte komt er wél’

Katholiek Onderwijs Vlaanderen houdt vol dat de nieuwe lessentabellen wel degelijk meer ruimte geven aan artistieke vorming. “De schrijvers van de brief vergelijken deze lessentabellen met hun ideale situatie, waarbij kunst een verplicht vak wordt”, zegt Boeve. “Maar dat hebben we nooit beloofd. Wel dat we opnieuw meer ruimte zouden maken voor vakken als esthetica of kunstbeschouwing. En die is er.”

Boeve wijst erop dat scholen vanaf nu de keuze zullen hebben om artistieke vorming als apart vak, via projectwerk of als onderdeel van andere vakken te geven. “Ik ga ervan uit dat scholen die het vak al gaven die traditie zullen voortzetten. En misschien zullen zo zelfs bijkomende scholen er aandacht voor hebben.”