Populair bij jongeren, maar lang niet onschuldig: bulken en cutten, de nieuwe trend in de fitness

Bulken of cutten, echt bekend zijn de termen niet. Behalve voor wie tieners in huis heeft, want in die leeftijdsgroep is het een echte trend. Bulken is het opnemen van extra calorieën in de vorm van eiwitten, vetten en koolhydraten in combinatie met extreme krachttraining om de spiermassa te verhogen. Cutten betekent dan weer dat je het vetweefsel wil doen afnemen zonder dat je spiermassa gaat verliezen. Je gaat dan minder calorieën innemen in combinatie met heel veel eiwitten.

Het gaat om twee methodes die zijn overgewaaid uit de wereld van de bodybuilding, vertelt Tom Teulingkx in "De wereld vandaag" op Radio 1, die behalve sportarts ook voorzitter is van de Vlaamse vereniging voor sport- en keuringsartsen. Bulken en cutten hebben nu ook ingang gevonden bij recreanten die gewoon aan sport willen doen of aan hun conditie willen werken. Sportartsen hebben daar grote kanttekeningen bij, want de methodes zijn niet zo onschuldig als ze lijken.

“Normaal neem je 0,8 gram eiwitten per kilogram lichaamsgewicht in”, legt Teulingkx uit. “In dit geval gaat het om een veelvoud daarvan wat belastend kan zijn voor de nieren en uiteindelijk bij sommige mensen kan leiden tot nierproblemen.”

“Bovendien gaat het hier om zeer eenzijdige diëten die op langere termijn metabole problemen kunnen veroorzaken die pas echte gezondheidsproblemen kunnen geven. Denk maar aan een verhoogd vetpercentage, het ontwikkelen van diabetes en hart- en bloeddrukproblemen.”

Het probleem is dat je de methode gedurende een langere tijd moet toepassen om het beoogde effect te krijgen. “Zeker in bodybuildingsmilieus is het effect niet altijd wat de mensen ervan verwachtten. Het blijft niet bij supplementen of voeding, soms worden er ook verboden middelen naar voren geschoven. Dit heeft niet veel meer met sport te maken, meer met lichaamscultuur. Je ontwikkelt meer spieren dan je ooit zal kunnen gebruiken. Fysiek is dat niet altijd mooier."

“Professionele gewichtheffers zullen deze methodes onder zeer strenge supervisie toepassen. Maar wij zien in onze praktijken tegenwoordig veel bezorgde ouders waarvan de tieners 5 tot 6 keer per week gaan fitnessen zonder begeleiding en daarbij ook online supplementen bestellen en eiwitten innemen. Dat is echt wel een onrustwekkende evolutie.”

Veel jongeren zijn net gestart met fitness omdat ze tijdens de coronapandemie hun favoriete sport niet meer konden uitoefenen. Dat kan uiteraard, maar als ze hun lichaam willen ontwikkelen dan moeten ze dat doen onder strikte begeleiding, waarschuwt Teulingkx.

“Bij een lichaam in volle groei is evenwichtige voeding extreem belangrijk. Als je dan je hoop gaat stellen op pilletjes of supplementen moet je heel hard opletten. Die eiwit-shakes of supplementen die je online kan bestellen, zijn in 20 procent van de gevallen gecontamineerd, ze bevatten vaak verboden stoffen die nog een groter gezondheidsprobleem zullen creëren. Bovendien maken ze de opstap naar doping veel gemakkelijker, zeker bij jongeren. Een extreem goede opvolging is cruciaal om niet in die val te trappen.”

Het kan nog extremer. Er is ook zoiets als dirty bulken, het opnemen van bijzonder veel energievoorraden in de vorm van heel veel vetten, koolhydraten en eiwitten, bijvoorbeeld door het eten van junk food.

“Maar als je de calorieopname enorm hoog maakt, ga je geheid gezondheidsproblemen krijgen, meer vetmassa ontwikkelen en op langere termijn zelfs veel zwaarder worden. Dat kan ook niet de bedoeling zijn”, vermoedt Teulingkx.

Welke raad heeft hij voor ouders en hun tienerkinderen? “Laat je goed begeleiden en stel je vooral de vraag waarom je dit doet. Doe je het om gezonder of sportiever te zijn of gewoon om er beter uit te zien? Als je het dan toch wil doen, doe het dan onder begeleiding van een sportarts, een diëtist en een coach maar nooit als je nog geen 16 bent. Laat je niet verleiden door een doe-het-zelf-politiek want dan kan je in de val geraken van doping en ongezonde voeding en geraak je pas echt in de problemen.”