In 2015, het eerste jaar dat er aparte cijfers beschikbaar waren, telde de politie in het Vlaamse Gewest 15 doden op een elektrische fiets. Hoe het fietsgebruik bij ons evolueert, kun je perfect afleiden aan het aantal doden op de klassieke fiets. Want daar zien we net het omgekeerde. In 2015 waren het er nog 62, vorig jaar 38. Wie snel kan tellen, heeft al gemerkt dat er in het totaal aantal fietsdoden niet zoveel verschil is in de cijfers. 77 in 2015, 73 dit jaar. Dat aantal schommelt in Vlaanderen al tien jaar rond de 70, soms erboven, soms eronder. Met één uitzondering: in 2017 waren er ‘maar’ 55.

Verkeersinstituut Vias berekende dat bijna de helft van de fietsdoden ouder is dan 65 jaar en dat de ongevallen met een elektrische fiets (11 doden per 1.000 ongevallen in heel het land) ernstiger zijn dan de ongevallen met een klassieke fiets (7 doden per 1.000 ongevallen). Het is overigens voornamelijk een Vlaams probleem, want in het Waalse Gewest vielen vorig jaar ‘amper’ twee doden op een elektrische fiets en in het Brusselse Gewest zelfs geen enkele.

Fietsskills aanscherpen

Een elektrisch aangedreven fiets is vaak een zegen voor onze oudere bevolking. Hij vergroot hun actieradius gevoelig. Maar met de leeftijd nemen ook onze behendigheid, evenwicht en reflexen af. De snelheid van een elektrische fiets en de grotere remafstand vergroten het gevaar. Om het groeiende aantal ongevallen en dus ook doden te counteren, besloot de Vlaamse overheid ouderen de kans te geven om hun fietsskills aan te scherpen.

“Vorig jaar hebben wij in 135 sessies 2.500 cursisten geholpen”, zegt Nele Put van Okra Sport +, de multisportfederatie voor senioren. “Wij promoten die cursus via onze clubs en trefpunten en zij krijgen ook de kans om die te organiseren in samenwerking met de gemeente of de lokale sportdienst. Voor onze clubs en hun deelnemers is de cursus volledig gratis. Daarvoor krijgen we subsidies van het kabinet van Mobiliteit. Je hoeft dan niet eens lid te zijn van Okra. Andere verenigingen kunnen ook een cursus aanvragen. Zij betalen 60 euro en de verplaatsingskosten van de instructeur.”

De cursus bestaat uit een theoretisch gedeelte van ongeveer een uur over onder andere de wegcode en het omgaan met een elektrische fiets. Daarop volgt een praktische sessie van twee uur, waarin de deelnemers eerst op een afgesloten terrein blijven en daarna ook de openbare weg opgaan. Alle deelnemers brengen hun eigen fiets mee.

“Ons gratis aanbod geldt nog tot eind augustus”, zegt Nele Put.

Aandacht voor de attitude

Ook de rijschool van de VAB organiseert cursussen om de elektrische fiets en vooral de speedpedelec onder de knie te krijgen, maar dan niet specifiek voor senioren. “Vorig jaar hebben wij een 75-tal op maat gemaakte opleidingen verzorgd”, zegt algemeen directeur Peter Landsheere. “We doen dat voornamelijk voor bedrijven die hun personeel leasefietsen aanbieden. Ze willen het stijgende aantal ongevallen met elektrische fietsen in het woon-werkverkeer tegengaan. En vaak zien ze het ook als een soort teambuilding.”

Ook bij VAB gaat het om een halve dag, verdeeld over theorie en praktijk, voor twaalf mensen. Het kost 125 euro per deelnemer. “Naast de stuurvaardigheid bij hoge snelheid, focussen we vooral op veiligheid, op het defensief perspectief, het rekening houden met de andere weggebruikers”, zegt Landsheere. “We besteden ook veel aandacht aan de attitude. Net zoals we in onze rijlessen voor autochauffeurs hameren op verdraagzaamheid ten opzichte van andere weggebruikers, doen we dat voor elektrische fietsers ook.”