Regering Biden gaat Amerikaanse wapenverkoop strenger toetsen op mensenrechten

Het nieuwe beleid inzake commerciële wapenoverdracht (CAT) omvat de beoordeling van veiligheidsbijstand, overdracht van wapens van regering tot regering en commerciële verkoop van militaire apparatuur en diensten van Amerikaanse oorsprong onder toezicht van het ministerie van Buitenlandse Zaken en de ministeries van Defensie en Handel. Dat geldt ook voor vuurwapens die algemeen verkrijgbaar zijn in de Verenigde Staten.

Een van de veranderingen is de manier waarop het CAT-beleid de mogelijkheid onderzoekt of wapens uit de VS worden gebruikt voor ernstige mensenrechtenschendingen, aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken. Volgens het nieuwe beleid zal een wapenoverdracht niet worden goedgekeurd als het ministerie van oordeel is dat de wapens “meer dan waarschijnlijk” zullen worden gebruikt voor het plegen of vergemakkelijken van genocide, misdaden tegen de menselijkheid, schendingen van de Verdragen van Genève of ernstige schendingen van het internationaal recht.

Volgens het vroegere CAT-beleid werden dergelijke overdrachten alleen geweigerd als Washington “daadwerkelijk wist” dat de wapens voor dergelijke acties zouden worden gebruikt. Het beleid staat ook toe dat deals worden geannuleerd als er mensenrechtenschendingen worden gedocumenteerd nadat de deals zijn aangekondigd.

De verandering zou ook gevolgen kunnen hebben voor de export van kleinere wapens zoals aanvalsgeweren die tegen de binnenlandse bevolking kunnen worden gebruikt. Een deel daarvan staat sinds de regering van de voormalige Republikeinse president Donald Trump onder toezicht van het ministerie van Handel.

De Verenigde Staten zijn verreweg de grootste wapenhandelaar ter wereld en verkopen jaarlijks voor 150 miljard dollar aan wapens, diensten en training.

Voorstanders van een dergelijk plan stellen al lang vragen bij de wapenverkoop aan landen als Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten vanwege het grote aantal burgerdoden bij de oorlog in Jemen. De regering Biden kreeg vorig jaar kritiek voor de goedkeuring van de mogelijke verkoop van radars en vliegtuigen aan Egypte, ondanks de “gruwelijke staat van dienst van Egypte op vlak van mensenrechten” volgens Human Rights Watch.

“Helaas heeft de regering Biden tot nu toe een gemengde staat van dienst op dit gebied”, reageert William Hartung, onderzoeker bij het Quincy-instituut voor Verantwoord Staatkundig Beleid. De regering “zal van koers moeten veranderen als ze de retoriek van het nieuwe beleid wil waarmaken”.

De U.S. Arms Export Control Act vereist dat het Congres op de hoogte wordt gebracht van belangrijke buitenlandse defensieverkoopovereenkomsten, en een informeel toetsingsproces stelt de Democratische en Republikeinse leiders van commissies voor buitenlandse zaken in staat om dergelijke overeenkomsten door te lichten.

Volksvertegenwoordigers uiten wel vaker hun bezorgdheid over mensenrechten. Senator Bob Menendez, de Democratische voorzitter van de Commissie Buitenlandse Betrekkingen van de Senaat, verzet zich bijvoorbeeld tegen de verkoop van Lockheed Martin F-16-vliegtuigen aan Turkije, onder meer omwille van Turkse schendingen van de mensenrechten.

Trump zag wapendeals als een manier om Amerikaanse banen te genereren. Hij rolde in 2018 een CAT-beleid uit dat commerciële zorgen even zwaar liet wegen als mensenrechten bij de beslissing om wapenverkopen goed te keuren.