Archeologen vinden voor het eerst huizen van de oudste monumentenbouwers in Europa

In het Neolithicum - de Nieuwe Steentijd - hebben mensen in het westen van Midden-Frankrijk veel indrukwekkende megalithische monumenten gebouwd, zoals grafheuvels en dolmens. De graven van deze mensen hebben de tand des tijds getrotseerd, maar naar hun woningen zijn archeologen al meer dan een eeuw op zoek. 

"Het is al lang geweten dat de oudste Europese megalieten verschenen zijn aan de Atlantische kust, maar de woonplaatsen van hun bouwers bleven onbekend", zei doctor Vincent Ard van het Franse Centre national de la recherche scientifique (CNRS), de eerste auteur van de studie over de vindplaats. 

Nu heeft Ard en een team van Franse en Duitse onderzoekers in Le Peu in het departement Charente de eerste woonplaats geïdentificeerd die toebehoorde aan een aantal van de eerste bouwers van megalithische monumenten in Europa. 

Het omheinde gebied in Le Peu werd ontdekt tijdens een onderzoek met luchtfotografie in 2011 en sindsdien is de site intensief onderzocht. De resultaten van dat onderzoek, die nu gepubliceerd zijn in het tijdschrift Antiquity, brachten een palissade aan het licht rond een aantal houten gebouwen die gebouwd waren in het vijfde millennium v.C.

Dat maakt er de oudste houten structuren van in het gebied en de eerste bewoonde site die uit dezelfde periode stamt als de bouwers van de neolithische monumenten. Op de site werden minstens drie huizen gevonden, elk zo'n 13 meter lang, die bij elkaar stonden bij de top van een heuveltje dat omgeven was door de palissade. 

Vanaf de heuvel zou de nabijgelegen megalitische begraafplaats van Tusson zichtbaar geweest zijn. Dat opent de mogelijkheid dat de bewoners van Le Peu de vier lange grafheuvels in Tusson gebouwd hebben. 

Om dit te testen, voerden de archeologen koolstofdateringen uit en daaruit bleek dat de grafmonumenten uit dezelfde periode stammen als de nederzetting in Le Peu. Dat suggereert dat de twee sites met elkaar verbonden waren. 

De mensen van Le Peu mogen dan wel monumenten voor de doden gebouwd hebben, ze hebben ook heel wat tijd en inspanningen besteed aan het veilig houden van de levenden. 

Uit analyses van de paleosol - de fossiele bodem - van de site bleek dat die gelegen was op een uitspringend gebied omgeven door moeras. Die natuurlijke verdediging werd dan nog versterkt door een omheining bestaande uit een gracht en een palissade - houten palen in de grond - die zich rond de site uitstrekte. 

De ingang was bijzonder zwaar verdedigd en werd bewaakt door twee monumentale structuren met merkwaardige elementen in de vorm van krabbenscharen. Die verdedigingswerken lijken latere toevoegingen te zijn, want een deel van de oorspronkelijke gracht moest er voor opgevuld worden. 

"De site legt het bestaan bloot van een unieke monumentale, waarschijnlijk defensieve, architectuur. Dit toont een toename van de  sociale spanningen in het Neolithicum aan", zei Ard. 

De indrukwekkende verdedigingswerken waren mogelijk echter onvoldoende, aangezien het erop lijkt dat al de gebouwen in Le Peu platgebrand zijn rond 4400 v.C. Die vernieling heeft dan wel weer geholpen om de site te bewaren. 

Doctor Ard en het team hopen dat verder onderzoek in Le Peu nieuw licht zal blijven werpen op de levens van mensen die we enkel kennen van hun monumenten voor de doden. Uit het onderzoek is al gebleken dat hun woonplaats een monumentale omvang had, iets was nog nooit eerder gezien was in de prehistorische Atlantische samenleving. 

De studie van het team is verschenen in Antiquity. Dit artikel is gebaseerd op een persmededeling van Cambridge University Press.