China roept Rusland en Oekraïne op tot dialoog en verwerpt gebruik van kernwapens, maar hoe neutraal is Peking echt?

China heeft een twaalfpuntenplan voorgesteld om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne. Het zogenoemde vredesplan roept zowel Rusland als Oekraïne op tot een staakt-het vuren.

"Conflict en oorlog komen niemand ten goede. Alle partijen moeten rationeel blijven en zich terughoudend opstellen: ze moeten vermijden de spanningen te verergeren en voorkomen dat de crisis escaleert. De enige weg naar vrede is via onderhandelingen”, klinkt het. 

Daarnaast maant China aan om de westerse sancties tegen Rusland te beëindigen, en vraagt het aan Rusland om de uitvoer van graan te waarborgen zodat de voedselprijzen wereldwijd kunnen zakken. De Chinese regering dringt er tevens op aan om geen kernwapens in te zetten. "De dreiging met het gebruik van kernwapens moet worden bestreden.” Ook pleit ze voor een verbod op de ontwikkeling en het gebruik van biologische wapens.

China beweert neutraal te zijn in het conflict, maar correspondente in China Leen Vervaeke ziet toch een document dat in het voordeel van Rusland pleit. “Eigenlijk zegt China hiermee dat beide partijen verantwoordelijk zijn voor de oorlog, al nemen ze dat woord niet eens in de mond. Ze hebben het over een “crisis”. Ze spreken bovendien wel over “stoppen met vechten”, maar vermelden daarbij niet dat de Russische troepen zich moeten terugtrekken.” Europa en de Verenigde Staten zouden dan weer moeten stoppen met het leveren van wapens aan Oekraïne.

Het is maar de vraag hoe serieus China het plan zelf neemt. “Nergens wordt uitgewerkt hoe ze zo’n onderhandelingsfase voor ogen zien. Dit is vooral een uiteenzetting van hun visie, met de onderliggende boodschap 'wij zijn de vredesbrenger, de VS en de NAVO zijn de boosdoeners'.” 

Alleen op het vlak van nucleaire wapens tonen de Chinezen zich van goede wil. “Ze weigeren Poetin onder druk te zetten de oorlog te beëindigen, maar waarschuwen hem wel wanneer het op kernwapens aankomt”, zegt Vervaeke. 

China bevindt zich volgens Vervaeke in een moeilijke positie. “Ze willen een middenweg bewandelen, maar die valt in een conflict als dit niet te betreden. Rusland willen ze diplomatiek, economisch en financieel blijven ondersteunen omdat ze dezelfde belangen behartigen, namelijk een verzet tegen een door Amerika gedomineerde wereldorde. Anderzijds willen ze Europa niet tegen zich in het harnas jagen, en handel met Europese landen blijven drijven.”

De Oekraïense president Zelenski reageerde intussen dat hij nog geen Chinees vredesplan heeft gezien en Peking wil ontmoeten vooraleer het voorstel te beoordelen. "Ik denk dat het in het algemeen goed is dat China over Oekraïne is beginnen praten, en nu enkele signalen uitstuurt. We zullen conclusies trekken nadat we de details hebben gezien van wat ze bieden. We zouden China graag ontmoeten."