Alcoholvrije bieren en aperitieven verkopen als zoete broodjes: vanwaar die omslag? 

Verschillende BV's "outen" zich tegenwoordig als mensen die alcohol hebben afgezworen en benadrukken hoe goed ze zich daarbij voelen, zowel mentaal als fysiek. Het gebeurt elk jaar wel in de aanloop naar Tournée Minérale, het initiatief dat mensen wil aansporen om een maand lang geen alcohol te drinken. Maar het is meer dan dat. Heel wat mensen houden er permanent aan vast, of nemen toch ten minste enkele gewoontes van Tournée Minérale mee tijdens de rest van het jaar.  

Er is een groeiend bewustzijn bij mensen over het omgaan met alcohol, bevestigt Krishan Maudgal, directeur van de Belgische Brouwersfederatie. "Sociaal-maatschappelijk is er heel wat veranderd. Er is meer verantwoordelijkheidszin en een groeiend bewustzijn over gezond leven. Mensen gaan bewuster om met hun algemene levensstijl. Wie een triatlon voorbereidt, gaat al eens sneller beslissen om drie maanden lang geen alcohol aan te raken." 

Geen probleem, vindt Maudgal, maar hij vindt dat de slinger misschien wel te ver aan het doorslaan is naar de andere kant. Het publieke debat rond alcohol zoals dat momenteel gevoerd wordt, noemt hij "zwaar beladen".

"Uiteraard moet je zeer bewust omgaan met alcohol en moeten we alcoholmisbruik bestrijden. Maar de algemene toon lijkt me verhard. Je krijgt nu vooral een negatieve boodschap te horen. Je ziet veel berichten waarin alcohol bijna als een moordwapen wordt voorgesteld (door een link te leggen met kankers bijvoorbeeld, red.) en men laat trendwatchers aan het woord. Wie alcohol drinkt, zou zich bijna moeten schamen." 

Er is dus een nieuwe trend ontstaan in de maatschappij. De cijfers tonen ook effectief dat er iets aan het bewegen is. Maar hoe groot is die trend precies? Wordt er effectief minder alcohol verkocht?

De verkoop van de gewone bieren zoals Jupiler loopt terug, ten voordele van speciale bieren die lokaal gebrouwen zijn of een aparte smaak hebben, vertelt Roel Dekelver van Delhaize. "Bovendien zien we een zeer sterke stijging bij de verkoop van de alcoholvrije bieren. Ook het aandeel van alcoholvrije cocktails stijgt zeer snel. Dit zien we niet enkel tijdens Tournée Minérale, maar het hele jaar door. Bij wijnen zien we die verschuiving minder, maar daar is het alternatieve aanbod ook kleiner." 

In het (voorlopig nog relatief kleine) alcoholvrije segment bieren, spirits en aperitieven tekende Delhaize vorig jaar een stijging van 15 à 16 procent op tegenover 2021. "Het toont aan dat de trend er is, en dat het structureel is. Het is iets vrij recent, van de laatste 2 à 3 jaar. Vroeger was het een niche, nu zie je het veel vaker. We merken het ook bij onze klanten. Zij gaan consuminderen op het vlak van alcohol."

Dekelver ziet de trend vooral bij twintigers, dertigers en veertigers. "Zij zijn de early adopters die de trend snel opgepikt hebben. Terwijl er vroeger één iemand aan tafel nog alcoholvrij vroeg voor het aperitief, wordt dat nu vaker meteen voor de hele tafel gedaan." 

Ook bij de Wijnegemse Drankenhal merken ze een duidelijke verschuiving. "We zien dat er steeds meer alcoholvrij wordt gekocht. De brouwerijen spelen daar ook op in," zegt Patrik Verbeeck. Hij schat het aandeel niet-alcoholisch in hun verkoop van bieren en aperitieven op ongeveer 8 procent. 

"Het is sowieso sterk aan het opkomen. We merken dat de klanten bewuster omgaan met alcohol." Dat heeft verschillende oorzaken. Naast het bezig zijn met gezonder leven en de nieuwste trends, beseffen mensen dat het ook mooi meegenomen is bij bijvoorbeeld het autorijden. Verbeeck wil het wel nuanceren: "De verkoop van alcohol blijft nog stevig." 

Er was al langer een trend bezig waarbij mensen minder bier dronken, zegt Maudgal. De voorbije decennia zou dat aandeel met ruim 40 procent gedaald zijn. Maar de jongste jaren is er dus een nieuwe trend bijgekomen: de opkomst van alcoholvrij. 

Dat de vraag naar niet-alcoholische bieren stijgt is niet verwonderlijk, zegt Maudgal. Het heeft ook te maken met chemie: "Vroeger was alcoholvrij bier een pilsbier waar men de alcohol uit had laten verdampen." Het resultaat was - bijna letterlijk - een flauw afkooksel. Niet enkel was pils sowieso al wat meer gericht op het lessen van de dorst dan op het pure smaakpalet, de alcohol die diende als drijver van de aroma's - "vergelijk het met de boter in de keuken" - was mee verdampt. "Resultaat: een leeg, klef, graanachtig drankje", schetst Maudgal.  

Die tijd ligt inmiddels al lang achter ons. De laatste jaren is er veel onderzoek en ontwikkeling op gedaan. Er zijn twee nieuwe technieken op de markt. Een werkt op basis van het uitfilteren van de alcohol met membraantechnieken, voor een andere is gekeken naar de natuur. "Ze hebben gistcellen gevonden die evengoed suiker omzetten naar bier, maar dan zonder de alcohol te produceren en mét behoud van het aroma. Dit geeft een smaakervaring die bijna dezelfde is. Veel brouwerijen zijn erop gesprongen, we zien een enorme groei van alcoholvrije of -arme bieren. Denk aan de Sportzot van de Brugse brouwerij Halve Maan, de Leffe 0.0 of de Affligem 0.0."  

Maudgal vermoedt dat het segment zich gaat bestendigen. "Het zal een steeds belangrijker plaats innemen in de totale mix van aanbod. Maar als je me vraagt of het alcoholhoudende bier helemaal gaat verdwijnen, dan zeg ik nee." Laat staan dat het bier, al dan niet traditioneel, bedreigd zou zijn: "Bier maakt deel uit van ons dna en onze collectieve geschiedenis, en is door de Unesco ook erkend als immaterieel erfgoed in België. Ook de alcoholvrije bieren zullen hun rol spelen in onze verdere ontwikkeling als bierland."