Hoge individuele scores, records en een bombardement aan punten: waarom er steeds meer gescoord wordt in de NBA

Even wat historisch perspectief. Slechts drie spelers in de 76-jarige NBA-geschiedenis (Wilt Chamberlain, Kobe Bryant en David Thompson) scoorden ooit meer dan de 71 punten die Lillard zondag verzamelde. Daarbij zaten dertien driepunters, een minder dan recordhouder Klay Thompson. Voor de vijfde keer in zijn carrière dropte Lillard meer dan zestig punten, een stat waarmee hij alleen moet buigen voor Chamberlain (32 keer + 60) en Bryant (6). En Lillard staat niet alleen. Halfweg dit seizoen hadden al twaalf spelers meer dan 50 punten gescoord, vijf keer meer dan een decennium geleden.

De huidige explosie manifesteert zich ook op collectief vlak. Het gemiddelde NBA-team scoort dit seizoen bijna 114 punten op 100 possessions, het hoogste aantal ooit. De grote uitschieter dit seizoen vond vrijdagavond plaats, toen de West Coast-clash tussen de Sacramento Kings en de LA Clippers op 176-175 eindigde. Alleen de toeschouwers bij Denver vs Detroit uit 1983 zagen met 186-184 meer punten. En het is niet alleen ‘veel’ maar ook ‘goed’: met 47,1 procent aan fieldgoals ligt de doeltreffendheid het hoogste in dertig jaar. Vanwaar deze overvloed?

Omdat er steeds meer talent is in de NBA

Meer dan ooit bezit de NBA een uitgebreide groep van spelers met genoeg talent om het scorebord te teisteren. Alle +50 scores dit seizoen – veertien stuks in totaal - kwamen van All Stars, mannen met naam en faam dus. LeBron James en Kevin Durant zijn met hun 2m08 ongeveer even groot als Karl Malone, maar hun skills overtreffen die van The Mailman in hoge mate. Stephen Curry bracht een driepuntrevolutie op gang. James Harden scoort/scoorde de meest onmogelijke shots. Giannis Antetokounmpo combineert vaardigheden zoals niemand hem ooit voorgedaan heeft. In de huidige NBA krijgt al dat talent meer kansen en meer ruimte om te scoren, en kiest het vaker voor het lonende driepuntshot. Wie anno 2023 de league betreedt, is ook beter opgeleid dan vroeger. Zelfs de grote jongens op de 4- en de 5-positie hebben geleerd om te schieten.

Omdat de NBA steeds internationaler wordt

Ooit beschouwden de Amerikanen hun Europese collega’s als houterige curiosa. Ze waren – zo wilde het cliché – te traag, te tam en te log voor het agressieve en atletische NBA-spel. Maar met de Griek Giannis Antetokounmpo (2) en de Serviër Nikola Jokic (2) leverde het Oude Continent zelfs de MVP van de vier voorbije seizoenen. Toen het Oostblok in het begin van de jaren negentig zijn grenzen opende, kwam de transatlantische oversteek op kruissnelheid. Toppers als Arvidas Sabonis (Sovjet-Unie/Litouwen) en Drazen Petrovic (Joegoslavië/Kroatië) bereidden de weg voor onder anderen Toni Kukoc, Rik Smits, Pau en Marc Gasol, Tony Parker en Vlade Divac. Later dit jaar vaardigt Europa met Victor Wembanyama, een 19-jarige Fransman van 2m19 die de balvaardigheid van een guard bezit, een uniek fenomeen af. Ook Australië, Azië en Afrika brengen steeds meer NBA-waardig talent voort, maar nog niet in hetzelfde volume als deze contreien. En vaak zijn deze Europeanen beter en veelzijdiger opgeleid dan hun Amerikaanse collega’s.

Omdat er minder goed verdedigd wordt

Steve Kerr, als speler en coach goed voor negen NBA-titels, wijt die puntenparade ook aan de lakse manier van verdedigen. Zo meent hij dat teams niet snel genoeg teruglopen naar hun eigen helft. “Transitie defense is nog nooit zo slecht geweest”, verklaart Kerr. “Heel vaak zie je vijf spelers gewoon blijven staan.” Dat leidt aan de overkant tot open shots en layups, gemakkelijke scores dus. Vedetten als Antetokounmpo and James scoren dit seizoen via fastbreaks meer dan ooit voorheen. Een kopzorg? Toch wel. Als matchen lijken op het All Star Game – waarin verdedigende inspanningen onbestaande zijn – dreigt een ernstig probleem.

Omdat nieuwe spelregels de aanvallers bevoordelen

Doorheen de jaren heeft de NBA zijn regels constant aangepast om de spektakelwaarde te verhogen. Een van de belangrijkste evoluties was het verbod op hand-checking uit 2004, een techniek waarmee een verdediger zijn directe tegenstander kon controleren. De jongste jaren bestraffen refs ook andere vormen van fysiek contact, waardoor aanvallende spelers makkelijker dan voorheen naar de ring kunnen driven of een shot kunnen afvuren. Sinds dit seizoen worden ook take fouls – bewuste overtredingen, gepleegd op een doorgebroken speler - strenger aangepakt. Al die reglementswijzigingen bevoordelen aanvallende manoeuvres. Sommigen menen zelfs dat het vrijwel onmogelijk geworden is om een aanval af te breken zonder een fout tegen te krijgen.

Omdat de NBA de driepunter heeft omarmd

Weinig spelers hebben meer impact gehad op de NBA dan Stephen Curry, de vaardigste schutter uit de geschiedenis. Dat anno 2023 iets meer dan een derde van de shotpogingen vertrekt achter de driepuntboog – gemiddeld 34 per wedstrijd - ligt voor een groot stuk aan het pionierswerk van Curry. (In het begin van deze eeuw lag dat nog op 22 procent.) Die toename van downtown ging ten koste van de shotpogingen vanop halve afstand. Dat type wordt slechts aan een licht hoger percentage gescoord dan driepunters, waardoor de 3’s (1,1 punt per poging) dus een stuk meer waard zijn dan midrange shots (0,8). Een kwestie van efficiëntie dus.

Omdat de driepuntrevolutie het spel veranderd heeft

Stephen Curry heeft de definitie van een goed shot vrijwel eigenhandig gewijzigd. Wie tot pakweg tien jaar geleden van diep in het veld aanlegde, kreeg van zijn coach de volle laag, nu is dat een routineklus geworden. De voorbije vijf jaar is het volume ‘bommen’ dat verder dan 8,5 meter van de basket afgevuurd werd meer dan verviervoudigd. Verdedigers moeten dus veel dieper in het veld hun man opvangen, waardoor er meer ruimte komt voor layups, drives, dunks en open tweepunters. Kortom, al die 3’s hebben de 2’s vergemakkelijkt.