Vlaamse ministers Bart Somers (Open VLD) en Zuhal Demir (N-VA) kondigen de strengere normen dinsdag aan. Opvallend is dat die ook van toepassing zullen zijn op kleine gebouwen zoals cafés, restaurants en buurtwinkels. Maar ook sportcentra, dokterskabinetten, crèches, apotheken en gemeentehuizen met een oppervlakte van minder dan 150 m2 zullen onder de verordening vallen. Uit een eerste inschatting op basis van dossiers van 13 lokale besturen zou het gaan over een 7.000 Vlaamse bouwvergunning die in het nieuwe systeem enkel afgeleverd worden indien de bouwplannen voldoen aan de toegankelijkheidsregels.

De eigenaar van het gebouw moet voortaan dus niet enkel een rolstoeltoegankelijke deur voorzien, zoals in de huidige wetgeving. Ook gangen moeten voldoende breed zijn, drempels worden weggewerkt en mensen in een rolstoel krijgen opstelruimte om deuren zelfstandig te kunnen openen. De regels zullen niet enkel van toepassing zijn op bezoekersruimten van bedrijven, maar ook op personeelsruimten.

De komende decennia moet het gebouwenpark zo stelselmatig aangepast worden voor de realiteit van rolstoelgebruikers. “Toegankelijkheid moet de norm worden”, zegt Vlaams minister van Samenleven Bart Somers (Open vld). “Het is essentieel dat ook personen met een handicap volledig kunnen deelnemen aan onze samenleving. Daarom moeten we alle mogelijke barrières wegwerken. Duidelijke regels, stimuleren van kennisdeling en beter toezicht.”

De eigenaar van het publiek gebouw moet voortaan dus niet enkel een rolstoeltoegankelijke deur voorzien (breder dan 90 cm), zoals in de huidige wetgeving. Ook gangen moeten voldoende breed zijn (150 cm en 120 cm op het smalste punt), drempels worden weggewerkt (minder dan 2 cm) en mensen in een rolstoel krijgen opstelruimte om deuren zelfstandig te kunnen openen. De regels zullen niet enkel van toepassing zijn op bezoekersruimten van bedrijven, maar ook op personeelsruimten. En wanneer een gebouw verdiepingen heeft moet de lift toegankelijk zijn, al wil de regering wel een ‘afwegingskader’ voorzien met uitzonderingsmogelijkheid.

De nieuwe verordening is nodig omdat toegankelijkheidsnormen vandaag vaak niet gevolgd worden, bleek uit een evaluatie uit 2019. Vaak wordt een vergunning toch afgeleverd of staat men voor een voldongen feit nadat het gebouw wordt opgeleverd.

De Vlaamse regering wil de nieuwe toegankelijkheidsnormen proactief gaan controleren, lang voor een aannemer aan de werken begint. Inter, het Agentschap Toegankelijk Vlaanderen, zal geaccrediteerde verslaggevers opleiden. Die zullen dossier per dossier nagaan of de wetgeving in de plannen is toegepast. “Bij de beoordeling van de aanvraag zal de vergunningverlenende overheid hierop toezien en indien nodig extra voorwaarden opnemen”, zegt Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA).

Toekomstige vergunningen worden in principe enkel afgeleverd als de eigenaar van het gebouw met alle verplichtingen rekening houdt. Architecten zullen in de toekomst systematisch op de hoogte moeten zijn van de regels. En enkel in uitzonderlijke gevallen zou er afgeweken kunnen worden van het kader, zoals voor kleine praktijkruimtes in een eigen woning of bij historische gebouwen. De regelgeving zal nog deze legislatuur aangepast worden, zeggen de ministers.

Vlaams Parlementslid Maurits Vande Reyde (Open VLD), wiens zus in een rolstoel zit, reageert tevreden op de nieuwe regels. Iedereen met een beperking, maar ook mensen met een tijdelijke blessure of pakweg ouders met een kinderwagen krijgen dagelijks te maken met slecht toegankelijke gebouwen, klinkt het. Bovendien worden nog steeds openbare gebouwen gebouwd die niet voor iedereen toegankelijk zijn, hekelt hij. “Dat beperkt een grote groep mensen in hun dagelijkse vrijheid. De nieuwe toegankelijkheidstoets gaat daarin een ‘game changer’ zijn. Het is de eerste keer dat een duidelijk en praktisch instrument kan worden ingevoerd, waarmee de toegankelijkheid niet langer enkel in theorie, maar wel in de realiteit gegarandeerd wordt.”