België scoort veel slechter dan buurlanden: hoge gezondheidskosten duwen gezinnen in miserie

Kanttekening hierbij is wel dat 2020 het laatste jaar is waarvoor gegevens beschikbaar zijn. 5,2 procent van de Belgische huishoudens kon zich toen geen basisvoorzieningen meer veroorloven, aldus het rapport. Van de veertien West-Europese landen deden enkel Italië, Portugal en Griekenland het slechter. In de vier buurlanden ligt dat aandeel tussen minder dan 1 procent en minder dan 2,5 procent.

De getroffen huishoudens voelden vooral een grote impact wat betreft brillen, kunstgebitten en gehoorapparaten. Daarnaast namen ook medicatie, diagnostische testen en ambulante zorg een flinke hap uit het budget.

“Het is een groot probleem”, stelt Hans Kluge als directeur van WHO Europa. “De Belgische overheid heeft onlangs belangrijke maatregelen genomen om de financiële bescherming te versterken, maar dit moet een prioriteit blijven. Zeker voor mensen met een laag inkomen.”

Het rapport wijst ook op de complexiteit van het terugbetalingssysteem. “De patiënten betalen eerst de totaalprijs en krijgen dan een gedeeltelijke terugbetaling van hun verzekeraar. Dat is ongebruikelijk binnen de gezondheidssystemen van de EU”, klinkt het. Bovendien worden kosten van tandzorg, medische producten en geneesmiddelen zonder voorschrift te weinig gedekt door de sociale zekerheid.

De armste gezinnen stellen de zorg in ons land ook uit vanwege financiële problemen. “Er is een grote gezondheidsongelijkheid tussen de sociaal zwakste groep en de rest van de bevolking”, beseft Vandenbroucke. “De resultaten voor 2020 en 2021 werden ook beïnvloed door de coronacrisis, daardoor moest zorg uitgesteld worden.”

Vandenbroucke wijst erop dat de regering sinds haar aantreden in het najaar van 2020 in actie is geschoten om de gezondheidszorg toegankelijker te maken voor iedereen, al is het werk nog niet af. Zo werden onder meer maatregelen genomen om de maximumfactuur te verbeteren en is het voor alle zorgverleners mogelijk om voor alle prestaties die ze leveren het derde-betalersprincipe toe te passen, zodat mensen de factuur zelf niet moeten voorschieten. Vorig jaar werd bovendien fors geïnvesteerd in mond- en tandzorg en dit jaar gebeurt een budgettaire inhaalbeweging voor de kinesitherapie.

Een bijkomend probleem is echter dat sociaal sterkere mensen gemakkelijker de weg naar de zorg vinden. “Daarom moeten we niet alleen investeren in de zorg, maar ze ook durven hervormen”, aldus Vandenbroucke. Zo is psychologische hulp goedkoper geworden, maar de netwerken rond geestelijke gezondheidszorg moeten ook extra aandacht besteden in hun aanbod voor kwetsbare groepen. “De komende maanden lanceren we nog belangrijke hervormingen - onder andere in de huisartsgeneeskunde - om de best mogelijke zorg voor iedereen beschikbaar te stellen.”

Open VLD-Kamerleden Maggie De Block en Robby De Caluwé noemen het “bijzonder problematisch en onaanvaardbaar dat een niet geringe groep mensen in ons land een doktersbezoek moet uitstellen omwille van het persoonlijk aandeel dat betaald moet worden”. De liberale parlementsleden vragen zich af of de voorkeurregeling, die recht geeft op een betere terugbetaling van geneesmiddelen en verzorging, niet beter meer gericht kan worden op de meest kwetsbaren. Nu is ze op zowat 2 miljoen Belgen van toepassing.