‘Havanasyndroom’ niet veroorzaakt door buitenlandse vijand, zeggen inlichtingendiensten VS

Het Havanasyndroom gaat gepaard met duizeligheid, hoofdpijn, verwardheid, gehoorschade en geheugenverlies. De symptomen staken in 2016 voor het eerst de kop op bij personeel van de Amerikaanse en Canadese ambassades in de Cubaanse hoofdstad Havana. Sindsdien werden ook tientallen anderen getroffen in ambassades over de hele wereld. Getroffenen maakten gewag van pijnlijke geluiden. Sommigen vermoedden dat de symptomen het gevolg waren van een gerichte aanval van Rusland, China of Cuba.

Een zes jaar durend onderzoek van de Amerikaanse spionagedienst CIA en zes andere inlichtingendiensten, die samen zo'n 1.000 gevallen van “abnormale gezondheidsincidenten” onderzochten, vond echter geen allesomvattende verklaring voor de fenomenen. Volgens vijf betrokken diensten is het “erg onwaarschijnlijk” dat een buitenlandse tegenstander verantwoordelijk is voor de symptomen. Eén agentschap achtte een aanval van een buitenlandse tegenstander “onwaarschijnlijk”. De laatste dienst verwees in haar conclusies helemaal niet naar de vermoedens van buitenlandse inmenging.

Voor theorieën dat er mogelijk gebruikt werd gemaakt van een soort van energiewapen, zoals radiogolven of ultrasone stralen, werd geen bewijs gevonden. Meer nog, op veel plaatsen waar slachtoffers getroffen werden, bevonden de medewerkers zich buiten het directe gezichtsveld, wat de kans voor het gebruik van een dergelijk energiewapen nog verder verkleint.

Er werd ook geen patroon gevonden dat de individuele gevallen met elkaar in verband kon brengen.

In het definitieve rapport schrijven medische experts de symptomen niet toe aan een externe oorzaak, maar zeggen ze dat ze “redelijk verklaard kunnen worden door medische aandoeningen, of omgevings- en technische factoren, waaronder ook ziektes die nog niet eerder werden vastgesteld”. In de loop der tijd is de medische kennis over de aandoening zodanig geëvolueerd dat de betrokkenheid van een buitenlandse tegenstander uitgesloten is, aldus het rapport.

Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken blijft er echter wel van overtuigd dat er iets is gebeurd met de getroffen werknemers. Volgens de minister betreft het hier geen massahysterie of psychologische aandoening. “De getroffenen hebben echte verhalen te vertellen - hun pijn is echt. Daar twijfel ik niet aan”, stelde Blinken in een reactie op een tussentijds rapport van de CIA in januari waarin een buitenlandse interventie onwaarschijnlijk werd genoemd. Blinken noemde de symptomen beschreven door de mensen die hij ontmoette “hartverscheurend”.