Ambtenaren en oud-Kamervoorzitters kregen jarenlang vergoeding boven op pensioen: dit weten we al over de zaak
Oud-Kamervoorzitters Herman De Croo (Open VLD) en Siegfried Bracke (N-VA) en een aantal hoge ambtenaren hebben jarenlang mogelijk onwettige pensioenextra's gekregen van duizenden euro's per maand. Dat nieuws is gisteren naar boven gekomen, maar er zijn nog veel vragen: hoe is die regeling precies tot stand gekomen? Is ze juridisch correct? En wat zullen de gevolgen zijn? We zetten op een rijtje wat we al weten, aan de hand van een nota van de diensten van de Kamer en een interview met Kamervoorzitter Eliane Tillieux (PS).
Wie heeft deze vergoedingen gekregen?
Naast oud-Kamervoorzitters De Croo en Bracke zijn er 8 gepensioneerde ambtenaren van de Kamer die de toeslag boven op hun pensioen hebben gekregen. De komende maanden zouden er daar nog 3 bijkomen, onder wie volgend jaar 2 griffiers die met pensioen gaan.
Het gaat om grote bedragen. Bij De Croo zou er bruto meer dan 6.000 euro extra per maand boven op het pensioen zijn gekomen, bij Bracke zo'n 3.000 euro bruto per maand. Ze krijgen de "premie" sinds 2019.
De extra vergoeding bedraagt maximaal 6.688 euro bruto voor wie 5 jaar Kamervoorzitter is geweest. Je moet minimaal 2 jaar voorzitter geweest zijn om ervoor in aanmerking te komen. Oud-Kamervoorzitter Herman Van Rompuy was minder lang in functie. André Flahaut (PS) en Patrick Dewael (Open VLD) waren wel langer dan 2 jaar de eerste burger van het land, maar zij zijn nog niet met pensioen.
BEKIJK - "Iedereen wist van het systeem", meldt PVDA-PTB-voorzitter Raoul Hedebouw in de Kamer:
Hoe is deze regeling ooit tot stand gekomen?
De vergoeding is een methode om het pensioenplafond te omzeilen. De overheidspensioenen zijn namelijk afgetopt door een wet die dateert van eind jaren 70 en ingevoerd is door de toenmalige socialistische minister van Pensioenen Jos Wijninckx. Het huidige maximumpensioen voor ambtenaren is 93.760 euro bruto per jaar of 7.813 euro bruto per maand.
De extra vergoedingen boven op het maximumpensioen zijn vastgelegd in 1998 toen de PSC'er Raymond Langendries Kamervoorzitter was. Volgens de nota van de diensten van de Kamer kregen gepensioneerde Kamervoorzitters tot dan een rente die boven op het pensioenplafond kwam. Om hun inkomsten niet te verminderen, werd wat erboven kwam niet beschouwd als een pensioen, maar als een soort vergoeding.
Nog volgens de nota is de beslissing gevallen in het college van quaestoren, dat zijn parlementsleden die vroeger de financiële zaken van de Kamer in het oog hielden. De beslissing zou nooit geofficialiseerd zijn door de fractieleiders, maar werd wel toegepast.
In 2003 - ten tijde van het voorzitterschap van Herman De Croo - is beslist om de regeling nog te versoepelen. De jaren in functie telden voortaan dubbel voor de berekening van de vergoeding. Eén ambtenaar zou dat hebben beslist met een interpretatieve nota. Opmerkelijk is ook dat de hoge ambtenaren van de Kamer de vergoeding kregen naar het voorbeeld van de Kamervoorzitter.
Waarom is het nu pas ontdekt?
De regeling is zo'n 25 jaar lang onder de radar gebleven. Al stonden de vergoedingen blijkbaar wel in de begroting van de Kamer, die goedgekeurd wordt door de parlementsleden. Hoe dat is kunnen gebeuren, is nog onduidelijk.
Het systeem is aan het licht gekomen omdat een van de ambtenaren die binnenkort met pensioen zou gaan, zich vragen stelde over de vergoeding. Huidig Kamervoorzitter Eliane Tillieux (PS) liet vervolgens juridisch advies inwinnen, waaruit bleek dat het alvast voor de ambtenaren onwettig was. Zo kwam de zaak bij het Bureau van de Kamer terecht, zeg maar het leidinggevende orgaan, waar het op een vergadering tot behoorlijk wat consternatie heeft geleid. Over de vergoedingen aan de twee Kamervoorzitters is nog bijkomend juridisch advies gevraagd. Maar ook hier lijkt er sprake van een overtreding van de wet op het maximumpensioen.
Oppositiepartij PVDA zegt vandaag dat zij de praktijk eerder hebben aangekaart tijdens de begrotingsbesprekingen en dat ze in december 2021 in de bevoegde commissie een amendement hebben ingediend om de vergoeding af te schaffen. "De voorzitter van die commissie is de Kamervoorzitter zelf, in dit geval dus Tillieux. Zij was met andere woorden wel degelijk op de hoogte van het bestaan van deze vergoedingen. Ze komt dus niet uit de lucht gevallen", klinkt het.
Kamervoorzitter Tillieux geeft in "Villa politica" toe dat er in de begroting een vergoeding staat ingeschreven voor gewezen Kamervoorzitters, maar wijst erop dat dat om een uittredingsvergoeding gaat en niet over een extra pensioen. En hoewel ze akkoord gaat dat daar ethische bedenkingen over gemaakt kunnen worden, is de regeling volgens haar dus niet per definitie onwettig.
Hoe gaat het nu verder?
Het Bureau van de Kamer heeft beslist om de betalingen meteen stop te zetten. Ook wordt er nagegaan of de uitgekeerde bedragen retroactief kunnen worden teruggevorderd. Verschillende parlementsleden hebben al aangedrongen op een grondig onderzoek.
Open VLD heeft gisteravond laten weten dat Herman De Croo eventuele onwettige vergoedingen zal terugbetalen. De oud-Kamervoorzitter zei gisteren dat hij het geld "te goeder trouw" heeft ontvangen. Siegfried Bracke, die momenteel in Zuid-Afrika zit, liet weten niet te willen reageren "op iets waarvan hij de ins en outs niet kent".
Het is duidelijk dat er nog veel vragen voorlopig onbeantwoord blijven. "Er is een wet die de publieke pensioenen limiteert. Die wet omzeilen is onwettig", stelt Wetstraatwatcher Ivan De Vadder. "Het is laakbaar gedrag, de vraag is of het ook fraude is. Het onderzoek zal dat moeten aantonen."