Deloitte, Argenta en UGent hebben de handen in mekaar geslagen om de financiële gezondheid van Belgische gezinnen in kaart te brengen. Ze keken hiervoor naar inkomen en uitgaven, maar ook naar spaarcapaciteit, opgebouwde schulden, financiële kennis en planning. De resultaten voor ons land zijn niet rooskleurig.

Maar liefst 64 procent van de Belgische gezinnen valt onder de noemer ‘financieel niet weerbaar’. Dat wil zeggen dat ze moeite hebben om op het einde van de maand rond te komen, dat ze maar een beperkte spaarbuffer hebben en dat ze zich zorgen maken om hun financiële situatie. “Het zijn opvallende cijfers. We wisten natuurlijk dat ongeveer een vierde van de gezinnen het ronduit moeilijk heeft, maar dat er nog een heel aantal daar tegenaan leunen, wisten we niet”, zegt econoom Kris Boudt (UGent) “Het gaat duidelijk niet over een randfenomeen, het is wijdverspreid in de samenleving”, zegt Kasper Peters van Deloitte.

Ongeveer 63 procent van de gezinnen geeft ondertussen aan dat ze op het einde van de maand de rekeningen niet comfortabel kunnen betalen. Toch komt het zelden zo ver, want in amper 11 procent van de gevallen worden rekeningen daadwerkelijk vooruit geschoven. “Dat subjectieve gevoel speelt mee”, zegt Peters. “Mensen hebben niet alleen moeite met rondkomen, ze voelen zich ook niet comfortabel bij hun financiële situatie. Ze hebben schrik dat ze een eventuele tegenslag niet kunnen verwerken. Dat subjectieve gevoel werd ook meegenomen in onze statistieken.”

Uit de studie blijken ook een aantal opmerkelijke verschillen. Zo lijkt 67 procent van de vrouwen financieel kwetsbaar te zijn, tegenover 60 procent van de mannen. En koppels zijn financieel gezonder dan singles: 41 versus 28 procent.

Onvoldoende kennis

De timing van het onderzoek is niet onbelangrijk. De gezinnen die deelnamen, werden namelijk bevraagd in november 2022, op het punt dat de energiecrisis nog volop woedde en er nog een kille winter voor de deur stond. “Dat heeft zeker meegespeeld. Mensen moesten torenhoge voorschotten betalen en er was nog geen einde in zicht”, zegt Peters. “Maar er is meer aan de hand. Uit ons onderzoek blijkt ook dat de financiële kennis en planning bij de meeste Belgen onvoldoende is.”

Een kwart blijkt bijvoorbeeld geen pensioenplannen te hebben. En de helft van de gezinnen plant niet voorbij de volgende maand. De Belg overschat daarenboven zijn eigen financiële kennis, want amper 30 procent van de respondenten kon de kennisvragen correct beantwoorden. “Financiële gezondheid betekent ook dat je verder in de toekomst plannen kan maken en die kan realiseren”, stelt Inge Ampe van Argenta. “Zowel de scholen, als de overheid, als de banksector moeten hier een rol in spelen. Hopelijk kan dit onderzoek een aanzet zijn om de financiële geletterdheid te verbeteren”, zegt Peters nog.