“President Poetin beschouwt de Amerikaanse aanvallen tegen Syrië als een agressie tegen een soeverein land die - onder valse voorwendselen - het internationaal recht schendt”, aldus woordvoerder Dmitry Peskov. “Deze actie van Washington brengt ernstige schade toe aan de Russisch-Amerikaanse relaties, die reeds in bedenkelijke staat verkeerden.”

Volgens het Kremlin - dat het regime van Syrisch president Bashar al-Assad steunt - beschikt Syrië niet langer over chemische wapens. “Het feit dat alle chemische wapenvoorraden van het Syrische leger vernietigd werden is vastgesteld en bevestigd door de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens”, aldus Peskov.

Poetin noemt de aanval een poging van het westen om de aandacht af te leiden van de vele burgerslachtoffers die recent in Irak gevallen zijn, mogelijk door toedoen van luchtbombardementen door de internationale coalitie onder leiding van de VS waar ook België actief aan deelneemt.

“Poetin gelooft dat het totaal negeren van het gebruik van chemische wapens door terroristen de situatie bovendien ernstig verergert”, vervolgde Peskov. Volgens hem werpt de aanval serieuze obstakels op voor het uitbouwen van een internationale coalitie tegen terrorisme. “Iets wat VS president Donald Trump één van zijn sleuteldoelstellingen noemde tijdens zijn verkiezingscampagne”, merkte de Kremlinwoorvoerder nog fijntjes op.

Rusland had de VS eerder op de avond tijdens de zitting van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties nog gewaarschuwd voor de negatieve gevolgen van een militaire interventie in Syrië. “Als er militaire acties zijn, zal de hele verantwoordelijkheid rusten op de schouders van diegenen die het tragische en bedenkelijke initiatief namen”, zei de Russische ambassadeur Vladimir Safronkov na de zitting van de V-raad, waar opnieuw geen akkoord werd bereikt over het VN-standpunt over de aanval. In een ontwerpresolutie vroegen verschillende leden nog om een onderzoek te openen naar de aanval, en het Syrische regime op te leggen om mee te werken aan de onderzoeken.

Volgens persagentschap TASS heeft ook Bolivia, een niet-permanent lid van de V-raad, een spoedoverleg gevraagd.

Op de hoogte gesteld van aanval

Het Pentagon verklaarde donderdag dat Rusland, de voornaamste bondgenoot van Syrië die het regime van president Bashar al-Assad steunt met luchtaanvallen tegen de rebellen, op de hoogte werd gesteld dat er een aanval ging plaatsvinden.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson verklaarde eerder op de dag echter dat Rusland zijn verantwoordelijkheden niet is nagekomen. Hij verwees daarmee naar het Russisch-Amerikaanse akkoord van 2013 over de Syrische chemische wapens, waarin Damascus beloofde om zijn chemische wapens in te leveren bij de internationale gemeenschap om ze te laten vernietigen. Indien dat niet gebeurde, zouden er sancties volgen. Rusland blokkeert echter systematisch resoluties in de VN-Veiligheidsraad waarin sancties voor Syrië zijn opgenomen.

Volgens de Verenigde Staten zat het Syrische regime ontegensprekelijk achter de gifgasaanval van dinsdag, waarbij minstens 86 doden vielen. Rusland heeft, net als het regime, steeds ontkend dat de Syrische regering achter de aanval zit, en waarschuwde donderdag tijdens een bijeenkomst van de VN-Veiligheidsraad nog voor een militaire operatie in Syrië.

“Passend en correct”

De Republikeinen en Democraten zijn over het algemeen akkoord met de Amerikaanse aanval van donderdag op een Syrische luchtmachtbasis, maar ze zijn niet tevreden dat president Donald Trump het Congres niet op voorhand heeft geconsulteerd. Verschillende parlementsleden vragen dan ook dat Trump zijn strategie uit de doeken doet. Opvallend is bovendien dat de Democrate Hillary Clinton net donderdag tijdens een toespraak stelde dat de VS volgens haar Syrische basissen moeten aanvallen.

“Deze actie is passend en correct”, verklaarde de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Paul Ryan. “Deze tactische aanvallen tonen aan het regime van de Syrische president Bashar al-Assad dat het niet niet meer op de Amerikaanse inactiviteit kan rekenen als het wreedheden uitvoert tegen het Syrische volk.”

Aan Democratische kant spreken de minderheidsleiders van de Senaat en het Huis, Chuck Schumer en Nancy Pelosi, eveneens van een “correcte reactie op de gruwel”, al had de administratie van Trump wel een strategie moeten opmaken en dat moeten voorleggen aan het Congres alvorens het toe te passen.

Die boodschap is te horen aan beide kanten van de politieke spectrum. Zo verklaarde de Republikeinse Senator Rand Paul dat “de president toestemming nodig heeft van het Congres voor militaire acties, zoals dat is opgenomen in de Grondwet, ik roep hem op om naar het Congres te komen voor een degelijk debat”, zegt hij. “Onze eerdere interventies in deze regio hebben ons niet meer veiligheid geschonken en Syrië zal net hetzelfde blijven.” Ex-rivaal van Trump bij de presidentsverkiezingen Ted Cruz liet dan weer weten dat hij uitkijkt naar de uitleg van Trump aan het Congres en het Amerikaanse volk over wat er de komende dagen zal gebeuren.

En ook de topdemocraat in de inlichtingencommissie van de Senaat, Adam Schiff, herinnert Trump eraan dat “het Congres moet stemmen op elk gebruik van geweld dat niet uit zelfverdediging gebeurt. Dat is noodzakelijk wanneer actie wordt ondernomen tegen terroristische groepen, of tegen regimes, zoals hier het geval is”.

De Republikeinen John McCain en Lindsey Graham loven de keuze van Trump. De twee zijn hardliners als het gaat over militaire acties, maar hebben zich in het verleden ook wel opvallend negatief opgesteld tegenover de Republikeinse president. “In tegenstelling tot de vorige administratie, heeft president Trump actie ondernomen op een kantelmoment in Syrië”, klinkt het.

En Hillary Clinton? Die verklaarde net donderdag, nog voor de aanval, tijdens een toespraak in New York dat ze “echt vindt dat we de luchtmachtbasissen in Syrië hadden moeten vernietigen, of dat nog steeds moeten doen, zodat het regime ze niet meer kan gebruiken om onschuldige mensen te bombarderen”. Hoe Hillary reageert op de verrassingsaanval van Trump, is nog niet bekend.

Volledige steun

Israël verleent zijn “volledige steun” aan de aanval en juicht de “krachtige boodschap” van de Amerikaanse president Trump toe. Iran, bondgenoot van het Syrische regime en Rusland, waarschuwt dat dit het terrorisme in Syrië sterker zal maken.

Israël werd vrijdag net zoals heel wat andere bondgenoten van de Verenigde Staten op de hoogte gebracht van de luchtaanvallen die het Amerikaanse leger ging uitvoeren op Syrische doelwitten, als reactie op de gifgasaanvallen eerder deze week. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu zegt zijn “volledige” steun toe aan de Amerikaanse acties en hoopt dat deze boodschap “niet enkel in Damascus, maar ook in Teheran, Pyongyang en elders begrepen is”, luidt een persbericht.

Israël is officieel nog steeds in oorlog met Syrië, dat gesteund wordt door twee grote Israëlische erfvijanden: het Libanese Hezbollah en Iran.

Net zoals Rusland, die andere Syrische bondgenoot, zijn ze in de islamitische republiek van Iran niet te spreken over de Amerikaanse aanvallen. “Iran veroordeelt ten strengste alle eenzijdige luchtaanvallen, deze maatregelen zullen de terroristen in Syrië sterker maken en het zal de situatie in Syrië en de rest van de regio nog moeilijker maken”, zei de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Bahram Qasemi waar het Iraanse staatspersagentschap Isna over bericht.

“Tegen gebruik van chemische wapens”

China roept vrijdag op om “te vermijden dat er een nieuwe verslechtering van de situatie komt” in Syrië.“Wij verzetten ons tegen het gebruik van chemische wapens, door eender welk land, organisatie, individu en ongeacht de omstandigheden en het doel”, zegt een woordvoerder van het Chinese ministerie voor Buitenlandse Zaken vrijdag.

No Fly zone

Ook de Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft vrijdag tevreden gereageerd op de Amerikaanse aanval op een Syrische luchtmachtbasis. Erdogan noemt de raketaanval een “positief antwoord op de oorlogsmisdaden”, daarmee verwijzend naar de gifgasaanval eerder deze week. Daarnaast roept de Turkse president op om no-fly zones in te stellen boven Syrië zodat “dit soort gruwelijkheden” niet meer kunnen voorkomen.

Met no fly-zones en veilige zones op Syrische bodem wil Erdogan voorkomen dat “gruwelijkheden” zoals de vermoedelijke gifgasaanval die het Syrische leger heeft uitgevoerd in de provincie Idlib, en waarbij 86 mensen om het leven kwamen, zich herhalen, laat zijn woordvoerder weten.

De Turkse president noemt de raketaanval op de luchtmachtbasis van Shayrat dan ook een “positief antwoord”. Maar, laat Erdogan weten, is nu het moment aangebroken om de Syrische president Bashar al-Assad definitief omver te werpen. “Wat dinsdag in Idlib is gebeurd, bewijst opnieuw dat het bloedige Assad-regime niet bezig is met een politieke overgang en ze een totale minachting heeft voor de wapenstilstandpogingen.”

“Gepast antwoord”

De Duitse bondskanselier Angela Merkel en de Franse president François Hollande hebben zich achter de Amerikaanse raketaanval in Syrië geschaard. De Syrische president Bashar al-Assad “is zelf verantwoordelijk voor deze ontwikkeling”, klinkt het in een vrijdag in Berlijn verspreide gezamenlijke verklaring van Merkel en Hollande. “Zijn herhaaldelijk gebruik van chemische wapens en zijn misdaden tegen de eigen bevolking eisten een sanctie”, zoals Frankrijk en Duitsland al in de zomer van 2013 na het bloedbad van Ghouta hadden geëist, klinkt het voorts.

Merkel en Hollande hadden vrijdagochtend in een telefoongesprek de situatie in Syrië na de mogelijke aanval met chemische wapens van 4 april en de Amerikaanse reactie besproken. Beide landen zullen met hun bondgenoten en in de marge van de Verenigde Naties hun inspanningen voortzetten om Assad voor zijn criminele daden verantwoording te laten afleggen, kondigden ze beiden aan. Merkel en Hollande roepen de internationale landengemeenschap ook op om zich volgens resolutie 2254 van de VN-Veiligheidsraad (2015) en het Communiqué van Genève (2012) eensgezind voor een politieke overgang in Syrië in te spannen.

Ook de Britse regering staat volledig achter de Amerikaanse raketaanval op een Syrische luchtmachtbasis in Shayrut en was vooraf door Washington op de hoogte gebracht. “Dit was volgens ons een gepast antwoord op de barbaarse aanval met chemische wapens van het Syrische regime en is bedoeld als afschrikking voor nieuwe aanvallen (met chemische wapens), klinkt het in een mededeling. De Britse regering onderhield “nauw contact” met de VS tijdens de actie, zei minister van Defensie Michael Fallon op de zender ITV. “Er moest iets ondernomen worden na de veronderstelde aanval met chemische wapens door de Syrische regering op haar eigen bevolking”, zei Fallon.