Graffiti op de muren, slechte verlichting, stukgeslagen ramen, opengebroken sloten … Er hangt een grimmige sfeer in de gangen van Orion, een van de sociale flatgebouwen in Nieuw Gent. De deur van een leegstaand appartement staat wagenwijd open. Uit een andere deur komt luide muziek.

Buiten, aan de voet van de toren, ligt een smerig stort, bezaaid met zakken en troep die mensen gewoon over de balustrade naar beneden kieperen. De ratten trippelen erdoor. Grote houten planken waarmee leegstaande appartementen waren dichtgetimmerd, zijn losgebroken en zonder pardon naar beneden gekegeld.

Magneet

Het gaat om een gebouw van de vroegere sociale woonmaatschappij WoninGent, nu Thuispunt Gent. Het flatgebouw is nog voor de helft bewoond door gewone sociale huurders, maar de jongste jaren zijn veel mensen vertrokken uit Orion.

Heel wat uitgeleefde appartementen kwamen leeg te staan omdat ze niet langer voldoen aan de normen en opgefrist moeten worden. Een groep Oost-Europese daklozen profiteerde van die leegstand en brak op een agressieve manier binnen in minstens twintig appartementen.

De cijfers variëren, maar er zouden momenteel vijftig tot wel negentig krakers in de toren zitten. Het flatgebouw werkt als een magneet. De gezinnen vinden er gratis gas, water en elektriciteit. Die nutsvoorzieningen werden nooit afgesloten omdat de appartementen nog opnieuw verhuurd moeten worden.

Extreem

“De sfeer wordt nu echt extreem. Dit is compleet onhoudbaar”, zegt een vrouw van in de veertig die met haar twee zoons in Orion woont. “Ze bouwen feestjes ’s nachts, lopen te schreeuwen in de gangen en maken alles kapot. We hebben proberen praten en wat respect gevraagd, maar dat werkt niet. En wij maar correct alles betalen, terwijl zij het gewoon gratis nemen?”

Een andere huurster, een alleenstaande dame van in de zeventig, kan haar tranen maar net bedwingen. “Na 18 uur durf ik niet meer in de gang te komen, mijnheer. Ik ben bang. Maar wat moet ik doen? Ik kan niet naar de privémarkt.” Niemand durft met zijn naam in de krant, uit schrik voor gevolgen.

“Ze spreken geen Nederlands, geen Frans, geen Engels. Hun kinderen gaan niet naar school. Ze maken lawaai. Ik moet mijn televisie op het luidste zetten om haar te kunnen horen.”

Trucjes

De sfeer in het flatgebouw is erg gespannen. De woonmaatschappij probeert de lege appartementen af te sluiten met planken en speciale sloten.

Maar dat houdt de krakers niet tegen. Om te zien of een appartement bewoond is, kloppen ze vaak ’s avonds hardhandig op de deur. Reageert niemand, dan breken ze ’s ochtends binnen. Of tussen de deur wordt een papiertje gestoken. Blijft dat zitten, dan gaat de deur nooit open en woont er niemand.

Een ander trucje is de stroom uitschakelen in de zekeringkast naast een appartement. “Ik merkte het pas toen ik mijn televisie wou aanzetten”, zegt de alleenstaande dame. “Als ze zien dat niemand de stroom terug aanzet, dan weten ze dat er niemand woont.” Een andere bewoner kwam terug na een tijdje ziekenhuis en merkte dat er was binnengebroken. Zijn televisie was weg.

Voor de woonmaatschappij is het de eerste keer dat ze op deze schaal wordt geconfronteerd met krakers in een bewoond flatgebouw. Deze week heeft een rechter de uitzetting bevolen. De operatie wordt voorbereid om de groep krakers een van de komende weken uit Orion weg te krijgen.

“We proberen hen zo snel mogelijk uit te zetten”

“Dit zijn inderdaad schrijnende toestanden”, erkent Marc Heughebaert, de voorzitter van woonmaatschappij Thuispunt Gent. “Een aantal krakers en daklozen in onze stad trekt van het ene naar het andere kraakpand. We hebben onlangs nog uitzettingen moeten doen. We proberen de krakers er zo snel mogelijk uit te krijgen en zijn bezig met de organisatie voor de uitzetting. Het gaat hoogstens nog om twee of drie weken.”

Gas, water en elektriciteit zijn niet afgesloten in de leegstaande appartementen omdat ze opnieuw worden verhuurd, zegt Heughebaert. “Sommige appartementen stonden zo goed als klaar om ze opnieuw te verhuren. Orion moet nog tot 2026 of 2027 dienen voor bewoning. Daar dan alles afsluiten, is niet evident in een flatgebouw. Dat is een zeer moeilijke operatie.”

Heughebaert begrijpt dat de bewoners zich niet meer veilig voelen. “Ze zijn er op een nogal agressieve manier ingetrokken. Dat is erg bedreigend. We trekken hier lessen uit en gaan al het mogelijke doen om de woningen die nog verhuurd kunnen worden, goed te zetten, zodat de situatie normaliseert.”