VN-lidstaten bereiken historisch akkoord over bescherming oceanen

“Het schip heeft de wal bereikt”, kondigde de voorzitter van de conferentie, Rena Lee, zaterdagavond lokale tijd onder luid applaus aan op de hoofdzetel van de Verenigde Naties in New York.

Het hoofddoel van de conferentie was ervoor te zorgen dat in de toekomst minstens 30 procent van de wereldzeeën als beschermd gebied wordt aangeduid. Ook moeten er procedures komen om economische projecten, expedities en andere activiteiten in de oceanen te controleren op hun milieuvriendelijkheid. Tot slot moet het High Seas-akkoord de biodiversiteit op volle zee onder een internationaal bindende bescherming plaatsen.

Twee derde van de oceanen liggen buiten de exclusieve economische zones van landen en behoren tot de volle zee. Het zijn grotendeels gebieden die buiten de nationale rechtsmacht vallen. Hoewel een goede gezondheid van de mariene ecosystemen van cruciaal belang is voor het leven op aarde, wordt momenteel slechts 1 procent beschermd. Het akkoord moet daar verandering in brengen en wordt gezien als essentieel om het in december afgesproken doel te behalen om in 2030 dertig procent van het land en de zee van de wereld te beschermen.

Tijdens de besprekingen over de definitieve tekst van het akkoord in New York heeft de Europese Unie 40 miljard euro toegezegd als bijdrage voor de verdere afhandeling en implementatie van de overeenkomst. Eerder deze week kondigde de EU tijdens de Our Ocean-conferentie in Panama al aan 860 miljoen dollar (ruim 800 miljoen euro) te steken in onderzoek, toezicht en behoud van oceanen in 2023. Volgens Panama is tijdens die bijeenkomst in totaal 19 miljard dollar (bijna 18 miljoen euro) toegezegd voor oceaanbehoud, waarvan 6 miljard door de VS.

Over een internationaal bindend akkoord ter bescherming van de internationale wateren werd al vijftien jaar gesproken, maar de verschillende landen verdedigden voorheen sterk uiteenlopende standpunten en belangen. Eén van de twistpunten was bijvoorbeeld de verdeling van mogelijke winsten uit de exploitatie van genetische hulpbronnen in zee. Sinds 2018 werden er al verschillende onderhandelingsrondes georganiseerd. In augustus vorig jaar eindigde een eerdere conferentie in New York na twee weken nog zonder resultaat.

Minister van de Noordzee Vincent Van Quickenborne (Open VLD) vindt het VN-akkoord “zeer belangrijk voor België aangezien ons land als stichter van de Blue Leaders in 2019 een sterke voorstander is van de bescherming van de oceaan en het behoud van haar rijkdommen”. Als Blue Leader zal België zijn gewicht in de schaal werpen om snel het eerste natuurgebied op volle zee te kunnen vastleggen, stelt Van Quickenborne nog.

Net zoals dat voor andere internationale conventies het geval is, zal er voor het VN-verdrag ook een secretariaat opgericht worden. België, een van de stichters van de Blue Leaders, stelt zich kandidaat om dat belangrijke secretariaat in Brussel in te richten. “Dit ligt niet alleen in lijn van het engagement van ons land van de voorbije jaren, maar zou ook het internationaal marien aanzien van België aanzienlijk verhogen”, aldus de Open VLD-minister.