Een hele maand Made in China Festival in Gent: "Uit passie voor de Chinese cultuur"

Iege Vanwalle en Katrien Coupez moeten niet lang nadenken over de vraag waarom ze dit festival nu al voor het 4e jaar op rij organiseren. "Uit passie", zeggen ze bijna gelijktijdig, "voor China en voor de Chinese cultuur. Maar ook omdat we vinden dat het grote publiek veel te weinig afweet van wat er echt leeft in dat gigantische land." 

En dus staat Gent een hele maand lang in het teken van hedendaagse Chinese beeldende kunst, film en literatuur. Er zijn debatten, filmvoorstellingen, lezingen en kookworkshops. Op het filmprogramma staan geen kaskrakers van bekende Chinese regisseurs als Zhang Yimou ("Het rode korenveld", "Hero") maar recente, soms zelfs bekroonde films die hier nooit de zalen haalden.  

"China is zo'n groot afzetgebied dat Chinese distributeurs vaak niet de moeite doen om met hun films naar Europa te komen", zegt Katrien Coupez. "Maar er is van onze kant ook weinig interesse. Nochtans worden er in China juweeltjes gemaakt, kortfilms, langspeelfilms en documentaires, die alle facetten van het leven daar in beeld brengen. Maar het lijkt wel of Europese distributeurs alleen films in de zalen brengen die over politieke kwesties gaan zoals de problematiek van de Oeigoeren."

Onder het bewind van Xi Jinping nam de censuur in China de afgelopen 10 jaar gestaag toe. Bekende auteurs en kunstenaars als Ai Weiwei verlieten het land en leven in ballingschap in Europa of de VS. Maar dat wil niet zeggen dat er geen kunstenaars meer actief zijn in China die via hun werk reflecteren over de grote veranderingen of commentaar geven op de maatschappij waarin ze leven. 

"Een goed voorbeeld is de dichteres Zheng Xiaoqiong", zegt Iege Vanwalle. "Zheng verhuisde net zoals miljoenen andere Chinezen van het platteland naar het zuiden van China om er te gaan werken in een van de vele fabrieken. Daar is ze poëzie beginnen te schrijven over de ontmenselijking, de mentale uitputting en de uitbuiting van arbeiders die aan de band werken. Wat zij schrijft kan ook veel mensen hier aanspreken." 

"We tonen bijvoorbeeld ook een kritische documentaire over de lockdown tijdens de coronapandemie in China", zegt Katrien Coupez. Die is gefilmd met een telefoon door een koppel dat wekenlang opgesloten zat in een kleine flat in Shanghai. Vorig jaar hadden we hier een film die ging over corrupte ambtenaren. Kunstenaars in China zijn zich wel degelijk bewust van de censuur, maar ze werken binnen de ruimte die ze krijgen." 

Wie ook vaak tussen de lijnen van de censuur moeten werken zijn de Chinese striptekenaars en grafisch kunstenaars. Een van hen is Wang Ning, naast striptekenaar ook regisseur en uitgever, wiens album "K1nd" voor het eerst in het Nederlands vertaald is. In het album verzamelde hij 4 verhalen van ouders die een kind verloren, hun enige kind tijdens de periode van het eenkindbeleid in China. Vanwege die onrechtstreekse kritiek op de overheid kan het werk niet gepubliceerd worden in China. Toch blijft hij werken en wonen in China. 

Ook grafisch kunstenaar Lu Ming kan niet leven van de verkoop van zijn strips, maar dat belet hem niet om te blijven tekenen en schrijven. "Mijn strips liggen in China niet in de winkel, maar fans ontdekken mijn werk online. Via die weg kunnen ze ook een gedrukt exemplaar bestellen", zegt hij. Zijn hyperrealistische tekeningen hangen tussen die van andere Chinese stripkunstenaars op een retrospectieve in Luca School of Arts, die een overzicht biedt van 90 jaar Chinese stripkunst. 

Organisatoren Iege Vanwalle en Katrien Coupez hopen dat ook het grote publiek de weg naar Made in China vindt: "We hopen dat mensen hier ontdekken wat voor rijke cultuur China bezit. En dat ze beseffen dat Chinezen mensen zijn van vlees en bloed, zoals wij. China en al zijn inwoners reduceren tot Het Gele Gevaar is bijzonder treurig."