De gemeente Zwijndrecht organiseert op 17 september een volksraadpleging voor alle inwoners van Zwijndrecht en deelgemeente Burcht. Daarin moeten de burgers een antwoord formuleren op de simpele vraag of ze voor of tegen een fusie zijn met buurgemeente Beveren. Er heerst nu al onenigheid over hoeveel burgers moeten komen stemmen voor de politiek effectief rekening zal houden met het resultaat. N-VA en CD&V willen de uitkomst pas erkennen als de helft van alle kiesgerechtigden naar het stemhokje trekt. Het is maar de vraag of genoeg mensen zich aangesproken voelen om zich op een zondag actief te bekommeren over de toekomst van de gemeente, of deelgemeente.

Want bij Zwijndrecht hoort ook Burcht, een deelgemeente met om en bij achtduizend inwoners die in 1977 bij Zwijndrecht werd geplakt en pal aan de Schelde ligt. Op een paar kilometer van Linkeroever met zicht op Antwerpen. Of de fusieplannen daar ook leven en of de Burchtenaren zich meer aangetrokken voelen tot Oost-Vlaanderen dan wel Antwerpen, vroegen we aan de Burchtenaar zelf.

In café Beiaard over de Sint-Martinuskerk die binnenkort een nieuwe invulling krijgt, moeten we het woord fusie nog maar laten vallen en iedereen staat op z’n achterste poten. Figuurlijk dan. Letterlijk blijven de stamgasten gewoon zitten op hun vaste plek aan de toog met een pint in de hand. Een vrouw aan een tafeltje verderop schiet wel recht. “Op Facebook leeft het enorm”, zegt ze, terwijl ze haar smartphone bovenhaalt en een post toont met vierhonderd reacties erbij, enkel en alleen over de fusie.

Voordelig abonnement De Lijn

De stamgasten zijn tegen. Zoveel is snel duidelijk. “Ik heb al een affiche aan mijn raam hangen: ‘nee tegen de fusie’. Die affiches zie je nu meer en meer opduiken in de gemeente. Over het waarom hebben de drie mannen aan de toog allemaal een eigen mening. “Voor het geld. We vrezen allemaal dat onze gemeentebelasting zal stijgen. In Zwijndrecht betalen we nu 2,5%, in Beveren is dat 7%. In Zwijndrecht hebben we ook een voordelig abonnement van De Lijn, als enige gemeente in Vlaanderen. Ook dat zal wel verdwijnen na een fusie”, zegt Rudy (74).

Het argument van het voordelige busabonnement zal nog veel naar boven komen in de gesprekken. In Zwijndrecht is een abonnement gratis voor kinderen en jongeren tot 24 jaar, volwassenen betalen slechts 56 euro per jaar.

Maar iedereen heeft een eigen argumentatie. “We horen ondertussen al honderd jaar bij de provincie Antwerpen. Alles is hier al honderd jaar hetzelfde, en het werkt. Waarom zou je dat dan veranderen? En trouwens, de vrouwen in Oost-Vlaanderen zijn minder knap, die van Antwerpen zijn knapper”, heft de andere Rudy aan de toog zijn glas.

Ook barvrouw Carina Vandenbroeck (59) is niet meteen voor een fusie, maar ze wil ook zeker niet dat Zwijndrecht ooit een deel van Antwerpen zou worden, want die vrees leeft ook in de gemeente. “Ik woon op Linkeroever en heb veertien jaar in Zwijndrecht gewoond. Er zijn zoveel verschillen tussen de stad en het dorp hier. In Antwerpen is het veel duurder om een huis te kopen bijvoorbeeld, maar er heerst ook een andere mentaliteit.”

“In Antwerpen zou ik moeten betalen voor een terrasvergunning, hier zet ik in de zomer gewoon gratis mijn terras buiten. Omdat het hier nog zoveel goedkoper is, kan ik pintjes tappen voor 2,20 euro. Dat vind je op Linkeroever ook niet meer. Meer en meer mensen beginnen het hier te ontdekken, hoor. Er wonen plots ook opvallend veel BV’s. Cath Luyten woont hier achter de kerk. En ook Kobe Ilsen en Nora Gharib hebben hun thuis in Burcht.”

Over de bareel

De cafégangers kiezen bewust voor hun stamcafé in Burcht. En niet in Zwijndrecht. “Want dat zijn inderdaad nog twee verschillende plekken. Dat is al zo sinds de fusie van de twee gemeenten. De Burchtenaren komen niet vaak over de bareel van Zwijndrecht en omgekeerd. Dat wordt hier ook nog vaak gezegd: dat zijn er van over de bareel.”

“Burcht en Zwijndrecht hebben zelfs twee verschillende voetbalploegen”, leren we van Tania De Grave (57). “We hebben dat al vaak gezegd. Ze zouden die ploegen beter samenvoegen, dan krijg je toch een sterker team. Dat is volgens mij met een gemeentelijke fusie ook zo. Als groter geheel sta je sterker, zou je denken. Alle voor- en tegenargumenten zouden we niet kunnen geven. Daarvoor leeft het topic nog niet genoeg in de gemeente. Ik denk dat het te vroeg is. Tegen die volksraadpleging in september zal het allemaal wel wat meer aanwakkeren”, aldus Tania en haar man Herbert van kapsalon Hy en Zy in Burcht.

Of de fusie ook de jongere generatie bezighoudt, weet het koppel niet. “Ik heb het gevoel dat jongeren veel flexibeler zijn en het hen allemaal niet zoveel uitmaakt. Bij de ouderen is het een gevoelskwestie. Ik hoorde van een klant van 80 jaar bij ons in het salon dat haar man zweert dat hij verhuist als we samengaan. Puur uit principe”, zegt Tania.

Dat de jongeren het allemaal niet zo volgen, bevestigt Sam Geldof (24). Hij is een bekende Burchtenaar door zijn wijnbar Sam Wijn, waar vooral ook jongere klanten over de vloer komen. “Ik denk dat er vandaag te veel gebeurt om bezig te zijn met de fusie. Er zijn te veel andere zaken waar jongeren mee bezig zijn. De energiefacturen bijvoorbeeld, of hoe ze in eerste instantie zelf een woning kunnen betalen. Ik merk dat mensen de jongste tijd minder geld uitgeven. Het leven is voor iedereen duur geworden.” Of de gemeente dan net wel of niet moet fusioneren. “Ik heb daar werkelijk geen mening over”, zegt Sam.

Heel gevoelig

Wie wel een mening lijkt te hebben, is Sara Ceceri (26) van schoonheidssalon House of Dollz, maar die wil ze niet delen. “Ik wil geen klanten verliezen, hè”, lacht ze. “Ik overdrijf natuurlijk, maar ik heb toch het gevoel dat het een thema is dat heel gevoelig ligt bij veel mensen. Daarom stel ik me liever neutraal op. Ik heb al ondervonden dat je zelfs best altijd neutraal bent over Burcht en Zwijndrecht. Ooit verwisselde ik de twee namen tegen een klant. Ik heb haar daarna niet meer teruggezien.”

Sara woonde ooit in Oost-Vlaanderen en daarna in centrum Antwerpen. Omdat panden met een woning aan – zoals ze die nu in Burcht heeft – onbetaalbaar waren, verhuisde ze. “Er wonen hier veel uitgeweken Antwerpenaars. We zitten vlak bij de stad en je betaalt minder. Dat is geen slechte deal. Burcht is niet te vergelijken met Antwerpen, het was heel erg wennen voor mij in het begin. Het is hier zo rustig, maar nu ik een paar mensen ken en ook al veel vaste klanten heb, valt het heel goed mee.”

LEES OOK. Waarom Zwijndrecht zelf geen standpunt inneemt in het provinciedebat

Over Sara zit Christine (49), die haar nagels roze laat lakken. Ze woont op Linkeroever en ziet Burcht liever niet samengaan met Beveren. Eerder met Linkeroever, als het kan. “Want Linkeroever, dat is de toekomst. Het is daar zo mooi aan het worden. En Burcht ligt maar een paar kilometer verder.” Voor de rest houdt ze zich als buitenstaander niet te veel bezig met de kwestie. Ze laat een foto zien op haar gsm. Want wat ze wel nog eventjes gezegd wil hebben: “Ik ben de mama van Chayenne Van Aarle (23), Miss België 2022.”

En zo zijn de meningen verdeeld in het centrum van deelgemeente Burcht. De reacties voorspellen dat er op z’n minst vanuit Burcht vooral mensen van de oudere generatie naar de stembus zullen trekken op 17 september. De bareel naar Zwijndrecht steken we vandaag niet over. We zouden bijna niet meer durven in een reportage die over Burcht gaat. Wat we ons wel afvragen: als er bijna vijftig jaar na de fusie van Zwijndrecht en Burcht nog altijd bijna met scheve ogen naar elkaar wordt gekeken, hoe gaan dan ooit de inwoners van én Burcht én Zwijndrecht én Beveren door één deur kunnen? Dat zijn problemen voor later.

LEES OOK. Hoort Zwijndrecht binnenkort bij het Waasland? Wel als het aan de politie ligt: “Wij zijn een klein korps en stad Antwerpen duwt op de rem”