Hoe ziet een raceweekend eruit? Wat betekenen de verschillende vlaggen en banden? En wat is ‘DRS’? Het ABC van de F1 voor u uitgelegd

De F1-karavaan reist de hele wereld rond. Van de VS over Europa - met een race op Spa-Francorchamps - tot Azië en het Midden-Oosten. Elke Grand Prix duurt van vrijdag tot en met zondag. Hoe een weekend eruit ziet, hangt af of het een GP is met sprintrace (daarover hieronder meer) of niet.

Bij een weekend zonder sprintrace - in 17 van de 23 gevallen - staan er op vrijdag twee oefensessies van telkens één uur gepland. Dat zijn trainingen waar de piloot en het team een schat aan data verzamelen. In welke bocht mag het full gas? Hoe reageren de verschillende types banden (daarover ook hieronder meer) op het circuit? Dit alles stelt de engineers in staat de afstellingen tot in de puntjes uit te werken. Op zaterdag is de derde en laatste oefensessie, gevolgd door de kwalificatie. In die kwalificaties (hieronder opnieuw meer) wordt de startorde van de wedstrijd bepaald. De wedstrijd zelf is steeds op zondag.

Eerste vrije training: vrijdag 3 maart, 12.30u - 13.30u
Tweede vrije training: vrijdag 3 maart, 16.00u - 17.00u
Derde vrije training: zaterdag 4 maart, 12.30u - 13.30u
Kwalificaties: zaterdag 4 maart, 16.00u - 17.00u
Wedstrijd: zondag 5 maart, 16.00u

Voor GP’s mét sprintrace ligt het anders. Op vrijdag is er een oefensessie, gevolgd door kwalificaties. Die bepaalt niet de startvolgorde van de race, wél de volgorde van de sprintrace op zaterdag. Tussen die kwalificaties en sprintrace is er overigens nog een extra trainingssessie. Op zondag vindt de uiteindelijke wedstrijd plaats.

De kwalificatie bepaalt dus de startorde voor de sprintrace of race. Wie start vooraan, wie op positie twee, wie helemaal achteraan - en verloopt in drie fasen: Q1 (18 minuten), Q2 (15 minuten) en Q3 (12 minuten), met tussenin een pauze. De traagste vijf tijden vallen af na Q1 en krijgen de dag nadien plaatsen 16 tot 20 op de grid toegewezen. Hetzelfde gebeurt na Q2 voor plaatsen 11-15. De tien coureurs die overblijven beslissen op basis van hun tijden in Q3 over hun volgorde op de eerste 10 plaatsen op de grid. Na Q1 en Q2 vervallen de tijden van de overblijvers.

Een nieuwigheid sinds 2021. Met Imola, Oostenrijk en Interlagos stonden vorig seizoen drie sprintraces op de kalender. Dit jaar heeft de FIA (Fédération Internationale de l’Automobile) het aantal verdubbeld naar zes. Brazilië, Oostenrijk, Qatar, Azerbeidzjan, Austin én België hebben nu een sprintrace.

Maar wat is het net? Zoals gezegd bepalen de kwalificaties tijdens deze GP’s niet de volgorde van de eigenlijke race op zondag, wél die van de sprintrace op zaterdag. En het is de uitslag van dié sprintrace die de startgrid van zondag bepaalt. Een sprintrace is een kortere race - 100 kilometer, ongeveer een halfuur - op hetzelfde parcours. In tegenstelling tot de echte race, zijn de rijders niet verplicht een pitstop te maken. Wie eerst finisht, start in de échte race op zondag als eerste. Hetzelfde met de posities na de winnaar. Maar er is meer: er worden ook WK-punten gesprokkeld. De eerste krijgt acht punten, de tweede zeven stuks, enzovoort. Tot stek acht valt er iets te verdienen. Sprintraces moeten bijdragen aan aantrekkelijkere raceweekends. Zo krijgen de fans elke dag iets wedstrijdbepalend te zien. Op vrijdag de kwalificaties, op zaterdag de sprintrace en op zondag de Grote Prijs.

Degene die als eerste over de streep komt in de GP op zondag krijgt 25 WK-punten, de tweede 18, de derde 15. Voor de vierde plaats zijn er 12 punten gereserveerd. De vijfde heeft recht op 10 eenheden, de zesde op 8, de zevende op 6, de achtste op 4, de negende op 2, de tiende op 1. Daarnaast is er ook nog 1 extra punt weggelegd voor de piloot die de snelste rondetijd klokt tijdens de race. Voorwaarde is wel dat hij dan met z'n wagen bij de eerste tien finisht. Al wie naast de top tien valt, blijft puntenloos achter.

Tijdens zes weekends zijn er dus ook punten op te strijken bij de sprintraces. 8 voor de eerste, 7 voor de tweede, 6 voor de derde, 5 voor de vierde, 4 voor de vijfde, 3 voor de zesde, 2 voor de zevende en 1 voor de achtste.

Simpel: wie aan het einde van de 23 raceweekends de meeste punten heeft verzameld, is wereldkampioen.

Voor de volledigheid: er bestaat ook een constructeurskampioenschap. Een klassement van de tien teams. De punten van de twee coureurs uit dezelfde renstal worden opgeteld om de rangschikking te maken.

Er zijn drie bandentypes. Iedere coureur krijgt 13 bandensets voor het hele weekend en kiest hoeveel van ieder type. De band met witte streep is de hardste en traagste. Die met gele streep is de middelste (‘medium’). De rode is de zachtste en snelste. Alleen: de zachtste slijt sneller en blijft niet zo lang optimaal. De harde slijt trager en gaat langer mee. Iedere coureur moet in de koers minstens twee types gebruiken. Vandaar dat iedereen minstens één pitstop maakt. De groene (intermediates bij middelmatige regen) en blauwe (wets bij harde regen) zijn regenbanden. Dat zijn banden met extra profiel, waarmee het water op de baan beter afgevoerd kan worden.

De achtervleugel drukt de F1-auto tegen de grond om sneller door de bocht te gaan. Maar op het rechte stuk houdt hij de auto tegen omdat hij ‘wind vangt’. Om voorbijsteken te vergemakkelijken werd in 2011 het ‘DRS’-systeem ingevoerd: een stuk van de achtervleugel klapt weg zodat de luchtstroom er gewoon door gaat, en de auto minder wordt ‘tegengehouden’ door de achtervleugel en dus een hogere topsnelheid haalt.

Ieder circuit heeft minstens één zone (meestal lange rechte stukken) waar de coureur die DRS kan inschakelen. Hij mag dat wel alleen doen als hij niet meer dan 1 seconde achter een tegenstander rijdt. Zo kan hij de hogere topsnelheid gebruiken om de coureur voor hem aan te vallen. ‘DRS enabled’ (vaak pas na twee ronden koers) betekent dat het DRS-systeem vanaf dat moment gebruikt mag worden. DRS staat voor Drag Reduction System.

De Formule 1 is uiteraard ook beroemd om het vlaggensysteem. De race start als de lichten uitgaan, de wedstrijd eindigt als de zwart-wit geblokte vlag aan de streep heen en weer zwaait vanuit de paddock. Bij een rode vlag in het midden van de wedstrijd wordt de race stilgelegd, dat kan bijvoorbeeld door een massale crash. De GP herbegint dan weer bij een groene vlag.

Daarnaast nog heel wat andere kleurcodes. Een zwarte vlag betekent dat een piloot wordt gediskwalificeerd. Een gele vlag wijst op brokstukken op of rond het parcours, zo’n gele vlag gaat gepaard met het uitrukken van een (virtuele) safety car waarbij rijders een tempo opgelegd krijgen. Bij een blauwe vlag wordt de coureur gewaarschuwd dat hij gedubbeld dreigt te worden en plaats moet ruimen voor de snellere wagen.

Bij een incident kan de safety car (auto die tempo aangeeft) of virtuele SC (gele knipperlichten rond de piste) ingrijpen. Als er effectief een wagen op het parcours rijdt, dan is het tempo veel trager dan bij een virtuele gele vlag. Bij een safety car-situatie nemen anderen bij een pitstop dus minder voorsprong, want de wagens rijden trager. Of omgekeerd: je verliest minder terwijl je stilstaat dan je zou doen in een koers op volle snelheid.

Iedere coureur mag over het hele seizoen 3 motoren gebruiken. Als de hele motor of een bepaald onderdeel voor de 4de keer wordt vervangen, dan moet de coureur 10 plaatsen achteruit op de startgrid. Vanaf de 5de vervanging moet hij telkens 5 plaatsen achteruit. Soms wordt een motor vervangen hoewel die niet kapot is: als een coureur denkt dat hij de 5 verloren plaatsen makkelijk kan goedmaken in de koers. Hij heeft dan een extra verse motor voor het seizoensslot.