Wat staat er in de conceptnota over stikstof die de Vlaamse regering verdeelt?

Geen akkoord, wel een conceptnota. Dat is de voorlopige slotsom van het stikstofdebat waarmee de Vlaamse regering gewrongen zit. Terwijl CD&V zich niet kan vinden in de conceptnota, volgt morgen een extra parlementair debat over de inhoud ervan. Maar wat staat er precies in?

In essentie verschilt ze niet zo hard van het stikstofplan dat de Vlaamse regering vorig jaar al op tafel legde. "De centrale maatregelen zijn overeind gebleven", vertelt David De Pue, onderzoeker bij het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) in "De wereld vandaag" op Radio 1. "De uitstootreductie in verschillende sectoren, het verhaal van de piekbelasters die moeten sluiten, het onderscheid tussen landbouw en industrie: dat staat er nog allemaal in."

Vooral dat laatste ligt hypergevoelig bij CD&V. Want met 0,025 procent is de uitstootnorm voor de landbouw nog steeds strenger dan de 1 procent voor de industrie. Het onderscheid dat daarvoor in de nota wordt gemaakt "deugt juridisch", zo staat te lezen. Volgens De Pue zijn daar argumenten voor en tegen te bedenken. "Ammoniak, dat vooral in de landbouw wordt uitgestoten, slaat dichter bij de bron neer. Daardoor heb je sneller een effect bij de bron van uitstoot. Langs de andere kant kijkt men ook naar de totale uitstoot die in de natuur neerkomt — onafhankelijk of het van ammoniak of van stikstofoxiden afkomstig is. Dat zijn elementen waardoor je dus kan zeggen dat een onderscheid niet nodig is, omdat je toch naar de som kijkt."

Ook het uiteindelijke doel is onveranderd gebleven. Voor varkens en pluimvee moet er tegen 2030 zo’n 60 procent minder uitstoot zijn, bij rundvee gaat het om 15 tot 20 procent. Wat wel veranderd is, is de deadline voor de grootste uitstoters op de "rode lijst". Die moeten er verplicht mee ophouden, al zou dat pas tegen 2030 zijn in plaats van 2025. Wie op de lijst belandt, is ook aangepast op basis van objectiveerbare criteria.

Maar wat er na 2030 moet gebeuren, is minder duidelijk. "Er staat dat men rekent op innovatieve technieken, een hervorming van de nutriënt-emissierechten, een afstemming van het mestbeleid en meer gebiedsspecifiek maatwerk", vertelt De Pue. "Maar daar is nog niets concreets over bekend. En naar rechtszekerheid en langetermijnperspectief voor landbouwers en ondernemers toe, is net dat heel belangrijk."

Bovendien is een conceptnota niet juridisch bindend. "De urgentie komt voor een groot stuk voort uit dat juridische aspect", aldus De Pue, die in het slechtste geval ook een vergunningsstop niet uitsluit. "Als we kijken naar de problemen die Nederland heeft, is zo’n scenario ook niet ondenkbaar in Vlaanderen."

Een robuust akkoord komt er dus beter vroeg dan laat, besluit hij diplomatisch. "Dat lijkt me wel duidelijk, ja. Het zal niet nog jaren moeten aanslepen. Ik wil geen uitspraken doen over deze of alternatieve versies, maar dat er iets uit de bus moet komen: daar valt wel het een en ander voor te zeggen."