Delhaize-winkels worden franchises: ‘Maar het wordt nog een uitdaging om 128 nieuwe uitbaters te vinden’

Komt het nieuws over de verzelfstandiging onverwacht?

“Niet helemaal. De voorbije weken was er al van alles gebeurd. Delhaize heeft de collectieve arbeidsovereenkomst over de organisatie van de winkels opgezegd. Gisteren werd dan een ondernemingsraad aangekondigd dus het was duidelijk dat er iets zat aan te komen.”

Waarom doet Delhaize dit?

“Delhaize is niet de enige keten die het moeilijk heeft. Heel veel supermarkten zitten in de problemen: we zitten in België met een hyperconcurrentieel landschap, en de druk is groot.”

“De coronajaren 2020 en 2021 waren een goede periode voor supermarkten. Ze kenden een groei omdat mensen thuis bleven, en ook de horeca gedurende lange periodes dicht was. Dat is echter 180 graden omgeslagen. Het voorbije jaar veroorzaakte de hoge inflatie een grote stijging van de kosten voor supermarkten, zowel op het vlak van energie, transport, grondstoffen als lonen.

“Specifiek voor Delhaize geldt dat ze een relatief oud, en dus duur personeelsbestand hebben. Doordat we in België met een automatische loonindexering zitten, zijn de loonkosten enorm toegenomen. Ahold, waar Delhaize een dochteronderneming van is, ziet die hoge kostenpost en probeert daar iets aan te doen door te verzelfstandigen. Op die manier gaat die grote kostenpost weg van de eigen payroll naar de payroll van de zelfstandige uitbater.”

Wat betekent dit voor het personeel? Vallen er ontslagen?

“De directie maakt zich sterk dat er in de winkels geen ontslagen zullen vallen. Wat wel zo is: er zullen nieuwe contracten worden opgesteld met de nieuwe winkeluitbaters, waardoor ook de contracten van het personeel opnieuw worden opengebroken. Er kan aan de voorwaarden worden geraakt, en dat is ook de vrees: bij de franchisehouders zouden die arbeidsvoorwaarden minder goed zijn.”

“Nu, het wordt nog een uitdaging om 128 nieuwe uitbaters te vinden. Als je de huidige franchisehouders hoort, is het toch erg pittig. Het zal dus niet evident zijn, want die uitbaters worden geconfronteerd met onder andere hoge energiekosten.”

Is dit een eerste stap richting de hertekening van het retaillandschap? Krijgen we ook bij andere ketens meer verzelfstandiging?

“Zoals gezegd kent de retailsector in ons land een hyperconcurrentieel landschap. Er zijn in België 2,5 winkels per 10.000 inwoners. Dat is beduidend meer dan in bijvoorbeeld Nederland, waar het er maar 1,79 per 10.000 inwoners zijn. Er zijn steeds meer winkels, en bovendien kennen we in België het fenomeen van over de grens winkelen. Op die manier liggen vraag en aanbod te ver uit elkaar, en krijg je een probleem.”

“Het landschap zal dus veranderen. Dat kan door te verzelfstandigen, maar het kan bijvoorbeeld ook dat er bepaalde ketens verdwijnen. Het is moeilijk in te schatten welke kant het op gaat.”

Zal de klant veel van die verzelfstandiging merken?

“Ik denk het niet. Dat is de kracht van franchising: de modale klant merkt daar amper iets van. De winkel blijft er hetzelfde uitzien, met nagenoeg dezelfde producten. De onderhandelingen over producten gebeuren nog steeds centraal. De zelfstandige uitbater kan wel zijn eigen assortiment bepalen, en heeft in die zin iets meer vrijheid.”

Je hoort soms dat de prijzen bij die zelfstandig uitgebate winkels hoger liggen. Klopt dat?

“Dat zie ik alleszins niet in de cijfers. De Delhaize-folder wordt ook nog steeds centraal opgesteld, dus moet je je als winkel ook wel aan die prijzen houden. Anders krijg je misnoegde klanten.”

Zal er nu meer verschil in aanbod zijn tussen verschillende Delhaize-winkels?

“Zelfstandige winkels kunnen iets meer inspelen op de noden van hun klanten, omdat ze hun publiek beter kennen. In een stedelijke omgeving zullen winkels bijvoorbeeld misschien wat meer inzetten op duurzaamheid. Maar dat gaat om nuances. Het is niet zo dat bepaalde merken in de ene winkel helemaal niet beschikbaar zullen zijn, en in de andere wel.”