Al twee dagen op rij protest in Georgië tegen wet die media en ngo's viseert

Duizenden mensen zijn vandaag op straat gekomen in de Georgische hoofdstad Tbilisi. De mars was georganiseerd naar aanleiding van Internationale Vrouwendag, maar mondde uit in protest tegen een controversiëel wetsvoorstel. 

Dat heeft officieel het doel om geldstromen uit het buitenland openbaar te maken: organisaties die voor meer dan 20 procent vanuit het buitenland gefinancierd worden, moeten zich laten registreren als "buitenlandse agenten", anders riskeren ze forse boetes. 

Maar de maatregel lijkt vooral gericht op media, ngo's en andere organisaties die zich kritisch durven uitlaten over het regeringsbeleid. Kritische stemmen zijn vaak afhankelijk van buitenlandse middelen.

Nu de avond valt, verzamelen de betogers rond het parlement in de hoofdstad. De Georgische, maar ook Oekraïense en Europese hymnes klinken door versterkers. Er zijn ook kleinere protesten in de tweede grootste stad van Georgië, Batumi, aan de Zwarte Zee.

Oppositiepartijen hebben opgeroepen om ook deze avond massaal te protesteren tegen de nieuwe wet. Dat gebeurde gisteravond ook al. Het kwam tot rellen, de politie heeft waterkanonnen en traangas ingezet. Volgens de leider van de regerende partij "Georgische Droom" gooiden de manifestanten met stenen naar de politie en probeerden ze ook het parlement te bestormen. 66 mensen werden aangehouden.

Volgens de regering is de wet geïnspireerd door Amerikaanse wetgeving uit de jaren 30. Maar voor critici doet die toch vooral denken aan de wet op "buitenlandse agenten" die in 2012 in Rusland werd ingevoerd.

Die wordt internationaal bekritiseerd als een politiek gemotiveerde maatregel om tegenstanders van het Kremlin te stigmatiseren en de mond te snoeren. Heel wat vooraanstaande onafhankelijke media en ngo's zijn er als "buitenlandse agenten" aangeduid. Vooral sinds de invasie in Oekraïne, ruim een jaar geleden, treedt Rusland massaal op tegen dissidenten in eigen land.

Het voorstel is gisteren in een eerste lezing goedgekeurd door een meerderheid van de Georgische parlementsleden. Er komt nog een tweede en derde lezing van de wet, waarschijnlijk pas in juni. 

De Georgische president Salome Zourabishvili heeft zich achter het protest geschaard: ze zegt dat de wet in strijd is met de grondwet, en dat ze die zal vetoën als die bij haar terechtkomt voor ondertekening. Maar zo'n veto kan het parlement, waar de regerende partij meer dan de helft van de zetels heeft, dan weer overrulen.

De president staat hiermee lijnrecht tegenover de regeringspartij. Niettemin werd ze verkozen met de steun van die partij. Die zegt dat met de wet de belangen van het land verdedigd worden. De partijleider van Georgische Droom, Irakli Kobachidze, veroordeelt het protest en zegt dat de radicale oppositie manifestanten wil opruien. 

Hij trekt ook de parallel met de Maidanrevolutie in Oekraïne in 2014. Die protesten tegen de regering luidden het begin in van de onrust in Oekraïne die nu is uitgemond in een oorlog met Rusland. "Oekraïne is na die revolutie 20 procent van z'n grondgebied verloren", dreigde de partijleider gisteren. Daarmee doelt hij op de annexatie van de Krim door Rusland in 2014 en het grondgebied dat op dit moment bezet wordt door Russische strijdkrachten.

Burgerrechtenactivisten vrezen bovendien dat de wet de kansen van Georgië op EU-lidmaatschap zou aantasten. Net na de inval van Rusland in Oekraïne op 24 februari, diende Georgië samen met Oekraïne en Moldavië een aanvraag tot lidmaatschap in. Oekraïne en Moldavië hebben inmiddels het statuut van kandidaat-lidstaat gekregen, Georgië nog niet, want het moest eerst nog hervormingen doorvoeren van de EU. 

Onder andere Josep Borrell, de hoge vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid van de EU en voorzitter van de Europese Raad Charles Michel hebben al gezegd dat ze bezorgd zijn over de wet. Die is niet in lijn met de waarden van de EU, klinkt het.