Spectaculaire toename: bijna 30.000 gezinnen betalen alleen nog écht energieverbruik per maand. Wat zijn de voordelen?

Precies 29.063 Vlaamse gezinnen kozen in januari voor de zogenaamde maandfacturatie van hun elektriciteitsrekening. Dat zijn er bijna acht (!) keer zoveel als een half jaar geleden, in augustus vorig jaar. Voor aardgas gaat het intussen om 16.094 aansluitingen, tegenover amper 114 maandfacturen voor aardgas zes maanden geleden.

Het concept van de maandfacturatie bestaat al langer, maar sinds 1 april vorig jaar zijn energieleveranciers met meer dan 200.000 klanten in Vlaanderen verplicht om het hun klanten aan te bieden. In de praktijk gaat het om de vijf grootste spelers op de markt: Engie, Luminus, Eneco, TotalEnergies en Mega. Ondanks die verplichting boden niet alle leveranciers de mogelijkheid afgelopen maanden erg actief aan - TotalEnergies werd eind vorig jaar zelfs nog beboet omdat het geen maandfacturatie aanbood. Toch ziet Vlaams energieregulator VREG het aantal gezinnen dat voor het concept kiest de laatste maanden spectaculair toenemen.

Bij maandfacturatie betaal je je energierekening niet langer via voorschotfacturen, maar reken je elke maand precies af wat je verbruikt hebt. Zoals een telefoonrekening waarop je betaalt voor de minuten die je gebeld hebt, de sms’jes die je verstuurd hebt of het volume dat je gesurft hebt. Voorwaarde - naast het feit dat je momenteel klant moet zijn bij één van de vijf grote leveranciers in Vlaanderen - is het bezit van een digitale meter. Momenteel beschikt ongeveer een derde van alle gezinnen in Vlaanderen al over zo’n digitale meter. Tegen 2025 moeten dat acht op de tien gezinnen zijn.

Wie z’n verbruik maandelijks wil afrekenen, moet bij Fluvius aangeven dat z’n maandelijkse verbruiksgegevens met de energieleverancier gedeeld mogen worden. Daarna volstaat het in principe de energieleverancier de opdracht te geven maandelijks te factureren. Die zal de voorschotten stopzetten en die volledig verrekenen op de laatste afrekening, waarna de maandelijkse afrekening ingaat. Wie op zoek is naar een energiecontract met maandfacturatie, kan dat ook terugvinden in de V-test, de vergelijkingstool van de VREG. Op de resultatenpagina kan je via de filter ‘facturatie’ kiezen om alleen tarieven te zien die via maandelijkse afrekening van je reële verbruik betaald kunnen worden.

“Het grote voordeel van de maandelijkse afrekening is dat je precies betaalt voor wat je verbruikt”, zegt Robrecht Bothuyne, het Vlaams parlementslid voor CD&V dat de cijfers opvroeg via een parlementaire vraag aan bevoegd energieminister Zuhal Demir (N-VA). “Je voorkomt een onvoorspelbare eindfactuur die een heel jaar omvat. En op die manier moeten klanten niet langer voor bank spelen voor de energieleveranciers.”

Bothuyne legde het systeem van maandfacturatie eind 2021 op tafel na het faillissement van de Vlaamse Energieleverancier. “Omdat je geen voorschot meer betaalt, loop je ook niet het risico om betaalde voorschotten kwijt te spelen wanneer je energieleverancier failliet zou gaan”, legt hij uit. Daarom pleit Bothuyne nu ook voor een uitbreiding van het systeem naar álle leveranciers, ook de kleintjes. Iets wat ook effectief in de pijplijn zou zitten. “Energieminister Demir (N-VA) heeft toegezegd dit vanaf dit najaar te gaan verplichten. Zo kan straks elke Vlaming bij elke energieleverancier afscheid nemen van te hoge voorschotten en naar een afrekening op maandbasis overschakelen”, aldus Bothuyne.

Toch is het belangrijk dat klanten goed nadenken voor ze omschakelen. Want er is ook een keerzijde aan de medaille, waarschuwen experts. “Via de voorschotfactuur worden de kosten over het hele jaar gelijk gespreid”, zei federaal ombudsman Eric Houtman eerder. “De keerzijde van de reële kosten te betalen, is dat je in de winter hogere facturen zal aangerekend krijgen dan in de zomer, want dan ligt het verbruik hoger. Niet elk gezin zal daarmee om kunnen”, aldus Houtman. “Tegelijk is het voordeel dat wie inspanningen doet om energie te besparen, dit ook onmiddellijk voelt en zo lagere facturen krijgt. Wie zuinig omspringt met energie wordt meteen beloond,” aldus Bothuyne, die een grootschalige campagne voorstelt om deze manier van factureren nog beter bekend te maken.