COLUMN. Walter Damen: “Een kilo goud voor je leven”

De jongste week was er aardig wat te doen rond het principe van de wettige verdediging of noodweer. De discussie startte nadat een inbreker werd neergestoken door de bewoner van het pand. Ik kom even kort terug op de constitutieve bestanddelen van wettelijke verdediging, zoals het juridisch luidt. Er kan pas sprake zijn van noodweer als het om een ernstige aanval gaat gericht tegen personen, als je reactie in verhouding staat tot de aanval en als er geen andere mogelijkheid bestaat om de aanval af te wenden. Je mag een vluchtende persoon dus niet neerschieten en een duw niet beantwoorden met een pistoolschot. Wettige verdediging is immers geen exclusief gegeven voor een inbraak en dus van toepassing op elke situatie met een levensbedreigend gevaar. Allemaal logisch en na te lezen in art. 416 en 417 van ons Strafwetboek.

Telkenmale laait dezelfde discussie op. De man of vrouw betreedt immers totaal ongevraagd met slechte bedoelingen je woning. Voor velen is het dan ook niet meer dan logisch dat je hem mag uitschakelen, zoals blijkt op sociale media. Laat dat nu net de keuze zijn van de wetgever: een mensenleven is altijd meer waard dan een goed. In mijn titel benoem ik het als een kilo goud, maar wat als de buit hoop en al wat elektronica is waarvoor je dan ook nog verzekerd bent? Vindt u dat in die omstandigheden iemand het leven mag worden ontnomen, zelfs al is die iemand een verderfelijke inbreker? Als er geen gevaar is voor eigen leven, of dat van naasten? Je staat boven op de trap, neemt je vergund pistool en je schiet hem of haar rustig neer, want van je goederen moeten ze afblijven.

Moeten we naar een maatschappij gaan waar een strafbare actie, nl. de inbraak, door de mensen zelf mag worden beslecht door een bewuste doding? Ik vind van niet. Stel dat uw kind het verkeerde pad op sukkelt, een inbraak pleegt waarbij hij enkel uit is op geld en geen geweld wil plegen op de bewoners. Net uw kind, dat door omstandigheden aan lager wal is geraakt, wordt van achter een deur besprongen en de keel overgesneden. Want dat is de consequentie als u vindt dat een inbreker altijd gedood mag worden. Wat bij een vergissing? Een onbekend vriendinnetje dat meegenomen wordt naar huis en dat wat stommelt in de leefruimte. BAM. Dood. “Ik dacht dat het een inbreker was, dus ik mocht schieten.”

De wetgever heeft net dat willen vermijden, door een mensenleven boven een product te stellen. Want wat is de volgende stap? “Ze stelen mijn fiets, dus mag ik…” Evenwicht blijft dus noodzakelijk en de wetgever moet die bewaken. De rechter moet elk geval individueel bekijken en beoordelen en zal daarbij vaak bakken kritiek over zich krijgen. Maar - en dat wens ik niemand toe - mocht het uw kind overkomen, dan zult u blij zijn met die bedachtzame wetgever en afwegende rechter, en met een rechtssysteem waar geen plaats is voor lynchpartijen. Gewoon een goed ouderwets eerlijk proces waarbij niemand het recht in eigen handen mag nemen.

COLUMN. Walter Damen: “De ene beving is de andere niet, daar kan de Oekraïense bevolking van meespreken”

COLUMN. Walter Damen: “Het geromantiseerde beeld over spionnen oefent nog steeds een bijzondere aantrekkingskracht uit”

COLUMN. Walter Damen: Bart De Pauw, waarom toch? “Ten strijde trekken in plaats van te bemiddelen eist altijd een tol. Die tol mag nooit een mensenleven zijn”