Treinbestuurster Stefanie Berat.© ID/ Lieven Van Assche

25 jaar geleden begonnen de eerste vrouwelijke treinbestuurders: “Mijn schoenen waren twee maten te groot en ik kreeg mannenkleren”

25 jaar geleden kwam er een wet die vrouwen toeliet nachtwerk te doen, onder dezelfde voorwaarden als mannen. Vanaf dat moment konden vrouwen voor het eerst als treinbestuurder aan de slag. De NMBS viert dit jaar dat jubileum en zet op Internationale Vrouwendag de eerste treinbestuursters in de kijker. Stefanie Berat (43) was één van die pioniers: “Er was één toilet en één kleedkamer, allemaal voor de mannen.”

Janne Eijckmans

“Mijn schoenen waren twee maten te groot, want ze hadden geen schoenmaat 36. En ook de andere kleren die ik kreeg, waren in mannenmodel. Er was één toilet en één kleedkamer, allemaal voor de mannen.” Toen Stefanie in 1999 begon aan haar opleiding en eind 2000 de eerste vrouwelijke treinbestuurder in de regio Antwerpen werd, was de NMBS daar niet op voorzien.

Maar er kwam vrij snel verbetering. “Eén of twee jaar nadat ik begonnen was, verhuisden we naar een nieuw gebouw, waar er wel aparte kleedkamers, doucheruimte en wc’s waren. En tegen dan hadden we ook maatje 36”, zegt ze. “Tegenwoordig zijn ook de jassen en dergelijke in damesmodel verkrijgbaar.”

“De werkuren zijn soms wel moeilijk, want het is geen nine-to-five job en je moet nachtwerk doen. Het is daarom belangrijk om een partner naast je te hebben die goed met je samenwerkt. Maar dat geldt ook voor mannen.” Stefanie ziet bovendien voordelen in die ongewone uren. “Ik sta bijna nooit in de file.”

Stefanie aan het werk in de stuurcabine.© ID/ Lieven Van Assche

Knokken voor je plaats

“Ik had op dat moment ook uitsluitend mannelijke collega’s.” Als enige vrouw in die ‘mannenomgeving’ moest ze geregeld tegen stereotypes opboksen. “Er waren twee soorten mannen. Je had mannelijke collega’s die je steunden, maar ook een groep die vond dat vrouwen niet thuishoorden achter het stuur van een trein. Ik heb ooit meegemaakt dat ik naar de seingever belde omwille van een verstoord sein en die me vroeg wie ik was en waar de bestuurder van de trein was.”

Ook dat is mettertijd veranderd. Stefanie krijgt er steeds meer vrouwelijke collega’s bij. Intussen is 6 procent van het totale aantal treinbestuurders vrouw. Dat aandeel stijgt jaar na jaar, al moet het nog hoger, vindt de NMBS. “Ik heb ook niet het gevoel dat ik me moet bewijzen. Ik ben gewoon een collega”, zegt Stefanie. “Ik denk dat vooral de buitenwereld nog het idee heeft dat het een mannenwereld is, dat moet veranderen.”

“Trots op wat ik bereikt heb”

Het lag voor haar al lang voor de hand dat ze een traditioneel ‘mannelijker’ beroep zou gaan doen. “Ik was nooit echt een meisje-meisje. Ik wou vroeger brandweerman, politieagent of piloot worden. En ik heb altijd een interesse gehad voor mechanica. Toen een vriend van mij, een treinbestuurder, me vertelde dat ze mensen zochten, dacht ik: Waarom niet?

En Stefanie doet haar job nog steeds met veel plezier. “Als er kindjes op het perron staan te zwaaien en je toetert daarnaar, maakt dat me blij dat ik hen een mooie dag kan geven. Ik vind het ook fijn dat je heel wat verantwoordelijkheid en zelfstandigheid krijgt. En je kan steeds genieten van het uitzicht.”

“Ik zie mezelf niet meteen als een pionier, ik doe gewoon mijn werk.” Al is ze wel trots op wat ze verwezenlijkt heeft. “Ik heb iets bereikt dat een ander misschien niet of niet zo vlug zou doen. In die tijd was het echt wel speciaal om als vrouw achter het stuur van een trein te zitten. En nu nog zijn er mensen die als ik de stuurpost verlaat, kijken van:“Ah, de bestuurder is een vrouw, tof!”Maar je moet je als vrouw niet meer bewijzen, wij kunnen dat!”

Een trein uit 1998, het jaar dat vrouwen voor het eerst als treinbestuurder aan de slag konden© NMBS

© ID/ Lieven Van Assche

Aangeboden door onze partners

Hoofdpunten

Aangeboden door onze partners

MEER OVER