Fox News-presentatoren wisten dat Trumps samenzweringstheorieën nergens op sloegen, en toch bleven ze ze gretig verspreiden

“We zitten heel, heel dicht bij het punt dat we Trump op de meeste avonden gaan kunnen negeren. Ik kan al niet meer wachten. Ik haat hem hartsgrondig.” Het is 4 januari 2021 en Tucker Carlson, de absolute sterpresentator van Fox News en schijnbaar nochtans een van de vurigste aanhangers van de president, kijkt in een mail aan een collega al vooruit naar het moment waarop Joe Biden de fakkel van zijn Republikeinse voorganger zal overnemen.

Een maand eerder had Carlson al geschreven: “Het enige waar hij (Trump, red.) goed in is, is in dingen kapotmaken. Hij is er de onbetwiste wereldkampioen in. Hij kan ons gemakkelijk kapotmaken als we het verkeerd spelen.”

Carlsons berichten zijn deze week vrijgegeven in aanloop naar de rechtszaak die de producent van stemmachines Dominion Voter Systems tegen Fox News heeft aangespannen. Dominion pikt het niet dat Fox de goede naam van het bedrijf heeft besmeurd door te suggereren dat het meegeholpen heeft de presidentsverkiezingen van november 2020 te vervalsen ten voordele van de Democraten. Dominion eist liefst 1,6 miljard dollar schadevergoeding.

Kloof

Het proces start op 17 april, maar intussen zijn al 6.500 pagina’s aan sms’en, interne mails en verhoren onder ede vrijgegeven. Daaruit blijkt hoe immens de kloof was tussen wat Fox News-presentatoren en -commentatoren in de weken en maanden na de verkiezingen op het scherm vertelden, en wat ze áchter de schermen tegen elkaar zeiden. Want hoezeer Carlson Trump ook haatte, avond na avond zette hij in primetime wel een megafoon op diens ongefundeerde beweringen dat de Democraten de verkiezingen hadden gestolen. De jacht op conservatieve kijkers, aangevuurd door de opkomst van nog extremere zenders als Newsmax, leek daarbij van primair belang.

Laura Ingraham, een andere populaire Fox-presentatrice, maakte in privégesprekken Trumps advocaten Rudy Giuliani en Sidney Powell belachelijk. In een van de vrijgegeven berichten noemt Ingraham Powell “een complete idiote”. “Niemand zal met haar samenwerken. Hetzelfde geldt voor Rudy.”

De tweespalt veroorzaakte ongerustheid en wrevel tussen de nieuwsafdeling van Fox News en de opinieredactie, waar commentatoren als Carlson en Ingraham deel van uitmaken. “In mijn 22 jaar bij Fox is dit het dichtste bij een existentiële crisis dat ik heb meegemaakt”, mailde Bill Sammon, een redacteur achter de schermen, naar een collega.

‘Mythe’

Ook aan de top van Fox News was er ongerustheid. Op 21 januari, een dag na de eedaflegging van Biden, mailde Fox-eigenaar Rupert Murdoch himself aan CEO Suzanne Scott dat presentatoren als Ingraham en Sean Hannity “misschien te ver zijn gegaan”. “Allemaal goed en wel dat Sean tegen jou zei dat hij niet veel hoop had voor Trump, maar wat zei hij tegen zijn kijkers?” Trumps bewering dat de verkiezingen gestolen waren, noemde hij in een ander bericht “een mythe”.

Eerder had de 91-jarige Murdoch al toegegeven dat een aantal van zijn presentatoren valse beweringen over fraude hadden verspreid, goed wetende dat die niet klopten. “Achteraf bekeken had ik liever gezien dat we dat sterker aan de kaak hadden gesteld”, zei Murdoch tijdens een verhoor.

De advocaten van Fox News blijven erbij dat hun presentatoren enkel de beweringen van Trump weergaven omdat die “nieuwswaardig” waren. Bovendien vallen alle uitspraken onder de vrijheid van meningsuiting, en is het Dominion dat de goede naam van de zender probeert te besmeuren, in plaats van omgekeerd, zo klinkt het.

‘Dit waren toeristen’

En Tucker Carlson zelf? Die doet alsof er niets is gebeurd. In zijn dagelijkse talkshow negeert hij zijn eigen uitspraken al wekenlang, en bagatelliseert hij de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021.

Deze week toonde hij een vijf minuten durende compilatie van Trump-aanhangers in het Capitool die dag. De “nooit eerder vertoonde beelden” laten volgens Carlson zien hoe rustig het eigenlijk verliep in het Amerikaanse parlementsgebouw, in tegenstelling tot wat de Democraten er volgens hem van maken.

Te zien is hoe meerdere Trump-aanhangers effectief rustig door het gebouw wandelen in een kalme en ontspannen sfeer. “Ze waren vredevol, gedisciplineerd en zachtaardig. Dit waren geen opstandelingen, dit waren toeristen”, aldus Carlson.

Hij vertelde voor de Fox-kijkers weliswaar niet hoe de beelden geselecteerd zijn uit 40.000 uur aan cameramateriaal. Daar de vijf rustigste minuten uithalen, is volgens de Democraten dan ook een typisch voorbeeld van Carlsons vooringenomenheid. Ook Tom Manger, chef van de politiedienst van het Capitool, zei dat Carlsons uitzending “vol met misleidende conclusies” zat.

Bij de bestorming van het Capitool probeerden honderden Trump-aanhangers de zitting te verstoren waarbij het Amerikaanse Congres de verkiezingsresultaten moest goedkeuren. De aanwezige Congresleden moesten worden geëvacueerd, en meer dan 140 veiligheidsagenten raakten in het tumult gewond. Vijf agenten stierven tijdens of na de feiten.

Trump werd in een afzettingsprocedure door zijn eigen Republikeinen vrijgesteld van vervolging voor zijn rol in de gebeurtenissen, maar riskeert nog altijd voor het gerecht gedaagd te worden. Honderden van zijn aanhangers zijn al veroordeeld voor hun rol in de rellen.