Free the nipple: vrouwen mogen voortaan topless zwemmen in Berlijn

In een zwembad in Berlijn-Kaulsdorf werd eind vorig jaar een vrouw gevraagd haar borsten te bedekken. Ze weigerde en werd toen uit het zwembad gezet. Daar liet de vrouw het niet bij: ze voelde zich gediscrimineerd omdat mannen wél topless mogen zwemmen. De vrouw diende een discriminatieklacht in bij de ombudsdienst en kreeg gelijk.

Alle zwembaden in Berlijn moeten hun voorschriften dus aanpassen: iedereen kan vanaf nu met ontbloot bovenlijf baantjes gaan trekken: man, vrouw en non-binair.

“Een beslissing die ik kan begrijpen”, zegt Evelyne Maes, professor discriminatierecht aan de Universiteit van Luik. “De voorschriften die gesteld werden in het zwembad maakten geen verschil tussen gender of geslacht. Nu zegt de ombudsdienst dat het reglement ook zo moet toegepast worden.”

“In de meeste zwembadreglementen staat dat kledij gedragen moet worden die overeenstemt met de goede zeden", aldus Maes. 

"Een vaag begrip, lijkt me. In die reglementen wordt vaak geen onderscheid gemaakt tussen mannen en vrouwen, dus moet er uit de toepassing worden afgeleid wat die goede zeden zijn voor mannen, en of die dan verschillend zijn voor vrouwen, non-binaire of genderfluïde personen. 

"Er bestaat géén wetgeving rond, dus kan het reglement van het zwembad worden aangepast. Volgens de federale wet moet de toegang bij publieke diensten gelijk zijn en zou je dus kunnen argumenteren dat de kledijvereisten hier niet gelijk zijn. Op Vlaams niveau wordt de legitimiteit getoetst: is de maatregel proportioneel en pertinent?"

Wanneer is het dan federale materie en wanneer Vlaamse bevoegdheid? "Er zijn aanknopingspunten om het federaal te benaderen, via het consumentenrecht: de zwemmer die als consument, in zijn vrije tijd, gaat zwemmen in een zwembad. Als het over een sportaangelegenheid gaat, zoals zwemwedstrijden, dan zou het Vlaamse Gelijkekansendecreet tellen", legt Maes uit.

"Of nu de federale wet of het Vlaamse decreet van toepassing is, de beoordeling zal ongeveer hetzelfde zijn. Al is er in het Vlaamse decreet wat meer ruimte voor interpretatie."

Wanneer is naaktheid bij ons strafbaar? "De openbare zedenschennis is heel interpretatie- en tijdsgebonden. In de jaren 50 en 60 zijn er heel wat processen verbaal opgesteld omdat vrouwen in bikini over strand liepen. Wat toen als een schending van de goede zeden werd beschouwd, is dat nu niet meer."

"Door een gedoogbeleid toe te passen, door het aanvaarden van topless zonnen door vrouwen of door personen die als vrouw aangezien worden, maar zich niet noodzakelijk vrouw voelen, kan er een evolutie komen in wat wij openbare zedenschennis vinden."

Waarom is een vrouwenborst wel strafbaar en een mannenborst niet? "Juridisch is daar geen verklaring voor", zegt Maes. "Behalve dat een vrouwenborst misschien meer seksueel getint zou zijn, of seksueel getinte gevoelens zou opwekken. Maar dat is een ouderwets standpunt. Een mannelijke borst kan evengoed seksueel getinte gevoelens opwekken bij een bepaalde groep van de bevolking. Ik weet niet of die motivering vandaag nog stand zou houden."