“Het gemiddelde aantal nieuwe intredes van nieuwe bewoners in rusthuizen ligt vandaag nog 17 procent lager in Brussel en 7 procent lager in Wallonië dan voor de eerste lockdown, maar in Vlaanderen zitten we wel al op het niveau van voor de pandemie”, zegt Maarten Peeters van de studiedienst van de Onafhankelijke Ziekenfondsen in Vlaanderen, die het onderzoek voerde.

“Het is een teken dat het vertrouwen in ons snel hersteld is”, zegt Margot Cloet, de topvrouw van zorgkoepelorganisatie Zorgnet-Icuro. “Het stelt ons gerust dat mensen ons, terecht, nog altijd zien als de plaats waar goed voor oudere en zorgafhankelijke mensen wordt gezorgd.”

De sector kwam nochtans meermaals en uitgebreid negatief in het nieuws. Zo waren er berichten over rusthuizen die na inspectie op de zwarte lijst kwamen te staan wegens grote tekortkomingen wat personeel, zorg en infrastructuur betreft, en uiteraard de hoge tol die corona eiste. Tijdens de eerste golf (maart – juni 2020) viel bijna de helft van de sterfgevallen te betreuren in woonzorgcentra, en bijna vier op de tien tijdens de tweede golf (september 2020 – februari 2021).

Veranderd profiel

“Veel Vlamingen hielden hun geliefde uit angst liever zo lang mogelijk thuis”, zegt Maarten Peeters van de studiedienst van de Onafhankelijke Ziekenfondsen in Vlaanderen, die het onderzoek voerde. Hij voegt er meteen aan toe dat het bewust kiezen om oudere mensen langer thuis te houden sowieso al langer een tendens is. Er zijn ook meer mogelijkheden bijgekomen om mensen thuis te verzorgen.

Bij de Onafhankelijke Ziekenfondsen zien ze dat ook al een tiental jaren aan de complexiteit waarmee de thuiszorg geconfronteerd wordt. Die wordt almaar hoger. “De stijging van patiënten die de rusthuizen binnenkomen met een of meerdere ziektes en aandoeningen waarvoor ze medische verzorging nodig hebben , is nog vergroot sinds corona. Vandaag noteren we vier procent meer intredes van zwaar zorgafhankelijke mensen in vergelijking met het jaar voor de eerste lockdown, drie jaar geleden.”

Er is echter meer dan de angst voor corona alleen die voor de veranderingen zorgen in het profiel van de patiënten. “In steeds meer woonzorgcentra is een opnamestop door een tekort aan personeel. Bovendien houden ook de hoge prijzen mensen tegen. Terwijl de keuze voor thuiszorg of net voor een rusthuis een positieve keuze moet zijn”, zegt Peeters.

De opnamestops en de schrik voor de prijzen zorgen ervoor dat mensen een opname uitstellen, waardoor ze extra kwalen kunnen hebben ontwikkeld eenmaal ze dan toch hun intrek nemen in een woonzorgcentrum.

“We vragen dan ook voor een beleid waarbij dit soort drempels verdwijnen. Het zorgbudget voor zwaar zorgbehoevende – dat is nu maandelijks 135 euro – moet zeker omhoog. In 2009 kregen zij al 130 euro, behalve een stijging met vijf euro is dat bedrag nooit geïndexeerd. Dat moet om mensen op een waardige manier te kunnen verzorgen.”