Patiënten met borstkanker hebben 30 procent meer kans om te sterven als ze naar een niet-erkende borstkliniek gaan
Patiënten die een diagnose van borstkanker krijgen, hebben 30 procent meer kans om binnen de vijf jaar na de diagnose te sterven aan borstkanker als ze zich laten behandelen in een niet-erkend centrum voor borstkanker, in vergelijking met vrouwen die zich laten behandelen in een borstkliniek die wél erkend is. Dat blijkt uit een grote studie van het Federaal Kenniscentrum voor Volksgezondheid (KCE), dat meer dan 46.000 vrouwen opvolgde.
Eén op de 7 vrouwen in België krijgt borstkanker. Elk jaar krijgen ruim 10.000 vrouwen het harde verdict te horen, dat is ongeveer 27 vrouwen per dag.
"Kom Op Tegen Kanker (KOTK) krijgt veel vragen van vrouwen die zich afvragen in welk ziekenhuis zij de beste behandeling tegen borstkanker kunnen krijgen, maar we stelden vast dat er daar geen goede informatie over bestaat," zegt Ward Rommel van KOTK. Daarom bestelden zij de studie bij het Kenniscentrum.
Het Kenniscentrum onderzocht onder meer de overlevingskansen voor borstkankerpatiënten bij erkende en niet-erkende borstklinieken.
De cijfers die het Kenniscentrum verzamelde, zijn onthutsend. "Het verschil is zeer groot", vertelt onderzoeker Roos Leroy. "Vrouwen die zich laten behandelen in een niet-erkend centrum, hebben 30 procent meer kans om te overlijden aan borstkanker in de eerste vijf jaar na de diagnose."
Een vijfde van de vrouwen die borstkanker krijgen, komt terecht in een niet-erkende borstkliniek
Naar schatting 20 procent van de vrouwen die de diagnose van borstkanker krijgen, laten zich behandelen in een niet-erkend centrum, zo blijkt uit cijfers van 2018. De onderzoekers zijn ervan geschrokken: "We hadden niet gedacht dat dat aandeel zo groot zou zijn", zegt Leroy.
"Uit gesprekken met patiënten leerden we dat dit onder meer komt door de jarenlange vertrouwensband die veel vrouwen hebben opgebouwd met hun gynaecoloog. Als zij dan het slechte nieuws krijgen dat ze borstkanker hebben, en hun gynaecoloog hen geruststelt dat ze in het plaatselijke ziekenhuis kunnen blijven, volgen ze dat advies ook op."
Leroy roept artsen op om patiënten systematisch door te sturen naar een erkende borstkliniek.
Erkende centra moeten voldoen aan criteria voor bijvoorbeeld medische staf en begeleiding tijdens de behandeling
Nochtans zijn de voordelen van erkende centra niet te onderschatten. Erkende borstklinieken moeten aan een aantal criteria voldoen, zoals:
- het aantal specialisten dat aanwezig moet zijn
- de samenstelling van dat gespecialiseerde team
- het aantal procedures dat ze moeten uitvoeren
- het aanbieden van een revalidatieprogramma, zodat de patiënten tijdens en na de behandeling optimaal begeleid kunnen worden
- psychologische ondersteuning
Ook de borstverpleegkundigen spelen een belangrijke rol, onderstreept Leroy. "Naast de overlevingskansen, is ook de levenskwaliteit heel belangrijk." Het goede nieuws is dat borstkanker een kanker is die meestal goed te behandelen valt.
Erkende centra zijn niet per se garantie
Er zijn op dit moment 52 erkende, zogenoemde coördinerende borstklinieken in ons land. Maar er is een belangrijke kanttekening. Naast de erkenning speelt ook het aantal patiënten een grote rol voor de zorgverlening. En lang niet alle erkende centra voldoen aan het criterium dat is opgelegd qua aantal patiënten.
Dat zit zo: om erkend te zijn als borstkliniek, moet een centrum minimaal 125 nieuwe diagnoses van borstkanker per jaar kunnen aantonen. "We hadden verwacht dat alle erkende borstklinieken zouden voldoen aan dat erkenningscriterium, maar dat is duidelijk niet het geval. 20 van de 52 erkende borstklinieken in 2018 haalden het noodzakelijke volume niet."
In centra met weinig patiënten ligt de kans om aan borstkanker te overlijden 44 procent hoger dan bij een erkend centrum met veel patiënten
Centra die minder dan 60 patiënten per jaar behandelen (zowel erkende als niet-erkende opgeteld), blijken het in de studie veel minder goed te doen dan centra die veel borstkankerpatiënten over de vloer krijgen (meer dan 125 nieuwe patiënten per jaar). In de kleine centra ligt de kans om aan borstkanker te overlijden zelfs 44 procent hoger in de eerste vijf jaar na diagnose dan bij patiënten die zich laten behandelen bij een erkend en drukbezocht centrum. Niet alle erkende centra bieden dus een garantie op een goede zorgkwaliteit omdat ze niet noodzakelijk het wettelijk vereiste minimum volume halen.
"Het wordt hoog tijd dat het beleid dit beter gaat opvolgen," doet Leroy een duidelijke oproep. Leroy hoopt dat de erkende centra die nu nog tekortschieten, zo snel mogelijk alle criteria wél zullen halen.
Op de kaart die je hieronder ziet, zijn de erkende borstklinieken opgenomen. Er is géén onderscheid gemaakt qua aantal patiënten omdat die cijfers niet voorhanden zijn.
Het Kenniscentrum heeft enkele heel duidelijke aanbevelingen voor de beleidsmakers. "We willen dat het individueel behandelingsplan van een borstkankerpatiënt enkel nog wordt opgesteld in een erkende borstkliniek. Ook alle noodzakelijke chirurgische ingrepen moeten daar gebeuren", zegt Leroy.
BEKIJK - Waarom is een uitgebreid team met veel ervaring zo belangrijk? VRT NWS ging kijken in het UZ Gent:
