Herlees de liveblog - Reuzegommer "Randi" nam beruchte "laatste foto" van Sanda Dia: "Maar ik heb daar met hem nog om gelachen"

"Igean" richt zich naar de moeder van Sanda Dia. Hij zegt zich diep te willen verontschuldigen voor het leed dat haar is aangedaan. Ook aan de papa, familie en vrienden spreekt hij zijn medeleven uit en verontschuldigt zich. "Ik hoop dat jullie dit allemaal een plaats kunnen geven in jullie leven, om verder te kunnen gaan."

De medeschachten van Sanda noemt hij "ongelooflijk moedig". "Dat jullie door sommigen worden beoordeeld als mededaders tart voor mij alle verbeelding."

De lange zitting van vandaag is daarmee afgerond.

Christian Clement verdedigt de Reuzegommer met de bijnaam "Igean". Igean was, op de doop van Sanda Dia, betrokken bij het afplakken van de kranen in het kot van Sanda en was aanwezig op het voordrinken en op de cantus op 4 december. De volgende dag was hij pas in de vooravond aanwezig aan de blokhut in Vorselaar. Nadat Sanda naar het ziekenhuis was gebracht, hielp hij ook mee de dooplocatie opruimen. Hij is later ook het kot van Sanda gaan opkuisen.

Wat betreft de schuld neemt Clement, na een omstandig pleidooi, geen standpunt in, zegt hij. "Wij leggen zijn lot in jullie handen."

De Reuzegommer met de bijnaam "Randi" richt zich tot de familie: "Wat er gebeurd is, is verschrikkelijk. Ik vraag niet dat jullie mij ooit vergeven. Dat durf ik niet. Want ik heb gefaald en jullie teleurgesteld, want mede door mijn toedoen, is jullie een prachtige kerel ontnomen."

"Sanda heb ik nog het meest tekortgedaan", snikt hij. "Ik ben niet de vriend geweest die hij voor iedereen hier zou geweest zijn. Het spijt mij oprecht. Ik ben er kapot van."

Over de doop zelf zegt hij: "Ik denk dat niemand dat intrinsiek leuk kan vinden. Maar ik denk dat dat erbij hoorde. Ik ben daar naartoe gegaan omdat het voor hen leuker was dat daar meer volk was."

Waarom heeft hij die foto genomen, vraagt de voorzitster. "Ik was met Sanda gewoon aan het wandelen en Sanda viel. Ik heb gezegd dat hij nog even moest blijven liggen voor die foto. Daarna heb ik hem rechtgetrokken. Het klinkt heel raar als je die foto nu bekijkt, maar we hebben daar samen om gelachen."

Maes pleit ook voor de Reuzegommer met de bijnaam "Randi", die 19 jaar was in 2018. Hij studeerde toen al aan de universiteit van Antwerpen, na een jaar in Leuven. "Hij was ook geen grote fan van de doop en normaal zou hij er ook niet bij geweest zijn. Hij is toch gegaan, 'omdat dat leuker is voor de dopelingen'. Hij kende Sanda ook al langer, want ze speelden samen voetbal."

Ook hier schetst Maes wat zijn cliënt wel en niet gedaan heeft tijdens de doop. "Randi had een auto. Hij is daarom samen met de preses naar de winkel gegaan om, onder meer, die vissaus te kopen. Hij heeft ook in het kot van Sanda mee de kraan afgeplakt. "Dat zijn twee repen ductape op de kraan. In het verleden is daar ook al serieus mee valsgespeeld."

Aangekomen in Vorselaar is hij gaan kijken naar de put en de schachten "zagen er gewoon uit", zegt Maes. "Nadien is hij verder chauffeur blijven spelen, ook om naar de winkel te gaan. Hij heeft daarna een 'papje' gemaakt voor de schachten en ook een emmer met water over de schachten uitgegoten." Bij de visproef heeft hij zich, naar eigen zeggen, afzijdig gehouden.

Nadien moesten Sanda en de 2 anderen naar de put kruipen. "'Omdat dat moeilijk ging, mochten ze stappen', getuigde Randi. 'Sanda is daar gestruikeld. Daarvan heb ik toen een foto genomen. Sanda heeft daar toen zelf nog mee gelachen en ik heb hem een hand gegeven om recht te komen.'" Dat is de bewuste foto die Sven Mary eerder deze week toonde. 

Maes benadrukt, op basis van de getuigenissen van de schachten, dat Sanda de eerste 5 minuten in de put nog oké was. "'Pas nadien begon hij rare geluiden te maken en wist hij niet meer waar hij was', klinkt het bij die twee anderen." Maar volgens Maes was Randi daar zelf niet bij. Pas wanneer hij terugkwam bij de put, bleek dat het niet goed ging met Sanda. De advocaat stelt dat ook Randi ervoor pleitte om Sanda naar het ziekenhuis te brengen.

"Als je de oefening maakt, vind ik dat hem strafrechtelijk niets kan verweten worden. Je kunt zeggen: je bent de vissaus mee gaan kopen. Ja, dat is waar. Maar wist hij daarmee dat Sanda daarvan meer dan nodig zou innemen en dat zijn dood daarvan het gevolg zou zijn? Nee. Zelfs dokters zeggen dat ze dat niet konden weten."

Ook hier vraagt Maes de vrijspraak. In het andere geval suggereert hij een werkstraf.

Flodder krijgt het woord en richt zich tot de familie en vrienden van Sanda Dia: "Ik wil mij oprecht excuseren wat er gebeurd is. Dit had nooit mogen gebeuren. Sanda had nooit mogen sterven. Hij heeft zijn laatste uren doorgebracht met vrienden: wij wilden echt dat hij deel uitmaakte van onze vriendengroep."

"Het is niet dat, als Flodder vrijgesproken wordt, hij dan fluitend buitenwandelt", zegt John Maes. "Als hij toch schuldig wordt bevonden, zullen wij dat lezen en aanvaarden. Maar de gevangenisstraf is de ultieme sanctie. Als er andere mogelijkheden zijn, gaan die voor. En die zijn er." Maes suggereert in dat geval een werkstraf.

"Ik ben ook de slechterik, het zij zo, die de vrijspraak gaat pleiten", zegt John Maes, die schetst waar Reuzegommer "Flodder" wel en niet bij was tijdens de doop. Zo liet hij Sanda en de 2 anderen de put graven in Vorselaar, maar wordt Sanda ook even apart genomen als blijkt dat het niet zo goed gaat. "Ik vind dat een belangrijk moment. Want als hij er dan niet doorgekomen zou zijn, zou het voor hem gedaan geweest zijn."

Hij gaat nadien met een andere Reuzegommer naar de winkel en wanneer hij terugkomt, is het al donker. "Hij heeft zich niet beziggehouden met de visproef, omdat hij geprobeerd heeft om die muis te blenden. Dat lukte niet, waarop iemand anders het heeft overgenomen. Hij is dan teruggegaan naar het kampvuur en naar de barbecue. Pas wanneer hij weer kijkt, ligt Sanda aan het vuur."

"Hij heeft dan mee doorgedrukt dat ze naar het ziekenhuis moesten gaan, zo blijkt uit getuigenissen uit het dossier. Men is trouwens zelf gereden naar het ziekenhuis omdat men dacht dat de ambulance de locatie niet zou vinden. Je moet daar dus niks achter zoeken."

Maes stelt dat het onderzoek uitwijst dat Sanda gestorven is aan een overdosis zout, omdat hij veel meer vissaus dronk dan de andere twee schachten. Hij vraagt zich daarom af of er een "zekere causaliteit" is tussen het handelen van zijn cliënt, Flodder, en de dood van Sanda. Maes denkt van niet.

Volgens John Maes kan je moeilijk betwisten dat de gedoopten toestemden met wat er zou gebeuren. "Men wist waarvoor Reuzegom stond en hoe ze functioneerden. We kunnen daar allemaal onze mening over hebben: ik zou geen lid geworden zijn. Maar je kunt moeilijk zeggen dat men niet wist waar men aan begon. En dat men in de loop van de doop niet meer kon stoppen, is onjuist en wordt tegensproken door het dossier." 

Hij verwijst naar de getuigenissen in het dossier van de andere schachten die gedoopt werden, die zelf stelden: 'Als we wilden stoppen, konden we stoppen'. "En we weten dat er in het verleden ook mensen gestopt zijn. Het kan misschien pijn doen, maar het is de realiteit dat Sanda dat niet gevraagd heeft. Men zegt dan: 'Hij was niet handelingsbekwaam'. Maar dat klopt niet, want je ziet doorheen het verhaal dat hij er wel doorkomt. Pas op het einde gaat het plots slecht met hem. Hij was waarschijnlijk vastberaden om door te gaan, om het toch te halen."

Volgens Maes wordt de doop op zichzelf vaak verward met het misdrijf. "Het louter aanwezig zijn op een doop, is absoluut onvoldoende om te besluiten dat men deelnemer is aan het misdrijf. En die conclusie gaat al helemaal niet op voor onopzettelijke misdrijven."

John Maes is scherp voor de rol van de media in dit dossier: "De limieten werden hier overschreden, met als afschuwelijk recent voorbeeld de foto van Sanda. Is dat informerend of volksmennerij? De vraag is of dat nog kan worden rechtgezet in deze procedure."

"De grens tussen het informerende en het opiniërende werd overschreden. Zonder voorkennis werden deze mannen en hun familie beoordeeld en veroordeeld. Het is voor mij zonneklaar dat wij hier niet zouden gestaan hebben, wanneer op een diligente manier omgegaan zou zijn met de berichtgeving."

John Maes, advocaat van Reuzegommers "Flodder" en "Randi", spreekt in de eerste plaats de ouders van Sanda Dia toe. "Ik weet niet hoe ik zou reageren in uw plaats. Zou de boosheid het halen op het verdriet? Ik weet het niet. Maar het is mogelijk. Misschien zou ik blind van woede zijn en dat iedereen die van ver en dichtbij betrokken is bij dit verhaal gestraft zou worden, zodat ze ook een beetje van die pijn zouden voelen. Misschien zou het nooit overgaan."

"Maar de advocaat in mij zou beter weten. Vandaag draag ik de toga. Ik sta hier als advocaat, verdediger van het recht, in een rechtsstaat, van een beklaagde die geacht wordt onschuldig te zijn tot het tegendeel bewezen is. Een strafproces dient niet om blinde wraak te realiseren, of om te brandmerken."

"Onschuldig pleiten, tenlasteleggingen weerleggen, daar is niks verkeerd aan, dat is niet immoreel, dat is onze plicht. Maar onschuldig pleiten, betekent niet dat men zich niet verantwoordelijk voelt, dat men geen spijt heeft. U heeft al veel van deze jonge mannen aan het woord gehoord. Met alle respect, maar dat is geen toneel. Dus stop met het demoniseren, het ontmenselijken van deze jongens."