Massaprotest in Frankrijk omdat regering parlement passeert om pensioenleeftijd te verhogen

De zitting in de Assemblée Nationale, het Franse parlement, begon gisteren tumultueus. Net voor ze van start zou gaan, kwam de beslissing dat president Emmanuel Macron het parlement buitenspel zou zetten om zijn pensioenhervorming door te drukken. Dat kan via een speciale grondwettelijke procedure, het inroepen van artikel 49.3. 

De pensioenhervorming is al maandenlang dé kwestie die de Franse samenleving beheerst, met volop stakingen en betogingen. Gisteren zou de politieke afwikkeling een eindpunt hebben moeten bereiken met belangrijke stemmingen in beide kamers van het Franse parlement. 

Gisterenvoormiddag keurde de Senaat het compromisvoorstel - zoals verwacht - goed, met 193 stemmen vóór en 114 tegen. Maar in de Assemblée Nationale, waar de regering géén meerderheid heeft, zou het er veel meer om gaan spannen. Twee van de drie grote oppositiepartijen zijn faliekant tegen de pensioenhervorming, één - het gematigd rechtse Les Républicains - is verdeeld. 

De regering vreesde kennelijk dat ze het niet zou gaan halen in de Assemblée. In dat geval staat de Franse grondwet de regering toe om het niét tot een stemming te laten komen. 

Sinds Élisabeth Borne vorige zomer aantrad als premier, heeft ze artikel 49.3 al ettelijke keren ingeroepen."Het wordt natuurlijk wel als een democratische nederlaag gezien als de regering het parlement moet passeren", zegt correspondent in Parijs Frank Renout. 

Dat het inroepen van artikel 49.3 ook nu zou gebeuren, hing meer en meer in de lucht. De hele dag was druk overleg gepleegd in het Elysée, voorafgaand aan de geplande stemming: in minder dan 24 uur werden vier vergaderingen belegd. Een uur voor de zitting in de Assemblée van start zou gaan, zat president Emmanuel Macron nog samen met premier Borne. En net vóór de zitting zette de ministerraad het licht op groen voor het inroepen van artikel 49.3. 

"We kunnen niet spelen met de toekomst van onze pensioenen, en deze hervorming is noodzakelijk", zei premier Élisabeth Borne, die het parlement op de hoogte bracht.

Dat de beslissing slecht zou worden onthaald, stond buiten kijf. Toen Borne het parlement binnenkwam om haar mededeling voor te lezen, werd op de banken van de linkse oppositie boe geroepen en de nationale hymne gezongen. 

Verschillende Franse oppositiepartijen kondigen een motie van wantrouwen aan tegen de regering. "Dit is de vaststelling van de totale mislukking van het beleid van president Emmanuel Macron", zegt Marine Le Pen van het extreemrechtse Rassemblement National (RN). 

Ook Olivier Faure van de socialistische oppositiepartij PS heeft "de grillen van de president" al fors veroordeeld.  Manuel Bompard van de eveneens linkse partij La France Insoumise heeft het op Twitter over een "permanente staatsgreep". "Het volk is tegen hen. Laten we ons van hen ontdoen", schrijft hij.

Dat de regering een motie van wantrouwen - volgende week zou dat zijn - niet zou overleven, lijkt op dit moment evenwel niet zo waarschijnlijk. Een woordvoerder van Les Républicains heeft immers aangegeven dat ze de motie van wantrouwen niet zou steunen. 

Premier Élisabeth Borne heeft gisteravond in het tv-journaal op TF1 gereageerd op de vertoning in het parlement. Ze zegt dat ze niet kwaad is, maar gechoqueerd: "Het parlement is een plaats voor debat, een aantal groepen respecteren onze instellingen niet."

"Zowel de president als de regering wilden dat het tot een stemming zou komen, tot op het laatste moment hebben we geprobeerd om de stemmen bij elkaar te krijgen", zegt Borne. "Dit is het beste voorstel dat we konden doen, en ik ben er rotsvast van overtuigd dat we ons pensioensysteem moeten hervormen."

Ook het protest in de straten zal er na deze stap niet minder op worden. Al maandenlang is massaal geprotesteerd tegen de pensioenhervorming. Het buitenspel zetten van het parlement kan nog flink wat olie op een al fel smeulend vuur gieten. 

Duizenden mensen kwamen samen bij de Place de la Concorde in Parijs voor een spontane betoging. Ook in andere Franse steden waren er demonstraties. In Parijs was de sfeer een tijdlang gespannen. Betogers gooiden met stenen en glas naar de oproerpolitie. 

De politie was massaal aanwezig en kon de massa uiteindelijk uiteendrijven. Even werd ook traangas en het waterkanon ingezet tegen een groep betogers. Volgens minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin werden in heel Frankrijk 310 mensen opgepakt, van wie 258 in Parijs. 

Ook in andere steden waren er protestacties. In Marseille vernielden gemaskerde jongeren etalages in de belangrijkste winkelstraat. Er werden vuilbakken in brand gestoken, en barricades opgeworpen met straatmeubilair. Ook hier zette de politie traangas in.

De vakbonden hebben aangekondigd dat ze volgende week donderdag opnieuw een stakings- en actiedag organiseren, dat is al de negende in een paar weken tijd. Ook vandaag wordt weer volop geprotesteerd. De Franse havens bijvoorbeeld staken al voor de derde dag op rij. Vandaag is het hoogtepunt: in 26 havens, van Le Havre in het noorden tot Marseille in het zuiden, ligt alles plat. Ook de afvaldiensten staken. In Parijs stapelt het vuilnis zich op. 

Correspondent Frank Renout ziet dat de woede groot blijft bij de Fransen. Ze zijn vooral boos op president Macron. "Ze vinden hem elitair, de president van de rijken. Hij luistert niet naar ons", klinkt het. 

Renout ziet twee opties voor de nabije toekomst: "Ofwel raakt de woede niet bekoeld en zullen de Fransen blijven op straat komen, ofwel zijn ze - nu de pensioenhervorming erdoor geduwd is - pensioenmoe en stoppen ze ermee."