Herlees de liveblog - "Alle Reuzegommers op dezelfde lijn zetten is verkeerd"

Op de vijfde dag van het proces over Sanda Dia, de student die eind 2018 overleed na een doop van studentenclub Reuzegom, zijn vandaag de laatste Reuzegommers en hun advocaten aan het woord gekomen. Alle 18 beklaagden hebben nu hun zegje kunnen doen: 11 van hen vragen de volledige vrijspraak, de andere 7 bekenden (deels) hun schuld aan de dood van de 20-jarige student uit Edegem. 

Waar gaat deze zaak precies over?

Sanda Dia, een 20-jarige student uit Edegem, zat in zijn derde jaar burgerlijk ingenieur aan de KU Leuven, toen hij lid wilde worden van de studentenclub Reuzegom. Daarvoor moest hij deelnemen aan een extreem doopritueel, op 3, 4 en 5 december 2018. Een doopritueel dat uiteindelijk zijn dood zou worden. 

Op de derde dag moest Dia samen met twee andere schachten een put graven in Vorselaar, waar ze vervolgens moesten gaan inzitten. Daar kregen ze emmers ijskoud water over zich heen, moesten ze allerlei vieze dingen eten en moesten ze heel wat vissaus drinken. Uiteindelijk werd hij in de loop van de avond naar het ziekenhuis gebracht. Maar daar kon geen hulp meer baten, twee dagen na de doop overleed hij. 18 leden van de studentenclub moeten zich uiteindelijk verantwoorden naar de rechtbank.

Wat er die dagen precies gebeurde, kan je hier herlezen. Of bekijk de video hieronder. En waarom het proces nu wordt gevoerd voor het hof van beroep in Antwerpen? Dat hebben in dit artikel nog eens uitgelegd.

BEKIJK - Hoe het "gestoord brute jaar" van Reuzegom leidde tot de dood van Sanda Dia

Videospeler inladen...
Nieuwe berichten kunnen niet opgehaald worden, probeer het later opnieuw.

Liveblog

"Alle Reuzegommers op dezelfde lijn zetten is verkeerd"

Volgens sommige leden van Reuzegom kon de doop niet bruut, niet onfatsoenlijk genoeg zijn, zegt Johan Platteau, de advocaat die “Wally” verdedigt. “Maar alle Reuzegommers op één lijn zetten, is verkeerd”, voegt hij eraan toe.

BEKIJK - “Naar Wally werd niet geluisterd”, zegt zijn advocaat in "VRT NWS Journaal" bij Caroline Van den Berghe:

Videospeler inladen...

BEKIJK - Jorgen Van Laer, advocaat Reuzegommer "Paterberg": "Een overgangsritueel kan niet gepaard gaan met geweld"

Videospeler inladen...

Reuzegommer "Rustdag": "Dankbaar dat meneer Dia mij in de armen heeft genomen"

"Rustdag" is de laatste Reuzegommer die zich deze week richt aan de familie en vrienden van Sanda en ook hij biedt zijn excuses aan: “Wat wij zeggen, zal nooit het verlies goedmaken. Ik schaam me voor het verdriet dat wij u hebben aangedaan. Ik heb geprobeerd altijd respect te tonen voor u."

"Rustdag" verwijst ook naar het gesprek dat zijn advocaat vermeldde tussen hem en de familie van Sanda. "Het was een van de moeilijkste momenten van mijn leven, maar ik ben meneer Dia (vader van Sanda, red.) dankbaar dat hij mij in de armen heeft genomen.”

Advocaat Thiebaut vraagt vrijspraak voor "Rustdag"

De beschuldiging van onopzettelijke doding vindt Thiebaut de moeilijkste om over te oordelen. “Maar als we het zuiver juridisch bekijken, zien we geen oorzakelijk verband dat mijn cliënt daar schuld treft.” Ook Thiebaut pleit dus voor de volledige vrijspraak, al geeft hij ook aan dat er schuldbesef is bij zijn cliënt: "Spijt komt altijd te laat, maar het is er wel en ik hoop dat het hof de spijt van mijn cliënt deze week heeft gevoeld."

Thiebaut vindt ook dat zijn cliënt al zwaar gestraft is geweest, mede door de aandacht in de pers: "Toen hij onlangs met vrienden iets ging drinken, werd hij op straat herkend en is hij moeten gaan lopen. Hij werd fysiek aangevallen en is net niet gelyncht." 

Hoewel Thiebaut de vrijspraak pleit, geeft hij aan dat "Rustdag" bereid is ook een werkstraf uit te voeren, of een autonome probatiestraf.

"Over het urineren heeft "Rustdag" duidelijk verklaard: Ja, ik heb dat gedaan"

Over de tenlasteleggingen "toedienen van schadelijke stoffen" en "schuldig verzuim" is Thiebaut resoluut en vraagt hij de vrijspraak voor zijn cliënt. Hetzelfde geldt voor "mensonterende behandeling", al geeft hij toe dat hij daarover zelf ook twijfelde. "Want over het urineren heeft hij duidelijk verklaard: ja, ik heb dat gedaan. Hij heeft dat nooit verstopt." 

"Je kan je inderdaad afvragen of daar toestemming voor was, maar het was algemeen geweten dat het een zware doop was, en misschien was dat net de reden dat sommigen daar deel wilden van uitmaken. En we weten objectief gezien niet wat Sanda’s motieven waren. Dus we mogen er niet van uitgaan dat de inhoud van de doop een “mysterie” was voor hem." 

"We kunnen er ook niet rond dat er een video bestaat van Sanda die zelf over iemand urineert. Hij heeft zich daar inderdaad voor verontschuldigd, maar dat neemt niet weg dat dat gebeurd is.”

Niet op de hoogte

Ook voor “Rustdag” was de cantus voorafgaand aan de doop zijn laatste cantus. “Hij geeft toe dat hij daar op de schachten heeft geürineerd”, vertelt zijn advocaat. “De dag erna is hij pas om 14 uur wakker geworden. Toen het WhatsApp-berichtje (waarin stond "Sanda is rijp voor de vuilbak", red.) werd verstuurd, sliep hij dus nog. Ook van de ontmoeting met de bezorgde professor eerder op de dag was “Rustdag” volgens zijn advocaat niet op de hoogte.

"Hij is in de namiddag met enkele andere Reuzegommers naar Vorselaar gegaan om de barbecue te brengen, want daarvoor was hij verantwoordelijk. Bij zijn aankomst in Vorselaar was de put al gegraven en waren er al emmers water over de schachten gegooid, hij zou daar zelf niet aan deelgenomen hebben. "Hij was ook aanwezig bij de visproef, maar volgens hem was iedereen toen nog in orde. Toen daar geduwd werd, heeft hij aangegeven dat dat niet de bedoeling kan zijn."

Advocaat Frédéric Thiebaut verdedigt laatste Reuzegommer "Rustdag"

De laatste advocaat die voor de beklaagden het woord voert, is meester Frédéric Thiebaut. Hij verdedigt de Reuzegommer met de bijnaam “Rustdag”. "Mijn cliënt ging als eerste door de storm van de camera’s", geeft hij aan. "Hij was van bij het begin van deze zaak bij elke zitting aanwezig, een keer niet en toen heeft hij zich laten verontschuldigen bij de raadsman van de burgerlijke partijen. Dat is het minste dat hij meende te kunnen doen."

"Op een gegeven moment is er iets gebeurd waar hij meester Mary (advocaat vader Dia, red.) dankbaar voor is. Hij heeft een gesprek kunnen hebben met de mensen aan de overkant, weg van de camera’s en zonder advocaten. Noch ikzelf, noch meester Mary weet wat er besproken is, maar mijn cliënt is dankbaar voor dat gesprek.”

"Placebo": "Ik voel me schuldig dat ik doorheen de jaren nooit heb gezegd: stop, dit is genoeg"

Ook "Placebo" richt zich tot de familie en vrienden van Sanda: "Het spijt mij enorm dat ik mee deel heb uitgemaakt van het leed waar jullie door moeten. Ik kan me niet inbeelden hoe jullie zich voelen. Ik kan enkel proberen mee te helpen aan een herstel, als dat al zou bestaan." 

"Ik vind het heel moeilijk om mijn emoties te tonen, ik schaam me, ik voel me zo schuldig dat ik die doop mee in stand heb gehouden. Dat ik doorheen de jaren nooit heb gezegd: stop, dit is genoeg, dit is niet normaal. Ik had sterker moeten zijn, ik had dat wel moeten doen. Dit drama had nooit mogen gebeuren en mag nooit meer gebeuren. Ik begrijp dat jullie op zoek zijn naar antwoorden. Ik vraag me vaak af waarom ik niet kritischer ben geweest tegen die wansmakelijke praktijken." 

Placebo geeft ook aan dat hij openstaat voor een gesprek met de familie en vrienden van Sanda en eindigt zijn betoog met een persoonlijke "sorry" aan elk van hen, en aan de medeschachten van Sanda.

Ook Van Sande pleit voor volledige vrijspraak voor "Placebo"

Van Sande vraagt voor haar cliënt de volledige vrijspraak. Niemand kon volgens haar weten dat de dosis vissaus die Sanda binnenkreeg dodelijk zou zijn, stelt ze. "Maar iedereen wist wel dat een Reuzegomdoop een harde doop zou zijn. En er is misschien inderdaad te laat ingegrepen, maar men heeft wel ingegrepen."

Hoe ver kan men gaan met een heksenjacht?
Nathalie Van Sande, advocaat oud-schachtentemmer "Placebo"

“Los van enige schuld op juridisch vlak, voelt “Placebo” zich wel schuldig voor wat daar gebeurd is", benadrukt Van Sande. "Maar is er ook schuld in de juridische zin van het woord: heeft hij misdrijven gepleegd?" Volgens Van Sande dus niet. 

Ze hekelt ook de perceptie die rond de beklaagden werd gecreëerd. "Ze worden afgeschilderd als monsters, ze worden uitgemaakt voor racisten en rijkeluiskinderen zonder moreel kompas. Er wordt gevraagd: hoever kan men gaan. Maar misschien geldt ook: hoe ver kan men gaan met een heksenjacht?”

Nathalie Van Sande, advocate "Placebo": "Mijn cliënt was louter aanwezig als toeschouwer"

Na de middagpauze gaat het proces verder met het pleidooi van Nathalie Van Sande, advocate van Reuzegommer "Placebo". Hij was in 2016 zelf schachtentemmer, maar Van Sande benadrukt dat hij bij deze doop een gewoon lid was. "Hij was daar omdat dat van hem verwacht werd. Placebo heeft op geen enkele wijze de doop mee georganiseerd of uitgevoerd, hij was louter aanwezig als toeschouwer."

Tijdens de rozenverkoop was hij slechts kort aanwezig, hij heeft er vier rozen gekocht van Sanda voor zijn vriendin. Hij heeft die dag ook gewerkt en is daardoor later op de cantus toegekomen, rond half 12. De schachten waren toen al dronken. Rond middernacht zijn de schachten naar het kot gebracht dus was mijn cliënt daar eigenlijk slechts dertig minuten samen met de schachten. Hij heeft ook niet op hen geürineerd."

Ook op de doop in Vorselaar is "Placebo" later toegekomen, vertelt Van Sande. "Hij geeft toe dat hij daar een aantal emmers water over de schachten heeft gegooid. Ook bij de visproef was hij aanwezig, maar hij heeft zelf niks gedaan en heeft ook geen opdrachten gegeven." 

"Op het moment dat wordt vastgesteld dat Sanda niet in orde is, wordt beslist om hem uit de put te halen. Men denkt aan onderkoeling. Mijn cliënt was voorstander om hem aan het kampvuur te plaatsen en hem enkele rondjes te laten lopen om op te warmen. Dan wordt de geneeskundestudent erbij gehaald. Mijn cliënt gaat er op dat moment van uit dat het in orde zal komen met Sanda en trekt zich terug naar de blokhut om het avondeten voor te bereiden."

"Paterberg": "Als je een overgangsritueel wil organiseren, maak er iets leuks van en laat het niet rond vernedering draaien"

Advocaat Van Laer vraagt voor zijn cliënt een opschorting van straf of eventueel een werkstraf of probatiestraf. In zijn slotwoord richt "Paterberg" zich zelf - net als de andere Reuzegommers - tot de familie van Sanda: 

"Ik wil mij oprecht excuseren voor het overlijden van Sanda. Ik voel me schuldig dat ik jullie dit verdriet heb toegedaan door mijn onverantwoordelijkheid. Het verliezen van een broer of zoon is het ergste wat men kan meemaken en ik kan me niet inbeelden hoe ondraaglijk dat verdriet kan zijn. Ik zal zelf dat verdriet ook voor altijd meedragen en besef dat dat voor jullie ontelbare keren erger moet zijn."

Hij richt zich ook tot de medeschachten van Sanda: "Ik heb jullie ook veel pijn en verdriet gedaan en wil me ook daar voor verontschuldigen." Tot slot geeft "Paterberg" aan dat dopen voor hem niet meer hoeven. "Als je een overgangsritueel wil organiseren, maak er iets leuks van en laat het niet rond vernedering draaien."

Schuldig aan onopzettelijke doding en mensonterende behandeling

Van Laer vindt wel dat zijn cliënt onopzettelijk een rol heeft gespeeld in de dood van Sanda. "Wij bekijken de doopvergadering en het draaiboek als een geheel. Het feit dat datzelfde draaiboek het jaar ervoor is gebruikt, is belangrijk. Als er de jaren ervoor visolie werd gebruikt, weet je dat dat nu opnieuw zal gebeuren. 

"Ik heb van bij de eerste verklaring mijn visie gedeeld met mijn cliënt en zijn familie en zij delen die mening." Ook op de kwalificatie mensonterende behandeling pleit Van Laer schuldig.

De tenlastelegging rond schuldig verzuim wordt wel betwist. ""Paterberg" heeft zich aangesloten bij het groepje dat vond dat Sanda naar het ziekenhuis moest. Meer kan je op dat moment niet doen, maar we beseffen dat dat weinig soelaas biedt." 

"Paterberg" pleit onschuldig voor toedienen van schadelijke stoffen

Mijn cliënt is in zijn verklaring zeer open geweest", aldus meester Van Laer. "Hij was bij de rozenverkoop, hij beschrijft de cantus en over het plaats delict in Vorselaar vertelt hij enkele cruciale dingen." "Paterberg" heeft water gegoten in de put waar de schachten inzaten en nam ook deel aan de Blitzkrieg. 

Bij de visproef heeft hij gezien hoe de schachten eerst zelf de visolie dronken en hoe die daarna ook werd toegediend, maar zelf zou hij dat niet gedaan hebben. Hij zou ook tijdens de proef weggegaan zijn, omdat hij "ervan walgde". 

Van Laer benadrukt wel dat niemand wist dat de visolie schadelijk was en argumenteert daarom dat je niet schuldig kan pleiten op het opzettelijk toedienen van schadelijke stoffen. “Ze wisten het niet.”

"Perslek heeft deuren gesloten"

Meester Van Laer haalt net als enkele collega’s de voorbije dagen nog eens uit naar de persoon die info uit het onderzoek heeft gelekt naar de pers. Door dat perslek is de deur voor antwoorden gesloten, stelt Van Laer. "Dat leidde tot bedreigingen van de beklaagden en hun familie, dat was voor mij cliënt niet anders."

“Die jongens hebben elke dag van de afgelopen vier jaar beleefd met de bibber op het lijf. Het is niet dat ze nu geen antwoorden meer willen geven, maar ze zijn bang dat de pers die antwoorden met naam en toenaam breed zullen uitsmeren.” 

Jorgen Van Laer, advocaat van "Paterberg" pleit "uit eigen ervaring"

Advocaat Jorgen Van Laer pleit voor Reuzegommer "Paterberg" naar eigen zeggen "uit eigen ervaring". Van Laer verloor zelf zijn zus twaalf jaar geleden "in gelijkaardige omstandigheden". "Dat gebeurde ook heel plots en daarom kijk ik met een andere bril naar deze zaak. Ik ben ook een broer die zich heeft afgevraagd: wat is er gebeurd? Mijn cliënt wist met welke bril ik naar deze zaak kijk en toch heeft hij zijn lot in mijn handen gelegd."

"Als je met een bepaalde bril kijkt naar dit dossier, kan je bepaalde zaken niet ontkennen. Soms moet je schuld aanvaarden. We hebben de laatste dagen een spagaat gezien en ik begrijp dat dat bij de familie voor frustraties kan zorgen. Je kan niet zeggen, ik heb gefaald en daarnaast de vrijspraak vragen. Maar ik zal mijn zaak en de zaak van mijn cliënt pleiten. Ik zal het doen op mijn manier en ik vind het chic dat “Paterberg” daarin mee gegaan is."

Meest gelezen