Finland mag van Turkije toetreden tot de NAVO (maar Zweden nog niet)
Van Turkije mag Finland toetreden tot de westerse militaire verdragsorganisatie NAVO. Dat heeft Recep Tayyip Erdogan, de president van Turkije, aangekondigd. Zweden, dat ook wil toetreden tot de NAVO, mag dat van Turkije nog niet.
"We hebben besloten om het parlementaire goedkeuringsproces van het Finse NAVO-toetredingsprotocol te starten", zei de Turkse president Erdogan. In andere woorden: van Turkije mag Finland toetreden tot de NAVO. De Hongaarse premier Viktor Orban volgde het voorbeeld van Erdogan en kondigde de stemming van het Hongaarse parlement over het lidmaatschap van Finland op 27 maart aan.
- Contact opnemen met de NAVO om interesse kenbaar te maken.
- Voldoen aan de toetredingscriteria van de NAVO, waaronder democratie, economische stabiliteit en respect voor mensenrechten.
- Onderhandelen over de voorwaarden van het lidmaatschap met de NAVO en de huidige lidstaten.
- Het ratificatieproces voltooien door het lidmaatschap te laten goedkeuren door de nationale wetgeving van zowel de toetredende staat als alle huidige NAVO-lidstaten.
- Officieel toetreden tot de NAVO tijdens een ceremonie waarbij het toetredingsverdrag wordt ondertekend.
Vreugdekreten weerklinken bij NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg. Hij prees de bereidheid van Turkije om het bondgenootschap uit te breiden. In Zweden, dat ook tot de NAVO wil toetreden, klonk dan weer geen feestgedruis. Finland mag van Turkije dan wel toetreden, het lidmaatschap van Zweden lijkt nog altijd een stap te ver voor het land. De Zweedse minister van Buitenlandse Zaken reageerde teleurgesteld.
Koranverbrandingen
De spanning tussen Turkije en Zweden liep de laatste maanden hoog op. De Turkse president verkondigde meermaals in het openbaar dat Zweden niet op de steun van Turkije hoefde te rekenen om tot de NAVO te mogen toetreden.
Rasmus Paludan, een Deens-Zweedse politicus en advocaat, organiseerde als reactie daarop verschillende demonstraties. Tijdens die optochten werd de Koran, het religieuze boek van de moslims, in brand gestoken. In Turkije, dat voor 98 procent uit moslims bestaat, kon de actie op niet veel sympathie rekenen.
Turkije wil ook dat Zweden een journalist uitlevert die Turkije is ontvlucht vlak na de mislukte coup daar in 2016. Volgens Turkije is de man een prominent lid van de Gülen-beweging, de beweging van een islamitische prediker die de Turkse president Erdogan verantwoordelijk houdt voor die couppoging. Ankara beschouwt de Gülen-beweging als een terreurgroep.
Finland krijgt de zegen van Turkije nu wel, volgens Erdogan omdat het land zijn beloften nakomt om hard op te treden tegen de terroristengroepering. "Het belangrijkste is dat Finland en Zweden snel volwaardig lid worden van de NAVO, niet dat ze precies tegelijkertijd toetreden", luidt het diplomatische antwoord van Stoltenberg.
De rol van Zweden en Finland binnen de NAVO
Hoewel ze officieel nog geen deel uitmaken van het militaire bondgenootschap, toch zijn beide landen al sterk geïntegreerd binnen de NAVO. Zweden en Finland hebben de status als gastland. Ze nemen deel aan alle vergaderingen en hebben veiligheidsgaranties gekregen van veel andere NAVO-landen. Zo zou het ondenkbaar zijn dat andere landen niet reageren als Zweden of Finland worden aangevallen.
Beide landen hebben het lidmaatschap aangevraagd na de inval van Rusland in Oekraïne. Zweden en Finland zijn geen lid van de NAVO omdat ze een beleid van neutraliteit voeren. Beide landen hebben historisch gezien een lange traditie van neutraliteit en niet-deelname aan buitenlandse militaire operaties.