‘Nog voor ik de boel kon kalmeren, haalde hij uit’: NMBS voert campagne tegen agressie

Tuur, al vijf jaar treinbegeleider bij de NMBS, sprak in de winter van 2021 een jongen van een jaar of 18 aan. “Die reisde zonder geldig vervoersbewijs en kon of wilde geen ticket bij mij kopen”, zo vertelt hij, terwijl we onderweg zijn van Antwerpen naar Gent. Bij elk tussenliggend station wordt ons gesprek even onderbroken en laat hij de reizigers in- en uitstappen.

“Eigenlijk moet ik in zo’n geval contact opnemen met Securail, de veiligheidsdienst van de spoorwegen,” vervolgt Tuur, “maar ik was coulant. ‘Als u geen ticket koopt, stap dan het volgende station uit’, zo stelde ik voor. Even later, op het perron, stoof hij roepend en tierend op mij af. Nog voor ik iets kon zeggen of de kans kreeg om de boel wat te kalmeren, haalde hij uit. Twee vuistslagen.” Tuur wijst: “Hier, op mijn kin.”

Het was slechts een van de 1.900 gemelde incidenten van agressie tegen het trein- en stationspersoneel in 2021. Vaak ging het om verbale intimidatie, maar in vier op de tien gevallen kwam er ook fysiek geweld aan te pas.

Respect

“Tijdens de coronapandemie zagen we het aantal incidenten toenemen”, zegt Dimitri Temmerman, woordvoerder van de NMBS. “Het verplichte mondkapje riep geregeld hevige reacties op. Inmiddels is het mondkapje verdwenen, maar is de agressie gebleven. Het lijkt wel alsof de maatschappij na de pandemie is verhard.”

Om die reden lanceerde de NMBS een campagne. Posters verspreid over alle stations van het land vragen aandacht voor de agressie waar dagelijks gemiddeld vijf NMBS-medewerkers mee te maken krijgen.

Temmerman: “Allereerst hopen we op meer respect van de reiziger. Daarnaast doen we een beroep op de federale politie. Die moet zichtbaar in onze treinen en stations aanwezig zijn en de treinbegeleiders en veiligheidsagenten ondersteunen tijdens risicovolle diensten, bijvoorbeeld ’s avonds laat. Tot slot vragen we van justitie een strenge vervolging van de daders.”

Treinbegeleider Tuur krijgt veel reacties op de campagne, vertelt hij. “Of het invloed heeft op de agressievelingen, weet ik niet. Die laten zich waarschijnlijk niet door zo’n poster weerhouden. Maar andere reizigers beginnen er regelmatig over: ze zijn verbaasd door de hoge cijfers en spreken hun steun uit.”

Werkplezier

Ondanks het voorval doet Tuur zijn job graag, zo benadrukt hij meermaals. En dat is te merken: bij ieder station springt hij energiek op, de kaartjescontrole doet hij met een brede glimlach en hier en daar maakt hij een praatje.

“Reizigers vinden het leuk dat ik zo enthousiast ben. Ik zie mijzelf ook als meer dan alleen een controleur. Bij het beroep van treinbegeleider komt veel verantwoordelijkheid kijken, dat had ik aanvankelijk wat onderschat. Als er vertraging of een incident is, moet ik de reizigers daarover informeren, ik overleg met de machinist en let ook op de veiligheid, de stiptheid en de administratie. Net daarom is het zo leuk.”

Na het incident in 2021 ging hij dan ook zo snel mogelijk weer aan de slag. Hij zat drie weken thuis, korter dan gepland. Tragisch genoeg ging het niet lang daarna opnieuw mis.

“Weer was er iemand die geen vervoersbewijs had”, reconstrueert Tuur. “De situatie werd dreigend en ik besloot om weg te lopen. Maar dat had geen zin, want die man kwam gewoon achter mij aan. Ik zag de angst in de ogen van de rest van de reizigers. Toen ik mij omdraaide, kreeg ik een duw. Ik bevroor, kon niets meer zeggen of doen en hield mijn armen voor mijn hoofd. Op dat moment voelde ik mij ontzettend alleen. De mishandeling van het jaar ervoor kwam weer helemaal terug en na afloop moest ik wenen.”

De twee incidenten hebben diepe indruk gemaakt en toch gaat Tuur nog altijd met plezier naar zijn werk. “Ik heb mij echt geamuseerd”, zegt hij, als we na ruim een uur aankomen in Gent. “Ik ben vanochtend om zeven uur begonnen en mijn werkdag vliegt voorbij. Ik zie weleens een andere vacature voorbijkomen, maar dan zou ik deze job gaan missen: de dynamiek, het contact met de mensen – het is gewoon veel te leuk.”

Maar als Tuur één ding zou kunnen veranderen, dan wist hij het wel.